بخشی از مقاله
میزان تاثیر شبکه های فارسی زبان ماهواره بر جوانان
فصل اول
1-1)بيان مسئله
1-2)اهميت موضوع
1-3) اهداف تحقيق
1-4) فرضيات تحقيق
1 – 1) بيان مسئله
امروزه ماهواره وسيله ايست كه كم كم جاي خود را در اكثر خانواده ها پيدا كرده و در بسياري از خانواده ها از اين وسيله استفاده مي شود از جمله فعالترين و پربيننده ترين بخشهاي ماهواره را ميتوان شبكه هاي فارسي زبان ماهواره دانست كه اغلب در خانواده هاي ايراني جايگاه خود را پيدا كرده.وجود اختلاف نظر بين فرزندان و پدر مادر در ديدن و استفاده از انان در بين خانواده ها گاهي اوقات موجب تنش و تضاد مي گردد
در اين پزوهش سعي كرديم كه نكات منفي و مثبت اين شبكه ها را مورد بررسي قرار دهيم و با بررسي اجمالي فعاليتهاي اين نوع شبكه ها به برخي نكات مهم و اساسي در رابطه با فعاليتهاي اين شبكه هاو برخي از عوامل و عناصر گرايش به آنان به تحقبق بپردازيم.
1 – 2)اهميت موضوع
امروزه وجود ماهواره اندك اندك به يك مساله حاد اجتماعي تبديل شده است به اين خاطر كه عد م وجودفرهنگ مناسب در استفاده از آن باعث ايجاده تضاد ودوگانگي در خانواده ها شده است با توجه به اينكه اين شبكه ها در جايگاه اطلاع رساني و تهيه وتنظيم اخبار و اطلاعات قرار دارند و دامنه نفوذ آنان بسيار زياد شده است به سادگي نميتوان از كنارآنان گذشت و شايسته است كه با اطلاع كافي از اهداف و انگيزه آنان به دبدن اين شبكه ها مشغول بود.
1 – 3) تحقيق اهداف
هدف از اين تحقيق بدست آوردن يك زمينه روشن فكري در برخورد با اين نوع شبكه ها واينكه آيا كساني كه از اين شبكه استفاده مي كنند از آنها راضي هستند ويااين شبكه در بالا بردن سطح اطلاعات آنان كمك كرده يا اينكه به عنوان يك منبع خبري سالم به آن اعتماد دارند. همچنين ار جمله ديگر اهدهف اين تحقيق بررسي علل وگرايش به شبكه ها و ميزان تاثيرآنها بر مردم مي باشد
1-4)فرضيات تحقيق
1- به نظر ميرسد سطح تحصيلات افراد در گرايش آنان به ماهواره نقش دارد .
2- به نظر ميرسد فارسي زبان بودن اين شبكه ها در ميزان گرايش افراد به آنها تاثير دارد
3-به نظر ميرسدعقايد مذهبي در ميزان گرايش به اين شبكه ها تاثير دارد
4-به نظر ميرسد اين شبكه ها با وجود مخاطب زياد تاثير زيادي در بين مردم ندارند
فصل دوم
2 – 1) مقدمه
2 – 2)تاريخچه
2 – 3)ماهواره يا بشقاب هاي خانگي
2 – 4)فهرست منابع
2 – 1)مقدمه
و خداوند انسان را آفريد و از روح خود در كالبد او دميد و در تمام اعصار و قرون او را راهنمايي كرد و از دانائيهاي خود او را بهره مند ساخت . به او اختراع و اكتشاف را اآموخت تا هماره راهگشاي او در فراز و نشيب زندگي اش باشد و بدينگونه انسان پويا براي تكامل هر چه بيشتر خود از عصر حجر تا امروز، روز بروز پلكان ترقي را پيمود و اعصار تاريخ را به نام فتح و راه گشايي هاي خود نام گذاري كرد. از عصر حجر شروع نمود. سنگ و چوب و طبيعت و حيوانات و سپس آتش را مسخر خويش نمود .زندگي را هر روز با دانايي هاي خود راحت و راحتتر كرد و تا بدانجا رسيد كه عصر اتم و عصر فضا را در نورديد و پارا فراتر نهاده عصر كامپيوتر را بنا نهاد . روياهاي ديرين خود را تكامل بخشيد و با گامي بلند و فكري برتر از هميشه قدم به عصر ارتباطات نهاد.
و اينك عصر ارتباطات .... تاريخ اين روز را به خواب هم نديده بود. تكنولوژي چون رودخانه اي سهمگين ، تند و پرخروش به پيش مي رود. گاهي در مسيري آرام مي افتد و گاهي با شدت و خروش هر چه تمامتر سنگهاي بزرگ را خرد مي كند و براي خود راهي مي يابد. در اوج زيبائي و شكوه و روح نوازي ، سهمگين و نابودگر است . زندگي ها را خود دارد. مايه حيات است وآسودگي و در عين حال نابودگر و ويران كننده . انسان در تمام طول تاريخ با اختراعات و اكتشافات خود ، راه را به سوي زيباتر كردن زندگي پيموده است و اينك در عصر ارتباطات ، در اوج قله ي بلند فناوري و دانش ، حيران مانده است كه اين راه پيموده به كجا مي انجامد و چه سرنوشتي در انتظار نسل بشر است .
2 – 2) تاريخچه
حيات اجتماع به انتقال و ارتباط بستگي دارد، بلکه منصفانه است بگوييم اجتماع با انتقال و ارتباط زنده است. " جان ديويي"در حقيقت ، كار با پرتاب اولين ( اسپيوتنيك ) شوروي سابق در اكتبر 1957 شروع شد و به دنبال آن ، فرستادن اولين كپسول حامل انسان به مدار زمين در آوريل 1961 ، و اولين راهپيمايي انسان بر سطح كره ماه در ژوئيه 1969 . در تحقيقات و تجربيات وسيعي كه در بيست سال اخير در زمينه ايجاد شبكه هاي ارتباطي بين قاره اي به عمل آمده است ، راه را جهت استفاده بيشتر از فضا براي انسان فراهم آورد. (تلويزيون – ماهواره : مجموعه مقالات درباره تکنولوژي آموزشي)
براي اولين بار در سال1960 ميلادي بود كه ( گاستون برژه ) محقق فرانسوي ، در كنفرانس عمومي يونسكو پيشنهاد كرد ، براي پخش برنامه هاي آموزشي در مناطق گسترده از امكانات ماهواره هاي فضايي استفاده شود . از آن زمان ، متخصصان تعليم و تربيت ، برنامه ريزان ، اقتصاد دانان و مهندسان علوم ارتباطي ، براي طرح برنامه هاي نويني كه بتواند از ماهواره ها استفاده نمايد ، به فعاليت پرداخته اند.
