بخشی از مقاله
چکیده
یادگیری انسان و سازماندهی رفتار نوجوان در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت اوست و خلاقیت و شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی انجام میشود. شکی نیست که یکی از وظایف مهمتربیتی مدیریت و برنامهریزی آموزشی مدارس، تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان میتوانند با تدوین برنامهریزی آموزشی مناسب به جلب مشارکت دانشآموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع میتواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد و با نشاط زیستن است.
لذا، این پژوهش به بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان متوسطه دوره اول شهرستان کاشمرو ارائه ی راهکار به منظور افزایش شادابی و نشاط در بین دانش آموزان پرداخته است . جامعه آماری این تحقیق را دانشآموزان دوره اول متوسطه شهر کاشمر به تعداد 2670 نفر تشکیل دادند. شیوه نمونهگیری تصادفی طبقه ای بود. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از روش های پرسشنامه وبه صورت میدانی وکتابخانه ای استفاده شده است.نتایج به دست ×آمده نشان دادکه شادابی، نشاط، جنسیت و وضعیت اقتصادی خانواده در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان متوسطه دوره اول مؤثر است.
کلید واژگان : نشاط، شادابی ، پیشرفت تحصیلی
مقدمه
یکی از نیازهای اساسی انسان، شاد زیستن است، زیرا انسان متعادل، خود و جامعه خود را در پرتو آن می سازد؛ از این رو همه به دنبال شادی اند. البته اگر ما به اطراف خود بنگریم، صحنه هایی از غم و شادی را به وضوح مشاهده خواهیم کرد که هر کدام ×درجای خود لازمه زندگی بشر است.دیوید مایرز سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می داند و سرخوشی وخوشحالی را چنین تعریف می کند: نوعی احساس امنیت ، احساس اینکه زندگی به طور کلی به خوبی می گذرد .این حالت خوشی و نشاط، آنی و زودگذر نیست، و دارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد .
شادی از نظر قرآن
قرآن در فرازهای مختلفی خنده و سپس سرور و شادمانی را مورد توجه قرار داده است. ابتدا خنده و گریه را از سوی خدا دانسته و میفرماید: وَأَنَّهُوَأَضْحَکَوَأَبْکَی - نجم، ایه - 43؛ و هم اوست که میخنداند و میگریاند. زیرا تمامی اسباب خنده و گریه در اختیاراوست و خداوند خالق همه آنهاست. در پی آن به خنده مؤمنان در قیامت اشاره میکند. در فرازی دیگر سرور و شادی را مطرح کرده، و جلوههای مختلف آن را بیان مینماید. نخست ایمان به تقدیر الهی را مانع شادمانی و بیقراری بیجا دانسته، سپس خوشیها و شادیهای ناپایدار و جاودان را معرفی میکندقُلْبِفَضْلِ:وَبِرَحْمَتِهِاللَّهِفَبِذَلْیَفْرَحُواِکَهُوَ خَیْرٌمِمَّایَجْمَعُونَ - یونس،ایه 58 - ؛ بگو به فضل و رحمت خداست که مؤمنان باید شاد شوند و این از هرچه گرد میآورند بهتر است.
بی شک فضای شاداب و دوستداشتنی تأثیر زیادی در شکوفایی استعدادها، خلاقیت، برنامهریزی آموزشی پویا و خلاق، پیشرفت .تحصیلی، کارایی، سلامت و زندهدلی دانشآموزان دارد، مدرسه با نشاط موجب باروری جسم و اندیشه کودکان و دانشآموزان میشود انسان شاداب، پویا و پرتحرک به زندگی امیدوار است و برای رسیدن به اهداف خود سرسختانه تلاش میکند، برعکس انسان افسرده و اندوهگین و بیتحرک، احساس خستگی، درماندگی و ناامیدی میکند و در برابر مشکلات، ناتوان و عاجز است و لازمه تحقق و ایجاد مدارس با نشاط، تغییر نگرش و نگاه نو و جدید اولیا و مربیان مدرسه در خصوص زیباسازی و بهسازی فضای آموزشگاه است چرا که فضای زیبا و شاداب تأثیر زیادی در برنامهریزی آموزشی و پیشرفت تحصیلی و روحیه دانشآموزان و معلمان دارد.
