بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مهم ترین مسائل مربوط به استفاده از ماهواره در عصر تکنولوژی و ارتباطات، آسیب های شبکه های ماهواره ای فارسی زبان در خانواده ها می باشد. و هدف اصلی از این تحقیق، شناخت تاثیرهای این شبکه ها بر شیوع روابط نامشروع در خانواده های ایرانی می باشد. در این تحقیق از روش مطالعه اسنادی - کتابخانه ای - استفاده شده است. بر مبنای این روش با مراجعه به منابع داخلی و خارجی اعم از کتب، مقالات علمی مندرج درمجلات معتبر علمی-پژوهشی،آی اس آی و آی اس سی، همچنین مقالات اینترنتی، موضوع مورد تحقیق ارزیابی، توصیف، تشریح و تحلیل گردید.
در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که مشاهده ی سریال های شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر نگرش آنان نسبت به روابط نامشروع خانوادگی و زناشویی موثر است و موجب ترویج و عادی جلوه دادن خیانت همسران به یکدیگر، ترویج زندگی با دیگران به جای ازدواج در جامعه می شوند . تا فرهنگ و ارزش ازدواج و کانون خانواده را در جامعه و خصوصا جامعه کاهش دهند و یا از بین ببرند، و به نوعی فرهنگ غرب را به جوانان و خانواده های ایرانی انتقال دهند. و هر اندازه میزان تماشای خانواده ها از سریال های این شبکه بیشتر باشد، مطلوبیت مناسبات خانوادگی به طور کلی و نیز مطلوبیت روابط والدین و فرزندان، روابط زناشویی و اعتماد زناشویی آنها کمتر خواهد شد.
.1 مقدمه
امروزه در دوره ای زندگی می کنیم که عصر تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطات است و وسایل ارتباط جمعی نقش مهم و حساسی در زمینه های مختلف فردی و اجتماعی مردم جامعه ایفا می کند، بدون تردید فناوری ماهواره یکی از بزرگترین محصولات صنعت جهانی ارتباطات است که امکان دریافت پیام های مختلف را از آن سوی مرزها برای مردم جوامع مختلف فراهم کرده است. البته با وجود اینکه کاربردهای گسترده این فناوری تاثیر بسیار فراوانی در پیشرفت های جامعه انسانی داشته است اما بسیاری از کشورهای غربی و سلطه جو از این فناوری برای تهاجم به کشورهای جهان سوم خصوصا کشورهای اسلامی استفاده می کنند
با توجه به اینکه کشورهای سلطه جو خصوصا آمریکا قصد تهاجم به ایران را دارند و از روش های مختلفی استفاده، ولی تاکنون ناموفق بوده اند و می دانند که در جامعه اسلامی خانواده مقدس ترین نهاد اجتماعی و پاسدار فرهنگ و ارزش های دینی است، لذا با استفاده از فناوری ماهواره و ایجاد شبکه های فارسی زبان، فروپاشی بنیان خانواده را در ایران هدف قرار داده اند تا فرهنگ غربی را جایگزین فرهنگ اسلامی در میان خانواده ها و خصوصا جوانان ایرانی کنند و به این طریق بر جامعه اسلامی ایران تسلط پیدا کنند.
آنها با ساخت و پخش سریال هایی با کیفیت صدا و تصویر بالاوداستان هایی به ظاهر جذاب، استفاده از هنرپیشه های آموزش دیده، و بااستفاده از جاذبه های جنسی، عادی سازی ارتباط با نامحرم و داشتن دوست جنس مخالف از مهمترین موضوعات آنهاست و از زن به عنوان سوژه جنسی و خوش گذران استفاده شده و سعی در تخریب اعتقادات کلیدی خانواده ها چون پایبندی به ارزش ها و اعتقادات مذهبی و تغییر سبک زندگی و رفتار جوانان براساس ارزش های غربی دارند
در این میان برخی خانواده ها به دلیل فقدان معرفت و شناخت لازم در خصوص راه اندازی این شبکه ها از سوی کشورهای غربی، جهت پر کردن اوقات فراغت، مخاطب سریال ها و برنامه های این شبکه ها می شوند و چون والدین در خانواده ها الگوی اصلی رفتار فرزندانشان هستند پس، همراهی والدین با جوانان در تماشای این سریال ها،قبح تماشای این قبیل سریال ها و برنامه های مشابه در جوانان کم شده و پذیرش رفتار و اخلاق مورد هدف این سریال ها در جوانان راحت تر حاصل می شود، درنتیجه پس از مدتی روابط عاطفی و صمیمی بین اعضای خانواده کمرنگ می شود و صرفا در یک مکان با یکدیگر زندگی می کنند و به جای گفتگوی صمیمی با یکدیگر که می تواند به تقویت بنیان خانواده کمک کند با وسایلارتباطی ارتباط برقرار می کنند و مهم ترین اثر اینارتباطات، احساس تنهایی و فردگرایی و کاهش تعلق و پیوند عاطفی و دوستانه در خانواده است و جوانان جهت جبران فقدان محبت بوجود آمده و با همزادپنداری با شخصیت های داستان های سریال گرایش به جنس مخالف و روابط نامشروع پیدامی کنند، روابطی که قدرت اندیشه را از مخاطبان گرفته و احساسات و هیجانات کاذبی همچون بهتر زندگی کردن، موفق تر بودن، محدود و عقب مانده نبودن و روشن فکر بودن را جانشین آنها می سازند. و پس از مدتی این روابط را به عنوان فرهنگ شان می پذیرند و موجب پیامدهای ناهنجار فرهنگی و اجتماعی همچون عادی جلوه دادن رابطه جنسی دختر و پسر قبل از ازدواج تا حد باردار شدن دختر خانواده، عادی جلوه دادن سقط جنین برای دختران قبل از ازدواج به عنوان راه حلی طبیعی برای رفع دلهره های احتمالی در روابط جنسی دختر و پسر، اختلال در نظم روابط جنسی، افزایش آزار جنسی، بلوغ زودرس نوجوانان در مسائل جنسی و ترویج مفهوم زندگی با دیگران به جای ازدواج در جامعه می شوند. و سبک زندگی و افکارشان بر اساس ارزش هایی که خواسته ی کشور های غربی می باشد، شکل می گیرد.