اروپائيان خود ، عليرغم دانش پيشرفته و دسترسي به ابزار جديد تكنولوژيكي، از ماهواره ها درزمينه هاي مختلف اطلاعاتي و آموزشي استفاده هاي فراوان برده اند . از جمله اين برنامه ها ، تهيه و تنظيم برنامه ماهواره اي جديد "بهنتم" ( دلتا) است كه بر اساس تكنولوژي روز به تعليم و تربيت و اطلاع رساني استوار است و از حروف اول كلمات انگليسي برنامه اروپايي آموزش از طريق پيشرفت تكنولوژيكي تشكيل شده است و هدف آن تحقيق و توسعه و بهره برداري از آخرين پديده هاي علمي به منظور آموزش و اطلاع رساني است . غير از برنامه دلتا ، اروپاييان در ژوئيه سال 1989 ميلادي ماهواره( اولمپوس) را كه نخستين ماهواره تجربي – آموزشي اروپايي به شمار مي رود ، به فضا پرتاب كرده اند . هفت كشور اروپايي در تنظيم و تهيه برنامه هاي علمي و آموزشي اين ماهواره ، همكاري مستمر داشته اند و در فضاي اروپا كه تكنولوژي ماهواره، اساسا در خدمت تفريح و پركردن اوقات فراغت به كار گرفته ميشود. (اولمپوس) در واقع اولين ماهواره اي است كه به بخش برنامه هاي سطح بالاي آموزشي و علمي مي پردازد.
در شانزدهمين كنفرانس جهاني آموزش از راه دور نيز كه با شركت چهارصد تن از محققان و استادان دانشگاههاي سراسر جهان در آبان ماه 1371 در بانكوك تشكيل شد ، بسياري از ماهواره ها براي كار آموزي و اطلاع رساني اختصاص داده بودند .
ماهواره ها يك ابزار تكنولوژيكي – اطلاعاتي مناسب ، براي گسترش تعليم و تربيت و آموزش از راه دور و انتقال علم و دانش از آسمان به زمين به شمار مي روند.
هم اكنون متجاوز از هفت هزار ماهواره، در فضاي اطراف زمين در گردش اند. البته تعداد كثيري نيز ، هنوز در تمام ساعات شبانه روز سرويسهاي مخابراتي و تلويزيوني بين قاره اي را تامين مي كنند. همزمان با اين عمليات فضايي ، در سطح كره زمين نيز روز به روز ، بر تعداد آزمايشگاهها و تاسيسات مخابراتي وسيع و مجهز به ماهواره هاي ثابت ، افزوده مي شود. توانايي حاصل از اين پيشرفتها ، ظرفيت كاري تجهيزات مخابراتي و ارتباطي را بالا برده و كارآيي شبكه هاي تلويزيوني و مدارهاي تلفني را افزايش داده است . به طوري كه با اطمينان مي توان ، قرن آينده را ، «قرن ماهواره ها» نام گذاشت. (تلويزيون – ماهواره: مجموعه مقالات درباره تکنولوژي آموزشي)امروزه در آغاز ورود به هزارة سوم ميلادي و همزمان با عصر ارتباطات و اطلاعات ، نياز بشر به دست يابي به اطلاعات و تکنولوژي هاي پيشرفتة اطلاع رساني چندين برابر شده و در اين ميان نقش وسايل ارتباط جمعي اشکال و جنبه هاي مختلفي به خود گرفته . ازآنجا که نيازهاي بشر گوناگون است و پيچيدگي هاي جوامع انساني روزافزون ميباشد، وسايل ارتباط جمعي با پيشرفت دانش و تکنولوژي گام هاي بلندي در جهت برآورده ساختن اين نيازها برمي دارند . و در اين ميان قمرهاي مصنوعي ساخت بشر کمک هاي فراواني به او در جهت فراهم آوردن اين اطلاعات مي نمايند.
به هر حال ، امروزه در اين حقيقت جاي هيچگونه ترديدي نيست كه كشورهاي جهان سوم ، براي حمايت از فعاليتهاي فني و علمي و بومي خود ، به تكنولوژي اطلاعاتي مناسب نيازمندند . اين كشورها ، در حالي كه حدود 75% جمعيت جهان را در خود جاي داده اند ، فقط 20% در آمد جهاني را فراهم مي آورند و از نظر پتانسيل عملي و تكنولوژيك ، سهم آنان حتي به 5% از سهم كل جهان نمي رسد.
مشکلي که در اين بين وجوددارد، موضوع تاثير تكنولوژي جديد ، بخصوص ماهواره ها ، در زمينه هاي سنتي ، اجتماعي و فرهنگي يك كشور است و شايد اشتباه بيشتر ساكنان كشورهاي جهان سوم ، در اين باشد كه تصور ميكنند ، ماهواره ها تنها ، نقش نقل و انتقال دهنده برنامه هاي تلويزيوني – آن هم از نوع سرگرم كننده و تبليغاتي آن – را برعهده دارند و با اين پندار ، به اين پديده تازه علمي گاه با شك و ترديد و گاه با ترديد و وحشت، و زماني با خشم و نفرت مي نگرند. در حاليكه ، امروزه ماهواره ها در زير بناي ساختار ارتباطات و اطلاعات به يك بخش مهم و عمده تبديل شده اند و هيچ كشور را نمي توان از چنين پديده هايي بي نياز دانست.. (تلويزيون – ماهواره: مجموعه مقالات درباره تکنولوژي آموزشي)
2 – 2 – 1)تاريخچه پيدايش ماهواره در جهان
پيشرفت تکنولوژي هاي جديد ارتباطات دور و محصوصا ماهواره هاي ارتباطي و کابل هاي فيبر نوري در طور دو دهه اخير براي توسعه فعاليت هاي ارتباطي جهاني امکانات گسترده اي فراهم ساخت. به طور کلي در سه زمينه کنوني امکانات ارتباطي (ارتباطات کامپيوتري، ارتباطات دور و وسايل ارتباط جمعي) که نوعي «مثلث ارتباطات» را به وجود آورده اند دگرگوني هاي تکنولوژيکي در دو دهه اخير بسيار پر اهميت بوده اند. نکته قابل توجه اين است که در بسياري از موارد تاريخ تحقيق در ارتباطات در واقع تاريخ در تأثيرات است که خود نشان دهنده اهميت تأثيرات در مطالعه ارتباطات است. در طول سال ها مفهوم سازي تأثيرات تا حد زيادي تغيير کرده است. در اين تحول سه مرحله کم و بيش مجزا شناسايي شده است: در مرحله آغازي تصور مي شود ارتباطات جمعي داراي تأثيرات بسيار نيرومند است که اين نظر در سال هاي ميانه دو جنگ جهاني برتري است. اصطلاحاتي نظير گلوله جادويي با نظريه سوزن تزريق براي توصيف اين مرحله آغازين مفهوم سازي از تأثيرات ارتباط جمعي به کار مي رود.