تجربه نشان داده است که در هر جا اولیا با آگاهی و مشارکت فکری، فرهنگی و مادی خود در مدرسه مشارکت کردهاند، روند پیشرفت تحصیلی و فعالیت در برنامهریزی آموزشی مدارس از جایگاه بهتر و مطلوبتری برخوردار شده است. مدیر با ایجاد فضایی سرشار از صمیمیت موجبات افزایش روحیه گروهی، اعتمادسازی و ایجاد جو عاطفی، دوستانه و شاد را فراهم میآورد. مدیر مدرسه با ایجاد روحیه مشارکت پذیری در دانشآموزان، معلمان و اولیای دانشآموزان در اداره ی مدرسه میتواند جو عاطفی و شادی ایجاد کند و با ایجاد جو احترام متقابل میان معلمان و دانشآموزان زمینه ارتقای کیفیت آموزشی و برنامهریزی آموزشی ثمربخش و احساس ×رضایتمندی را در مدرسه بوجود می آورد.
ازگذشته به نظر میرسید که وظیفه آموزش و پرورش تولید عدهای فارغ التحصیل است که تنها بتوانند امرار معاش کنند، اما چنین مینماید که در قرن جدید برنامهریزیهای آموزشی نظامهای آموزش و پرورش این مرحله را پشت سر گذاشته و سرلوحه تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است؛شوق زندگی کردن را به دانشآموزان بیاموزیم. پس باید معتقد باشیم که در حقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است و این محقق نمی شود مگر همه عوامل مانند معلمان و مدرسه وخانواده و برنامه ریزان آموزش و پرورش در ارتباط متقابل بتوانند به هدفی که دارند دست پیدا کنند. نظر به اهمیت این موضوع برآن شدیم دراین پژوهش درباره شادی ونشاط و نقش آن در پیشرفت تحصیلی به بحث بپردازیم.
مطالعات در مورد پیشینه تحقیق نشان می دهد که در این زمینه پژوهش هایی صورت گرفته که در ذیل به نتایج به دست آمده به ×برخی از آنها اشاره می کنیم . نیاز آذری ،کیومرث درپژوهشی تحت عنوان تاثیرنشاط و شادابی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه تهران به این نتیجه رسید که متغییرهای اقتصاد، جنسیت و شادی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارتباط معنا داری دارد.
ملکی ،نسرین سال 1393 درپژوهشی تحت تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبستانی شهرستان میاندوآب به این نتیجه رسید که عواملی مانند ورزش ، برگزار کردن اردوها ،همیاری دانش آموزان باهم ، مدرسه با نشاط ، معلمان و.... در پیشرفت ×تحصیلی دانش آموزان ارتباط مستقیم دارد. در پژوهشی خادمیان ،طلیعه و همکاران به این نتیجه رسیدند که بین متغییرهای تاهل، میزان درآمد ماهیانه خانوارو میزان نشاط آنها ارتباط معنی دار وجود دارد.
همچنین در پژوهش دیگری تحت عنوان نشاط و شادابی در پیشرفت و موفقیت دانش آموزان که توسط فرهاد 1393نوشته شده ×به این نتیجه رسید که برای تغییر یافتن دانش آموزان باید در اولیاء ومعلمان با استفاده از آموزه های دینی تغییرایجاد کرد.پس بررسی پیشینه تحقیق با توجه به نتایج به دست آمده نشان دهنده این واقعیت است که پژوهشی در مورد نقش نشاط و شادابی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان صورت نگرفته یا لااقل ما در مطالعات خود به آن برخورد نکردیم. لذا بر آن شدیم تا در این ×پژوهش به بررسی نقش نشاط و شادابی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه اول درشهرستان کاشمر بپردازیم .
معنی شادی
شادی در لغت، به معنای خشنود، خوش حال، خوش وقت، بی غم، خوش و خرم زیستن، زندگی کردن، و زندگانی کردن، و شادی به معنای شادمانی . در علم روان شناسی تعریف های مختلفی ازنشاط ارائه شده است، اما به طوراجمال می توان گفت: یکی از جنبه های هیجان، شادی است .که با واژه هایی چون: سرور، نشاط و خوش حالی هم معناست. دراین جا به چند تعریف از شادی اشاره می کنیم: - فرهنگ فارسی، عبید - شادی، احساس مثبتی است که از حس ارضا و پیروزی به دست می آید. شادی، عبارت است : از مجموع لذت ها منهای دردها. شادی،ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین است.« شادکامی و نشاط، حالتی است که از آن به سرزندگی و آمادگی برای پیشرفت یاد می شود .