.2 روش شناسی
در این تحقیق از روش مطالعه اسنادی - کتابخانه ای - استفاده شده است. بر مبنای این روش با مراجعه به منابع داخلی و خارجی اعم از کتب، مقالات علمی مندرج درمجلات معتبر علمی-پژوهشی،آی اس آی و آی اس سی، همچنین مقالات اینترنتی، موضوع مورد تحقیق ارزیابی، توصیف، تشریح و تحلیل گردید.
.3 یافته ها
نتایج پژوهش مسعود گلچین و همکاران - 1391 - نشان می دهد که هرقدر میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای بالاتر باشد و هر چه خانواده ها به صورت منظم تر از برنامه های این شبکه ها استفاده کنند، مطلوبیت مناسبات خانوادگی به طور کلی و نیز مطلوبیت روابط والدین و فرزندان، روابط زناشویی و اعتماد زناشویی آنها کمتر خواهد شد.
همچنین این تحقیق نشان می دهد که هر چه میزان تماشای برنامه های ماهواره ای بیشتر می شود، تاثیر آن بر روی ناهنجاری رفتاری نیز افزایش می یابد و افرادی که با انگیزه مثبت از ماهواره استفاده می کنند، ناهنجاری رفتاری در میان آنان کمتر از افرادی است که با انگیزه منفی از آن استفاده می کنند.
نتایج بدست آمده از تحقیق سیده زینب غیور باغبانی و همکاران - - 1392 نیز نشان میدهد که هر اندازه که میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای غربی افزایش می یابد، سبک پوشش و نگرش به پوشش نیز به نگاه تبلیغی آن ها نزدیک تر می گردد و هدف عمده ی برنامه های این شبکه ها انتقال ارزش ها، هنجارها و به طور کلی فرهنگ غرب به جوامع دیگر است که هنجارهای مربوط به سبک پوشش نیز در همین زمره قرار می گیرند و افراد به میزانی که از شاخص دینداری بالاتری برخوردار باشند، کمتر به سبک پوشش های پیشنهادی از سوی آن شبکه ها رغبت نشان می دهند.
نادر لواسانی نیا و مجتبی حیدری - - 1391 به این نتیجه دست یافتند که شبکه ماهواره ای فارسی وان، بنیان جامعه فارسی زبان، یعنی خانواده را نشانه رفته است و با ساخت سریال هایی که داستان هایی در ظاهر جذاب و دیدنی دارند اما در کنار کیفیت بالای تصویر و صدا، حاوی مفاهیم خیانت، جنایت و حتی بی بند و باری فکری و فرهنگی در خانواده ها هستند.
همچنین سهیلا ترابی - - 1392 بیان می کند که توجه جوانان به سریال های شبکه های ماهواره ای فارسی زبان سبب می شود که سبک زندگی و افکار جوان بر اساس ارزش های غربی شکل بگیرد و این به معنای واقعی کلمه، بزرگترین ضربه را به جامعه پذیری افراد می زند و دوری جوانان از هویت اسلامی- ایرانی را در پی دارد.
در نتایج تحقیق مهرداد متانی و مسعود یعقوب پور - - 1392 بین مخاطبان زن و مرد از نظر انگیزه های استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان تفاوت هایی وجود دارد به گونه ای که مخاطبان زن در نیازهای کسب هویت، نیازهای اجتماعی شناختی بیشتر از مردان گرایش به تماشای ماهواره دارند در حالی که شدت نیازهای مردان در ابعاد سرگرمی بیشتر از زنان است.
محمد سلطانی فر و نازنین ملکیان - - 1392 در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که تکنیک های بکار رفته در برنامه های شبکه ام.بی.سی فارسی فرهنگ ویژه ای را در مخاطبان القاء می کند و بین شیوه های ارتباطی با نمایش فرهنگ و خانواده، خشونت، مد و جوان سازی را تبلیغ می کنند.