مرحله دوم زماني پديدار مي شود که محققان در باب اين تأثيرات به ترديد افتادند و شواهدي براي تأييد آنها پيدا نکردند. بسياري از عبارت هايي مانند نظريه تأثيرات محدود را ذبه کارگرفته اند تا جريان عمده اين مرحله را که از پايان جنگ جهاني دوم طول کشيد نامگذاري کنند. از آن زمان تاکنون محققان بسياري از بازگشت به مفهوم رسانه هاي جمعي نيرومند امروز محققان ارتباطي اين دوره از تحقيق را دوره خام دستي و ساده انديشي به شمار مي آورند. (علي دهقان؛ 1376: 126 – 127 )
امروزه بررسي ها و پژوهش ها تحت تأثير پيشرفت هاي بيشتر تکنولوژي هاي ارتباطات و نقش روزافزون آنها در اقتصاد و سياست و فرهنگ جوامعه ملي و مناسبات جهاني جامعه بين المللي، بسيار پردامنه تر شده اند.
به گونه اي که همراه با افزايش شاخه هاي تخصصي علوم ارتباطي و از آن جمله ارتباطات سياسي، ارتباطات سازماني و ارتباطات توسعه، مطالعات ميان رشته اي هم در اين باره، گسترش پيدا کرده اند. توجه بيشتر به زمينه هايي چون اقتصاد ارتباطات، مديريت ارتباطات، برنامه ريزي و سياست گذاري ارتباطات، حقوق ملي و بين المللي ارتباطات، جامعه شناسي و روانشناسي ارتباطات، تاريخ ارتباطات، جغرافياي ارتباطات و امثال آنها در رشته هاي مختلف دانشگاهي، نشانه پر اهميت شدن اين نوع مطالعات در جهان کنوني است. بر اثر عميق تر شدن انديشه هاي انتقادي عليه نظام حاکم سرمايه داري جهاني، در داخل کشورهاي غربي و همچنين در سرتاسر دنيا، به ويژه جهان سوم، ديدگاه هاي معمولي قبلي در مورد بررسي ها و پژوهش هاي ارتباطي، نيز دگرگون شده اند.
شيوه هاي مطالعات و تحقيقات علوم ارتباطات، که در دوره پس از جنگ جهاني دوم، زير نفوذ شديد برداشت هاي خوش بينانه محققان و متخصصان امريکايي درباره کاربردها و اثرگذاري هاي مثبت وسايل ارتباط جمعي در جوامع معاصر قرار گرفته بودند و بيشتر بر روش هاي تجربي در زمينه تجربي و تحليل محتواي پيام هاي ارتباطي، شناخت کمي و کيفي مخاطبان و آثار اجتماعي ارتباطات، استوار شده بودند، از اوايل دهه 1970 بيش از پيش، جنبه انتقادنگري پيدا کرده اند.
به طور کلي درباره تاريحچه ماهواره مي توان گفت که نخستين قمر مصنوعي شوروي موسوم به اسپوتنيک که در چهارم اکتبر 1957 ميلادي توسط روسيه ب
ه مدار زمين فرستاده شد، عصر جديدي در تکنيک هاي ارتباطي گشوده و برخي از اولين اقمار مصنوعي ارتباطي که پس از آن به فضا پرتاب گرديدند جنبه آزمايشي داشتند و فقط امواجي را که به سوي آنها فرستاده مي شدند، به زمين باز مي گرداندند. اينگونه ماهواره ها به ماهواره هاي منفي معروف شده اند و بهترين نمونه آن ماهواره هاي بازتاب امريکائي بودند. مدتي بعد ماهواره هاي ارتباطي واقعي که به منظور تقويت امواج راديوئي و تلويزيوني ساخته شده بوند و ماهواره مثبت ناميده مي شوند، به مدار زمين پرتاب گرديدند. ماهواره هاي ارتباطي «تله استار» که نخستين آزمايش هاي آنها در سال 1962 به وسيله دانشمندان امريکايي صورت گرفت، از اين قبيل مي باشند.
به طور کلي مي توان گفت که ماهواره هاي ارتباطي از لحاظ کاربردهاي آن به سه نوع طبقه بندي مي شوند:
الف – ماهواره هاي ارتباطي نقطه به نقطه: زيرا آنها فقط مي توانند پيام ها را از يک فرستنده نيرومند به يک ايستگاه گيرنده نيرومند برسانند تا از آن جا براي استفاده عمومي پخش گردند و مهمترين موارد استفاده اين قبيل ماهواره بدين قرارند: 1. توسعه ارتباطاتتلفين و تلگرافي 2. انتقال صفحات روزنامه ها 3. تقويت فرستنده هاي راديوئي.
ب – ماهواره توزيع کننده: ماهواره هاي ارتباطي نقطه به نقطه، به سبب ضعف دستگاه هاي نقويت کننده خود فقط تکرار کننده برنامه هاي تلويزيوني بين ايستگاه هاي زميني بسيار مجهز مي باشند و اين ايستاگه هاي برنامه هاي تکرار شده را از طريق سيم ها با امواج به فرستنده هاي محلي منتقل مي نمايند.
ج – ماهواره ها پخش مستقيم: اين نوع ماهواره ها از ماهواره هاي قبلي بسيار نيرومندتر مي باشند و به همين جهت مي توانند برنامه هاي تلويزيوني را در سراسر جهان مستقيما از فرستنده ها به دستگاه هاي گيرنده شخصي برسانند.
در کل گسترش ارتباطات دو دهه اخير، گذشته و پشم انداز پيشرفت بيشتر آنها در سال هاي آينده مسائل گوناگوني پديد آورده اند و نيز تأثيرات قابل توجه مي باشد و نيز دولت ها بايد در تلاش براي جلوگيري از نفوذ تبليغاتي دولت هاي رقيب و همچنين برنامه هاي خلاف منافي نيز باشند تا به هجوم خاموش اين نوع برنامه ها در داخل کشور و مردم دچار دردسر و گرفتاري نکردند. ( علي دهقان؛ 1376: 126 – 127)
2 – 2 – 2)تاريخچه پيدايش ماهواره در ايران
کشور ما ايران که يکي از کشورها وسيع دنيا به شمار مي رود (مقام 16 در دنيا) براي تأمين پوشش تلويزيوني و تلفني دو افتاده و محروم کشور و همچنين توسعه امور اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و کشاورزي چاره اي جز بهره گيري از امکانات ماهواره اي ندارد. زيرا ارتباط تلفني و رساندن برنامه هاي تلويزيوني به روستاهاي دور افتاده و جزاير پراکنده و نقاط کوهستاني صعب العبور از طريق نصب دکل يا کابل کشي زميني در موارد بسيار پرهزينه و در نقاي به طور کلي غيرممکن است.
درحال حاضر علاوه بر تأمين نيازهاي داخلي برا ي ارتباط با جهان خارج نيز راهي غير از استفاده از تکنولوژي ماهواره اي وجود ندارد. بر پايه چنين واقعيت هايي است که ايران در آبان ماه سال 1368 (نوامبر 1969 م) به عضويت شبکه بين المللي ماهواره اي «اينتل سنت» درآمده و با تأسيس ايستگاه زميني قندي (اسدآباد) توانست با اروپا و غرب کرده زمين ارتباط مخابراتي ماهواره اي برقرار کند. (محمد رضا ايوبي؛ 1374)
يک دهه پيش از اين آنتن ها و دستگاه هاي دريافت برنامه هاي ماهواره اي به کشور ما هم وارد شده اما با گذشت زماني کوتاه، اکثريت نمايندگان مجلس چهارم با تصويب قانوني استفاده از تجهيزات دريافت برنامه هاي ماهواره اي را ممنوع اعلام کردند. از آن زمان تا کنون شمار استفاده کنندگان از برنامه هاي ماهواره افزايش يافته و پيشرفت دانش در زمينه دستگاه هاي دريافت برنامه هاي ماهواره اي موجب تسهيل دسترسي به اين تجهيزات شده است.
آقاي »جان کوکسون« کارشناس سياسي شبکه خودي »اسکاي« تلويزيون انگليس درباره ماهواره و تکليف کشوري نظير ايران اظهار داشته است:
«همچنان که هند سعي کرد با توجه به فرهنگ غني خود، هجوم امواج را آگاهانهدر خود هضم و بخش هاي مفيد را جذب و غير مفيد را دفع کند و به عبارتي دست به مقابله مثبت با امواج زده است، ايران نيز مي تواند چنين هدفي را در پيش گيرد. ايران بايد به ابزار روز پيام زباني از جمله ماهواره مجهز باشيد و براي مقابله با اين روند، شبکه ماهواره اي اسلامي مربوط به خودش را تهيه کند . مردم کشروهاي مسلمان را تغذيه کند. »(همشهري؛ 1373: ص21).
آنتن هاي ماهواره اي که در ابتدا ايرانيان به کار مي گرفتند قارد به دريافت امواج چند شبکه ماهواره اي بيشتر نبود در همان زمان طرح ممنوع بودن به کارگيري آنتن هاي ماهواره اي در مجلس شوراي اسلامي تصيب و قرار شد درآمد حاصل از جريمه متخلفان و تجهيازت کشف شده در اختيار سازمان صدا و سيماي ايران قرار گيرد تا ضمن کامل بودن پوشش شبکه راديو و تلويزيون خود به توليد آثار جذاب ايراني و مقابله با پيامدهاي بيگانگان بپردازند. اين اقدام از همان ابتدار در سطوح مختلفي با مخالفت روبرو شد. نگرش غالب مخالفان آزادي ماهواره در ايران نامناسب بودن برنامه شبکه هاي ماهواره اي و هدفدار بودن رسانه هاي کشورها غربي براي تضعيف فرهنگ و هويت ديني جوانان ايران است. اما اين نگهاباني ها هشدار ها و ممنوعيت هاي قانوني نتوانسته است مانع از گسترش بهره برداي از تجهيزات ماهواره اي شود.
ورود تکنولوژي هاي جديد و کوچک شدن آنتن ها و افزايش شبکه هاي قابل دريافت نيز بر اين شکل دامن مي زند. نگراني مسئولان ياراني هنگامي افزايش يافت که ايرانيان مقيم خارج کشور به عنوان اپوزسيون توانستند با بهره گيري از اين امکانات چندين شبکه ماهواره فارسي زبان را راه اندازي کنند و به صورتي مستقيم و قابل دسترس با داخل کشور ارتباط برقرار کنند. دليل اين نگراني آن است که پيشتر بسياري از مسئولان اميد داشتند به دليل تنوع زباني و عدم درک مفاهيم پيام هاي اراده دشه از سوي شبکه هاي خارجي اين برنامه ها جذابيت چنداني در بين عمومي مردم ايران نداشته باشد. (ايران؛1381: ص 11).
اخيرا کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي ضوابط استفاده اشخاص حقيقي از تصاوير تلويزيون ماهواره اي غير از شبکه هاي مصوب را تعيين کرد. به
موجب مصوب اين کميسيون قرار است يک کميته کار تعيين شبکه هاي منطبق با ضوابط معيارهاي کشور را انجام دهد. اين کميته موظف است معيارهاي ضوابط پخش در حوزه هاي امنيتي، سياسي و فرهنگي را ظرف مدت سه ماه از تصويب اين قانون تهيه و پس از تصويب هاي دولت براي اجرا، ابلاغ کند.
براساس ماده يک از اين طرح که به تصويب کميسيون فرهنگي رسيد، وزارت پست و تلگراف و تلفن نيز موظف است ظرف مدت 6 ماه با استفاده از فن آوري هاي جديد نسبت به تدوين مشخصات و ضوابط فني تجهيزات دريافت از ماهواره متناسب با نياز کشور اقدام کند (اطلاعات؛ 1381: ص 3).
2 – 3)ماهواره يا بشقاب هاي خانگي
ماهواره اولين بار در چهارم اکتبر 1957ميلادي توسط روسيه به فضا پرتاب شد. استفاده متنوع و مقرون به صرفه بودن اين تکنولوژي سبب گرديده است در حال حاضر ماهواره ها مأموريت هاي متنوعي داشته باشند. بيشترين کاربرد آنها در عرصه هواشناسي مخابراتي، پخش برنامه هاي تلويزيوني ماهواره اي بيشتر مورد توجه شناخت مردم ما است. شايد به همين دليل است که مخالفان نظام جمهوري اسلامي عمده ترين تلاش خود را به اين بخش معطوف کرده اند. در اين ميان سؤال هاي زيادي به ذهن مي رسد. بعضي با خوشبيني خطري را احساس نمي کنند و فعاليت اين شبکه ها را جدي نمي گيرند و گروهي با تحليل روند برنامه سازي و پخش آن نسبت به حرکت هاي اين شبکه هاست. لازم است تماشاگر شبکه هاي ماهواره از خود بپرسد، رويکرد سياسي اين تلويزيون مؤيد
چيست؟ پر واضح است که گروه هاي سلطنت طلب که بيشترين شبکه ها را در اختيار دارد، هدفي جز براندازي نظام ندارند. چنانچه در بيشتر برنامه ها مشاهده مي شود، مانند دعوت به شورش و تظاهرات عليه نظام، تحريک مردم به جنگ مسلحانه، تحريک کارگران به تحصن، تشويق به تخريب اموال دولتي، تشويق به حمله به مراکز مهم چون صدا و سيما، مجلس، وزارت خانه، ايجاد جو کاذب يا شايع سازي و دروغ پراکني و بدبيني بزرگ نمايي مشکلات مردم، غلو در پخش اخبار، برجسته سازي ناهنجاري ها و ده ها هدف خرد ديگر که نهايتا ايجاد روحيه يأس و نااميدي از نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران را به دنبال دارد.