نتایج بدست آمده از پژوهش محمود شهابی و مجتبی جهانگیری - 1387 - نشان دهنده تاثیر میزان استفاده از برنامه های ماهواره ای و نگرش نسبت به روابط نامشروع است و با هم رابطه مثبت و معناداری دارند به طوری که افرادی که به میزان بیشتری از این برنامه ها استفاده می کنند، با روابط نامشروع موافق تر بوده اند. و افزایش میزان استفاده این نوع برنامه ها منجر به این امر خواهد شد که افراد ارتباط صمیمی بین دو جنس و شوخی و خوش و بش بین آنها را عادی تلقی نمایند، به طوری که حتی این ارتباط را عاملی برای افزایش اعتماد به نفس و بهتر شدن، موفق تر شدن و شادتر شدن زندگی بدانند.
همچنین محمد رضا شرف آبادی و همکاران - - 1393 بیان می کند که افراد مطلقه تبلور عینی تاثیرگذاری برنامه های ماهواره ای بر انسجام خانواده رادرک کرده اند و مصادیق واقعی این تاثیرگذاری را در زندگی زناشویی خودشان تجربه نموده اند. و کسانی که از ماهواره کمتر استفاده می کنند میزان تاثیر منفی ماهواره بر انسجام خانواده را بیشتر ارزیابی می کنند، ولی کسانی که از ماهواره زیاد استفاده می کنند این تاثیر را کمتر ارزیابی می کنند.
مطالعه تحقیق مهرداد متانی و مسعود یعقوب پور - - 1392 نشان می دهد که شبکه های اجتماعی نوعی از بحران هویتی را در میان طیف گسترده ای از جوانان به وجود آورده است. بحران هویت در زمینه های فردی ناهمگونی های هویتی را سبب شده و به نحوی تعادل اجتماعی را متاثر کرده است.
همچنین خدیجه سفیری و زهرا نعمت اللهی - - 1391 در نتایجی بیان می کنند که جهانی شدن با استفاده از ابزارهایی چون ماهواره و اینترنت بر ارزش های افراد از جمله نسبی گرایی، مصرف گرایی، فردگرایی و لذت گرایی اثر می گذارد و از آنجا که این ارزش ها، ریشه هایی در هویت دینی دارند، در نهایت هویت دینی افراد را کاهش می دهد.
عباس اسدی - - 1393 بیان می کند که بین میزان دینداری افراد و نگرش آنان به شبکه های ماهواره ای رابطه معناداری وجود دارد، یعنی هر چه میزان دینداری افراد بالاتر باشد،نگرش آنان به شبکه های ماهواره ای مثبت است و برعکس هر چه میزان دینداری افراد پایین تر باشد، نگرش آنان به این شبکه ها منفی می باشد.
مطالعه محمد نیک ملکی و حسن مجیدی - - 1392 نداشتن برنامه ریزی و عدم پاسخگویی به نیازهای مخاطبان جوان به ویژه از حیث محتوایی مبتنی بر فرهنگ ملی و اسلامی را باعث روی آوردن آنها به تماشای شبکه های ماهواره ای و به تدریج کمرنگ شدن ارزش ها، هنجارهای ملی و اسلامی و هویت مخاطبان می دانند.
نتایج
هدف از انجام این تحقیق تاثیر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر شیوع روابط نامشروع در خانواده های ایران بوده است. که به صورت کتابخانه ای انجام گرفته است. بر اساس یافته ها به این نتیجه رسیدیم که مشاهده سریال های شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بر نگرش آنان نسبت به روابط نامشروع خانوادگی و زناشویی موثر است، به گونه ای که در این سریال ها رابطه زن و مرد را به مساله جنسی خلاصه می کنند و مخاطب به وفور با مردان و زنانی روبرو می شود که با چند جنس مخالف به طور همزمان رابطه دارند و نقطه عطف این سریال ها هم جایی است که زن یا مرد به خیانت همسر خود پی می برد و برای انتقام گرفتن، رابطه جدیدی را با فرد دیگری برقرار می کند، و سعی می شود که در آن برای افراد حق چندین روابط دیگر علاوه بر روابط زناشویی را محفوظ بدانند، که انواع روابط نامتعارف و توقعات جنسی و تجربه به چندین باره عشق توسط زن و مرد حتی بعد از ازدواج را در بینندگان ایجاد کرده و مخاطبان برای دستیابی و ارضای آنها بسهولت مرتکب هر نوع انحرافاتی می شوند. و کمترین اثر این انحرافات و آسیب ها کم رنگ شدن رابطه ی عاشقانه بین زن ها و شوهرها و عدم رضایت و تمایل جنسی خواهد بود، که از قضا می تواند پاشنه آشیل هر جامعه ای باشد و موجب ترویج و عادی جلوه دادن خیانت همسران به یکدیگر، ترویج زندگی با دیگران به جای ازدواج، ترویج فیمینیسم و کم رنگ کردن نقش مرد به گونه ای که تنها جهت رفع نیازهای جنسی زن خلق شده، در جامعه می شوند.