سؤال بعدي اين است که اهداف و استراتژي انها براي ايجاد تغيير در نظام جمهوري اسلامي چيست؟ عمده ترين آنها تغيير نگرش و اعتقادات به مردم نسبت به اسلام است. شايد به همين دليل بيشترين تبليغ خود را بر راه اندازي يک نظام سکولار قرار دادند. تبليغ جدايي دين از سياست به بهانه لطمه خوردن به اصل دين يکي از برنامه هاي کلان اين شبکه هاست.
دومين تلاش آنها پيگيري موضوع حقوق بشر است. با برجسته سازي اجراي احکام شرعي سعي در بيان ضديت اين احکام با موضوع حقوق بشر است. برجسته سازي اجراي احکام شرعي سعي در بيان ضديت اين احکام با موضوع حقوق بشر دارد.
سومين شگرد اين شبکه ها تبليغ حقوق ويژه گروه هاي مردم خصوصا بانوان است.
ايجاد تفرقه بين اقوام ايراني چهارمين خط مشي اين شبکه ها به منظور سست کردن اعتقادات مردم ايران است. ايجاد حساسيت قومي با تبليغ تفاوت هاي آنان زمينه چنين حرکتي است.
پنجمين حرکت اين شبکه ها تبليغ دين مسيح و کتاب انجيل است. به طور مثال شبکه آزادي در يکي از برنامه هاي خود به شيوه هتاکانه با بيان اينکه نعوذ بالله خدا مرده است و روزي بر مي گردد، به تبليغ دين مسيح و کتاب انجيل پرداخته است. يکي از مجريان اين برنامه ضمن ادعاي اين که با خدا صحبت کرده و او را نجات داده است به کمک شيوه هاي کفر آميز گفته است: «مردم ايران در اسارت مذهبي هستند و ايراني ها اميد زنده ندارند. اميد زنده در دين مسيح است. اي مسيح من، تو را خداوند خود مي خوانم. آزادي ايرانيان در مسيح است و ...».
اينها و ده ها نمونه مجموعه هاي فعاليت هايي را تشکيل مي دهند که شبکه هاي مخالف نظام براي شکستن عزم و اراده مردم به کار مي گيرند، ولي سؤال جدي تر اين است، با وجود سال ها فعاليت و صرف هزينه هاي کلان چه ميزان موفق شده اند و علت شکست آنان چيست؟ با نگاهي کلي مي توان گفت که آنها در برنامه هاي کلان خود با شکست مواجه شدند و هرگز قادر نخاهند بود نظام مقدس جمهوري اسلامي را به دليل برخورداري از پشتيباني مردم و ماهيت هاي اسلامي آنان شکست دهند. اما در برنامه هاي جزيي و مرحله اي خود ممکن است بر ذهن و فکر و روان جوانان و نوجوانان ما تأثير بگذارند. لذا هوشياري خانواده ها در اين مرحله به اثبات مي رسد. لازم است خانواده هايي که نوجوان و جوان آنها به اين شبکه ها دسترسي دارند، آنها را نسبت به اهداف خط
مشي و نحوه اداره اينها اگاه کنند. بد نيست بدانيم که اين شبکه ها در ماهيت اصلي خود نقاط ضعف جدي دارند. به طور مثال اين شبکه ها فاقد يک رهبري قوي واحد خود هستند. با وجود سي شبکه ماهواره اي فارسي زبان که يک ساز خود را مي نوازند، اختلاف ميان انان هر روز بارزتر مي شود. بعضي از انها حتي نسبت به هم مشکوک هستند مثلا شبکه اي مثل «آي تي ان» که به شدت از سياسي شدن پرهيز دارند به رغم کيفيت نه چندان خوبش توانسته است
بخشي از مخاطبان داخلي را جذب کند و به پخش نماآهنگ خانواده هاي لس آنجلسي و فيلم هاي قديمي فارسي غيرسياسي مي پردازد. اين شبکه از سوي شبکه هايي نظير پارس و «ان آي تي» متهم است که نفوذي جمهوري اسلامي است. مشکل بعدي اين شبکه ها ساده انديشي است. اکثر اين شبکه ها درک و شعور بينندگان خود را کم مي گيرند و قول و قرارهاي واهي را در برنامه هاي خود براي مردم مطرح مي سازند. مانند برنامه «هخا». گروه گرايي مشکل بعدي اينهاست. هر يک از آنها تنها در صدد تبليغ گروه و جناح خود است و سعي دارند بزرگ نمايي کنند و از طرفي براي ندادن کپي رايت براي تهيه برنامه هاي ساير شبکه ها مدام با همديگر درگير شوند.
وابستگي مشکل اساي همه آنهاست. مواضع سياسي تلويزيون هاي ماهواره اي فارسي زبان به گونه اي است که با مواضع امريکا و لابي هاي صهيونيستي کاملا مطابقت دارد. حتي در موضوعات مهمي چون تماميت ارضي کشورها همه حاضرند معامله کنند. بيهود ه نيست که »سام برون« بک پيشنهاد مصوبه اي مبني بر کمک 50 ميليون دلار براي مؤسسه اي پيشبرد براي فعاليت هاي دموکراتيک از جمله راديو و تلويزيون ماهواره فارسي زبان اختصاص داد.
عمده ترين مشکل در عدم موفقيت اين شبکه هاي توهين به مقدسات است. به طور مثال شبکه اي که فولادوند مديريت آن را به عهده دارد به صراحت دين اسلام و ائمه اطهار و مقدسات شيعه و مسلمانان را مورد اهانت قرار مي دهد.
عدم نزاکت و ادب و اخلاق در گفتار سياسي و ادبيات قديمي و کهنه سلطنت طلبي هم از جمله مشکلات آنهاست که سطح اين شبکه ها را نازل تر از قبل مي کند.
همچنين لازم است که نوجوانان و جوانان ما بدانند که منابع مالي تأمين کننده اين شبکه ها علاوه بر کمک هاي مالي کلان از سوي صهيونست ها و امريکا، آگهي هاي تجاري و تبليغي دوبي، برگزاري کنسرت موسيقي، ايجاد فروشگاه هاي مجازي تلويزيوني و کمک هاي نقدي مخالفان خارج نشين است (فصلنامه مطالعات سياسي آشنا؛ 1384: ص 66 – 77).
2 – 4)فهرست منابع اين بخش
1. مجموعه مقالات درباره تکنولوژي. تلويزيون – ماهواره.
2. دکتر دهقان، علي. کاربرد نظريه هاي ارتباطات. 1376. تهران.
3. ايوبي، محمد رضا. بررسي تأثير برنامه هاي ماهواره اي و ويدئويي در شمال و جنوب تهران. پايان نامه کارشناسي ارشد ارتباطات. 1374. دانشگاه آزاد اسلامي – واحد تهران مرکزي.
4. روزنامه همشهري. ماهواره، مبادله يا مقابله. يک مرداد 1373.
5. روزنامه ايران. صدا و سيما از ماهواره عقب مانده. اول خرداد ماه 1381.
6. فصلنامه مطالعات سياسي آشنا. ماهواره يا بشقاب هاي خانگي. سال چهاردهم. شماره 118. تيرماه 1384.
فصل سوم
3 – 1) بررسي ماهواره
3 – 2) ماهواره ها، دولت ها و قانون
3 – 3) فهرست منابع
3 – 1) بررسي ماهواره
3 – 1 – 1)ماهواره ها و تأثير آنها در جهت اطلاع رساني و ارتباطات
انسان پيشين براي برقراري ارتباط ،حيوانات را دست آموز كرد تا با آنها به جاهاي دوردست سفر كند. خط را اختراع كرد و در اعصار بعد با اختراع صنعت چاپ به گام نويني در توليد و چاپ برداشت . كشتي ها را ساخت و به آب افكند تا با همنوعانش در آن طرف آبها ارتباط برقرار كند. با شروع عصر بخار ، موتور بخار را اختراع كرد و لكوموتيو را وارد زندگي خود ساخت . بزرگترين ساخته دست خود ، برق را به جهانيان هديه داد و پس از آن راديو ، و تلگراف . و روزي جواني در يك خانه ي كوچك با ابزاري ساده سريعترين و راحت ترين وسيله ي ارتباطي جهان يعني تلفن را بنيان نهاد. انسان دانشمند تلويزيون را اختراع كرد و جهان را در يك صفحه كوچك به تصوير كشيد . ناديده ها ديده شد و ناشينده ها شنيده . بدون سفر , دريچه هاي اطراف جهان به روي مردمان گشوده شد و رازهاي نهان از ملل
مختلف آشكار گرديد . مردم جهان با كشورها و شهرهاي ديگر و آداب و رسوم و سنن هم آشنا شدند. رازهاي طببعت در اقصي نقاط دنيا براي مردم به تصوير كشيده شد . تلويزيون در جهت آموزش مردم گام بلندي برداشت . اخبار با بالاترين سرعت در انظار مردم مشتاق به نمايش در آمد و همچنين وسيله ي
سرگرمي و تفريح خانواده ها نيز گشت و اين جعبه ي جادويي در كنار آموزشها ، بدآموزي ها را نيز به دنبال داشت .از سويي ديگر و در راستاي جهاني شدن تلويريون ، كشورهاي پيشرفته جهان يكي پس از ديگري ، ماهواره هايي ساختند و آنها را در جو زمين مستقر نمودند. ماهواره هايي كه در مدارهاي خاص خود در گرد زمين جهت اطلاع رساني با آخرين تكنولوژي براي برآوردن مقاصد گوناگون دولتها و با صرف هزينه هاي هنگفت ساخته شد تا نياز بشر را براي دانستن پاسخ تمام سؤالات بي جوابش برآورده سازد. اولين كشورهاي سازنده ي ماهواره ها عبارتند از فرانسه - امريكا – شوروي سابق – انگليس و سپس هند ,
سوئد و ....
امروزه ، ماهواره ها به بخشي مهم و عمده در زير بناي ارتباطات و اطلاعات تبديل شده اند، به طوري كه با اطمينان مي توان هزاره سوم ميلادي را قرن ماهواره ها نام گذاشت . تكنولوژي ماهواره، عاملي قوي براي تغيير و دگرگوني است . اين تكنولوژي ، مي تواند چون ابزار مفيدي به انسان كمك كند تا با استفاده از آخرين پديده هاي عملي ، زندگي دلخواه و آرماني پربار و پر تلاش داشته باشد.
امروزه ما مي دانيم كه يافته هاي علم ، تقريبا در هر ده سال دو برابر مي شود و البته اطلاعات همراه آن در اين مدت 8 تا 10 برابر افزايش مي يابد . براي اينكه اين جريان عظيم اطلاعات ، به ميليونها استفاده كننده در جهان به طور درست منتقل شود ، به مجراهاي ارتباطي خاصي نياز است كه داراي سرعت مخابره فوق العاده باشند و در اينجاست كه ماهواره ها به كمك مي آيند و با اين تكنولوژي جديد، جريان عظيم اطلاعات به هر جايي از سرزمين كه زير پوشش ماهواره ها باشد ، روانه مي شود.
دانشمندان با تعبيه ي تجهيزات ارتباطي فوق مدرن در ماهواره هاي ارسالي به جو زمين به منظور دستيابي به اطلاعات مورد نياز فعاليتي مستمر دارند، اين اطلاعات عبارتند از کسب اطلاعاتي از فضا شامل: كهكشانها ، ستارگان و سيارات و اقمار دور و نزديك آنها ، اينكه آيا آثاري از حيات در آنها يافت مي شود يا خير و اينکه آيا مي توان سياره اي را پيدا نمود که روزي بشر بتواند در آن زندگي کند.
كسب اطلاعاتي از زمين شامل شناسايي انواع گونه هاي جانوري و گياهي ، از قطب شمال و جنوب گرفته تا جنگلهاي انبوه استوايي و كويرها و مطالعه روي گونه هاي زيستي عميق ترين اقيانوسها . از بزرگترين جانوران روي كره ي خاك تا كوچكترين ماهي زير دريا.
براي كسب اطلاعات راجع به تغييرات جوي شامل پيش بيني تغييرات آب وهوا و دما - پيدايش انواع طوفانها و گردبادها – تشكيل ابرهاي گوناگون كه هر يك مولد يك نوع شرايط آب و هوايي خاص مي باشد و تشكيل باران و برف و خشكسالي و پيش بيني آنها . تخريب و فرسايش خاك ،-جنگلها ، مراتع و آبهاي زميني و زيرزميني ، حيات و نابودي انواع گونه هاي زيستي آنها.
ماهواره ها در زمينه پزشکي نيز فراوان به کمک بشر آمده اند. براي مثال : براي بيماران قلبي که دچار عارضه نارسائي قلبي هستند و قلب آنها بدون دليل خاصي در زمانهاي غير مشخصي ضربان توليد نمي کند يا به عبارتي، دهليز قلب آنان دچار عارضه شده است ، براي رفع اين اشکال از باتري هاي مخصوصي استفاده مي شودکه در ناحيه اي در زير قفسه سينه نصب مي گردد. اين باتري ها نياز دارند تا در زمانهاي خاصي اطلاعات جديدي از کمپاني سازنده دريافت نمايند تا علاوه بر به روز رساني عمليات قلب بيمار از توانائي هاي جديد نيز بهره مند گردد، امروزه با پيشرفت تکنولوژي ماهواره اي در امر ارسال اطلاعات، اين تغييرات بدون اطلاع بيمار و فقط با ارسال شماره سريال باتري مربوطه و فقط در ابتداي نصب ، از طريق امواج ماهواره هاي ارسال شده و درطريق امواج بي خطر ماهواره اي توسط بيمار دريافت مي گردد.
از ديگر استفاده هاي استراتژيکي از ماهواره ها مي توان براي مثال در زمان جنگ سرد، به فعاليت هاي دو کشور ايالات متحده امريکا و اتحاد جماهير شوروي که در رقابت سنگيني بودند اشاره کرد. اين دو کشور از طرق گوناگون جاسوسي مي کردند ولي هنگامي که ماهواره ها ساخته شدند، ديگر از اين شيوة قوي براي فعاليتهاي جاسوسي خود کمک گرفتند. اين شناسايي شيوه هاي مختلفي داشت مانند ، عکس ، فيلم ، رهگيري اطلاعاتي و مخابراتي (استراق سمع )، امروزه بسياري از کشورها جهان ماهواره هاي جاسوسي دارند و مي توانند از کوچکترين جنبندگان ، عکس هاي واضحي بگيرند و صدايشان را ضبط کنند و همواره در حال گسترش اين موضوع هستند. البته تمام اين پروژه ها و پرتاب ماهواره ها به صورت مخفيانه انجام مي شود و به همين خاطر اطلاعات کامل و دقيقي از چگونگي نحوة عملکرد و تعداد درست ماهواره ها در دست نيست .
در اوايل دهة 1960 نيروي هوايي امريکا ، ماهواره هايي ساخت با دوربين عکاسي با قدرت بسيار بالا که مي توانستند يک جسم نيم متري در روي زمين را تشخيص دهند. پس در سال 1967 هنگامي که يک جسم 3 اينچي تشخيص داده مي شد، مطمنا هم اکنون اگر ورقه اي بر دست بگيريم ماهواره هاي جاسوسي به راحتي ميتوانند آن را بخوانند (ويژه نامه همشهري1384).
همچنين مصارف تحقيقاتي و نظامي، همچون شناسايي مناطق استراتژيکي کشورها ، انجام مطالعه بر روي آنان و گرفتن عکسهاي دقيق از اين مناطق حساس و در موارد بسيار زياد فعاليتهاي جاسوسي در مورد كشورهاي ديگر به خصوص كشورهاي جهان سوم و كشورهايي كه داراي منابع غني اقتصادي مي باشند، ماهواره ها نقش بزرگي ايفا مي کنند.
اگر جهان را به صورت كل در نظر بگيريم ، يافته هاي علم تقريبا در هر ده سال دو برابر مي شود و البته اطلاعات همراه آن ، در اين مدت 8 تا 10 برابر افزايش مي يابد.
اين جهان عظيم اطلاعات ، براي اينكه درسازمانهاي پژوهشي ، ادارات ، كارخانه ها ، يا در منازل شخصي ، به ميليونها استفاده كننده به طور درست منتقل شود . به مجراهاي ارتباطي خاصي نياز دارد كه براي امواجي كه حامل اطلاعات هستند ، بايد پهنايي بي اندازه گسترده و سرعتهاي مخابره فوق العاده بالا داشته باشد و در اينجاست كه ماهواره ها ، به كمك مي آيند. اين تكنولوژي تازه اي كه پيشتاز انتقال اطلاعات و اطلاع رساني است. (ويژه نامه همشهري. 1384)
3 – 2) ماهواره، دولت ها و قانون
اصولا ، پخش برنامه هاي راديويي و تلويزيوني ، اعم از اينکه با استفاده از ماهواره صورت پذيرد يا بدون استفاده از آن ، از ديدگاه بررسي هاي حقوقي و به حسب مورد داراي جنبه هاي متعدد است ، حتي پخش راديويي و تلويزيوني ماهواره اي را به تنهايي مي توان از ديدگاههاي متعددي بررسي کرد ، به طوري که براي بررسي هر يک از آن ديدگاهها با مجموعه اي از قواعد و اصول حقوقي متمايزي مواجه خواهيم بود . براي مثال قرار دادن ماهواره ها در مدار زمين و بهره برداري از آن تحت شمول حقوق حاکم بر فضاي ماوراي جو زمين و استفاده از امواج راديويي و تلويزيوني ، تابع مقررات حقوقي حاکم بر ارتباطات راديويي و تلويزيوني است.
در حقوق بين الملل، زيان و آسيب را عبارت از آثار و نتايج ناشي از فعل يا ترک فعلي مي دانند که برخلاف مقررات حقوق بين الملل صورت پذيرفته باشد و فعل يا ترک فعل مذکور، نتيجة نقض يا سرپيچي از يکي از مقررات و قواعد حقوق بين الملل بوده باشد.
در حاليکه توسعة جهاني نظامهاي ارتباطات از راه دور، جلوگيري و مقابله با آثار و نتايج زيانبار آن نظامها را براي دولتها ضروري مي کند ، مصاديق زيانهاي ناشي از پخش فرامرزي ، همواره مورد اختلاف حقوقدانان کشورهاي مختلف بوده است و اشکال و آثار زيانبار آن جندان صريح و روشن نيست . در حقوق بين الملل، زيان و آسيب را عبارت از آثار و نتايج ناشي از فعل يا ترک فعلي مي دانند که برخلاف مقررات حقوق بين الملل صورت پذيرفته باشد و فعل يا ترک فعل مذکور، نتيجة نقض يا سرپيچي از يکي از مقررات و قواعد حقوق بين الملل بوده باشد. (Smith Delbert. 1969: 180)
با اين وجود، در قسمتهاي ذيل ، به زيان هاي ناشي از پخش فرامرزي برنامه هاي تلويزيوني شامل زيان به منافع سياسي ، تجاري و فرهنگي کشورهاي گيرنده اين برنامه ها اشاره مي نمائيم.
3 – 2 – 1)زيان به منافع سياسي
تحميل ضرر و زيان به منافع سياسي کشورهاي گيرندة برنامه هاي فرامرزي راديويي و تلويزيوني به طور عمده از طريقي تبليغات مستقيم و يا غير مستقيم صورت مي گيرد . مع هذا تعاريفي چند از تبليغات ارائه شده است که در زير ما به دو نمونه از آنها اشاره مي نمائيم .
1. تبليغات شامل هر گونه استفاده و بهره برداري ارادي و عمدي از وسايل ارتباط جمعي است که به منظور تحت تاثير قرار دادن افکار و احساسات گروه هايي که در خدمت اهداف ملي يک کشور هستند ، به خصوص گروه هايي که در خدمت اهداف نظامي ، اقتصادي و سياسي يک کشور هستند، بکار مي رود.
2.تبليغات عبارت است از پخش و انتشار اطلاعات خاصي که هدف آن تحريک و برانگيختن تماشاگران و مخاطبان براي نشان دادن عکس العمل و واکنشي خاص باشد، به نحوي که عکس العمل و واکنش مذکور از قبل مطلوب و مورد پيش بيني نويسندگان و کارگردانان تبليغات بوده است.
نقطه اشتراک تعاريف مذکور در اين است که تبليغات نقش خود را از طريق صدا، تصوير و ... تحريک افکار احساسات ايفا کرده و دستيابي به اهداف خاص از پيش تعيين شده اي از جمله تحميل ضرر و زيان به اهداف سياسي ، اقتصادي و نظامي کشوري را دنبال مي کند. به عبارت ديگر، هدفي را که طراحان تبليغات به سوي آن نشانه روي مي کنند، دربردارندة مهمترين جنبه هاي منافع ملي يک کشور است ، ضمن اينکه ، اصولاً تبليغات بر يک مبنا و اساس احساسي و انگيزشي بنا شده است تا بر مبنايي عقلايي و منطقي .
در زمان جنگ سرد ، روسها بر آن دسته از تبليغات سياسي كه برخلاف منافع ملي آنها بوده و به منافع سياسي آنها صدمه مي زد، » تبليغات خصمانه« نام نهادند. حقوقدانان شوروي كه به نمايندگي از آن كشور در اجلاسهاي كوپيوس شركت ميكردند ، به خصوص در دهه هاي هفتاد تا هشتاد ، مدعي بودند كه اين گونه تبليغات برخلاف منشور سازمان ملل متحد مبني بر عدم مداخله در امور داخلي ديگر كشورها ممكن است انجام تبليغاتي در يك كشور مضر و غير قانوني شناخته شود ، ولي در همان حال ، ارائة تبليغات مذكور در كشوري ديگر ، قانوني و غير مضر شناخته شود . با اين اوصاف برخي از حقوقدانان در صدد آنند تا صرف نظر از نسبي بودن مصاديق تبليغات قانوني و غير قانوني را بدون توجه به کشور خاصي ارائه کنند که در ذيل به بعضي از آنها اشاره مي شود: :
1. پخش و انتشار آن دسته از اطلاعات ، برنامه هاي و تبليغاتي كه به هنجارها و تماميت فرهنگي جامعه را آسيب مي رساند .
2 پخش و انتشار آن دسته ازاطلاعات، برنامه ها و تبليغاتي كه براي زندگي خصوصي افراد جامعه اي مضر است .
3 پخش و انتشار آن دسته از اطلاعات ، برنامه هاي و تبليغاتي كه بنيان هاي زندگي اجتماعي كشوري را تخريب و زيرورو مي كند .
4 پخش و انتشار آن دسته از اطلاعات ، برنامه هاو تبليغاتي كه به منافع سياسي و ملي كشوري زيان مي رساند.
در تبليغات به مفهوم تجاري ، خسارت مادي مستقيم و غير مستقيمي كه به صنايع داخلي وارد ميشود ناشي از تبليغات و پخش آگهي هاي تجاري خارجي است . در بازارهاي اروپايي ، عده اي ، از اين گونه برنامه ها و تبلغات به عنوان نوعي سرويس يا خدمات تغبير مي كنند . ولي عده ديگري از آن به عنوان اراية اطلاعات تعبيــــــر كرده و اين گونه برنامه ها و تبليغات را تابع نظرية « جريان آزاد اطلاعات» مي دانند و به همين دليل ، محدوديتي بر آن نمي پذيرند.
البته در اين ميان از مبالغ هنگفتي كه از طريق تبليغات در برنامه هاي ماهواره اي به جيب كشورهاي سازنده اين برنامه هاي وارد مي شود نيز نبايد غافل شد . چه بسيار از اين تبليغات صرفا جنبه ي مادي دارند و اساس و پايه و بنيان درستي نداشته ، ضمن اينكه اصولا تبليغات بر يك مبنا و اساس احساسي و انگيزشي بنا شده است تا بر مبنايي عقلايي و منطقي .
در مورد تبليغات سياسي و پخش آن از طريق گيرنده هاي تلويزيوني در ايران نيز مي توان به تبليغات سياسي شبکه هاي ايراني در خارج از کشور که توسط دشمنان جمهوري اسلامي ايران حمايت مي شوند ، اشاره کرد که براي رسيدن به اهداف خود ، برنامه ها، مصاحبه ها ، گزارشها و اخباري را به اين امر اختصاص مي دهند که از اعتبار چنداني برخوردار نيست و صرفاَ جنبة سياسي و مغشوش کردن افکار بيننده را در بردارد.
3 – 2 – 2)لطمه به منافع اقتصادي و تجاري
امروزه شبکه هاي راديويي و تلويزيوني دولتي و خصوصي غالب کشورها در پخش برنامه هاي راديويي و تلويزيوني به فرايندها فني خاصي توسل جسته اند تا توجه عموم مردم را براي خريد کالا ، خدمات خاص يا مشارکت مردم در توليد کالا و سرمايه گذاري در زمينه هاي گوناگون جلب کنند. از اين رو ، هيچ دولتي را نمي توان يافت که از پخش آگهي ها و تبليغات تجاري بي حد و مرز ديگر کشورها از طريق پخش فرامرزي برنامه هاي راديويي و تلويزيوني در کشور خود رضايت داشته باشد. براي مثال يکي از مواردي که دولتها بر پخش برنامه هاي راديويي و تلويزيوني فرامرزي ديگر دولتها در کشورشان محدوديت هاي خاصي را وضع يا به طور کلي از پخش اين گونه برنامه ها جلوگيري مي کنند، پخش برنامه هاي و آگهي هاي تبليغاتي کالاهاي خارجي است . دليل عمدة اين امر نيز آن است که تبليغات کالاهاي خارجي به بازار فروش و توليد کالاهاي داخلي صدمه و آسيب ميرساند .
در تبليغات به مفهوم تجاري ، خسارت مادي مستقيم و غير مستقيمي که به صنايع داخلي وارد مي شود ناشي از تبليغات و پخش آگهي هاي تجاري خارجي است . در بازارهاي اروپايي ، عده اي ، از اين گونه برنامه ها و تبليغات به عنوان نوعي "سرويس" يا خدمات تعبير مي کنند ، ولي عده اي ديگر از آن به عنوان " ارائة اطلاعات" تعبير کرده و اين گونه برنامه ها و تبليغات را تابع نظرية " جريان آزاد اطلاعات" مي دانند و به همين دليل ، محدوديتي بر آن نمي پذيرند. بنابراين ، اگر پخش فرامرزي راديويي ، و تلويزيوني در خصوص آگهي ها و تبليغات تجاري را ارائة نوعي " اطلاعات" بدانيم ، از نقطه نظر کشورهايي که معتقد به اصل" آزادي اطلاعات" هستند، نبايد محدوديتي بر پخش و دريافت آگهي هاي تجاري اعمال کرد ، ولي اگر پخش برنامه هاي مذکور را به عنوان ارائة نوعي از خدمات تلقي کنيم ، مشمول مقررات معاهدة اروپايي رم ، خصوصاً ماده 60 آن معاهده مي شود که به موجب آن، کشورهاي عضو آن معاهده محدوديت هايي را بر پخش برنامه ها و آگهي هاي تجاري وضع کرده اند.
