بخشی از مقاله
خلاصه
هدف اجرای این تحقیق، بررسی رابطه بین شفافیت گزارشهای مالی از بعد ساختار هیات مدیره بر کیفیت سود شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران است. کیفیت سود به عنوان ابزاری در جهت تاثیر گذاری بر تصمیم گیری استفاده کنندگان از گزارش های مالی به شمار می روداز طرفی صورتهای مالی باید جوابگوی نیازهای اطلاعاتی طیف وسیعی از استفاده کنندگانی باشد که برای تصمیم گیری های اقتصادی خود به اطلاعات صورتهای مالی اتکاء می کنند بررسی مکانیزم های ساختارهیات مدیره بر کیفیت سودشرکت ها در بازار سرمایه ایران از اهمیت دو چندانی برخوردار است.بدین منظورتعداد 100 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک دوره 5 ساله از سال 1387 الی 1392 مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه ی حاصل از فرضیات بیان می کند بین کیفیت سود با شفافیت در خصوص ساختار هیات مدیره رابطه ی معنادار و مثبتی وجود دارد,.
کلید واژه کیفیت سود، شفافیت گزارشگری مالی، ساختار هیات مدیره
-مقدمه
با نگاهی به هیاتمدیرههای شرکتهای امروزی و شرکتهای 25 سال گذشته، با تعجب درمییابیم تا چه میزان در ترکیب هیاتمدیرهها و نیز نقش راهبردی آنها تغییر و تحول صورت پذیرفته است.آنچه در شرکت های امروزی میبینیم، مدیران داخلی کمتر، روسا و مدیران اجرایی با نقش کمتر، هیاتمدیرههای کوچکتر، متنوعتر و با اعضای مسنتر و تعداد جلسات کمتر است. البته این تغییر و تحولات در مقابل تاثیری که قوانین و مقررات بر دگرگونی ترکیب هیاتهای مدیره و مدیرعاملان طی 5 سال آتی دارند، اندک به نظر میآیند. شفافیت کم وکیفیت پایین اطلاعات مالی شرایطی را فراهم میسازد که تصمیم گیری را برای سرمایه گذاران مشکل کرده و آنها را با شرایط ابهام مواجه می سازدبا توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش تلاش شده است رابطه بین یکی از مولفه های شفافیت ساختار هیات مدیره با کیفیت سودهای گزارش شده در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شود
کیفیت سود به عنوان ابزاری در جهت تاثیر گذاری بر تصمیم گیری استفاده کنندگان از گزارش های مالی به شمار می رود که به صورت بالقوه می تواند در رفتار کاربران موثر واقع شده و موجب بروز پیامدهایی، به ویژه در بازارهای غیر کارای سرمایه می گردد. از اینرو شاید بتوان با شناخت ابعاد مختلف کیفیت سود و ارائه یک چارچوب نظری برای این پدید، در صورت امکان، گامی مفید در جهت پیشرفت کیفیت گزارشگری سود برداشت از زمانی که مالکیت از مدیریت تفکیک شده، نظارت بر مدیران بسیار دشوار گردیده است .
-مبانی نظری پژوهش:
-شفافیت در امر گزارشگری مالی
دست اندرکاران بازارهای سرمایه دنیا ، امروز بر این موضوع اتفاق نظر دارند که شفافیت از مهمترین راه های پیشگیری از فساد است. عدم ارائه اطلاعات مناسب ، زمینه ساز بروز فساد است و ارائه اطلاعات تحریف شده، غالباً با هدف انجام اعمال غیرقانونی صورت می گیرد .شفافیت هم دراجرای عملیات از قبیل دستورالعمهای انجام وظایف و ارائه خدمات و هم در ارتباط با موضوع گزارشگری مالی مورد توجه است . محصول اصلی سیستم حسابداری تهیه صورتهای مالی شامل ترازنامه ، صورت سود وزیان، صورت سود وزیان جامع و صورت جریان وجوه نقد است که مورد استفاده عموم قرارمی گیرد.صورتهای مالی نقطه پایانی امرطبقه بندی و فشرده سازی داده های معاملات است وبیانگرآثار ناشی از انبوهی از رویدادهای مالی است . با این حال مهم است که بدانیم هدف اصلی حسابداری پدید آوردن صورتهای مالی نیست بلکه هدف بنیادی حسابداری فهمیدنی کردن فعالیتهای واحد اقتصادی است وصورت های مالی وسیله ای است برای تحقق این هدف و وظیفه مباشرتی یا حسابدهی مدیران.صورتهای مالی باید جوابگوی نیازهای اطلاعاتی طیف وسیعی از استفاده کنندگانی باشد که برایتصمیم گیری های اقتصادی خود به اطلاعات صورتهای مالی اتکاء می کنند.،هدف صورتهای مالی ارائه اطلاعاتی درمورد وضعیت مالی ، عملکرد مالی وانعطاف پذیری مالی واحد تجاری است یا به بیان سادهتر اینکه صورتهای مالی باید نشان دهد که واحد تجاری تاچه حد توان ایجاد نقدینگی به منظور پرداخت حقوق کارکنان ، مطالبات طلبکاران ، بازپرداخت اصل وفرع تسهیلات دریافتی و نهایتاً تقسیم و پرداخت سود بین سهامداران را دارا می باشد برای دستیابی به چنین هدفی صورتهای مالی باید اطلاعات مالی درقالب خصوصیات کیفی مربوط به محتوای اطلاعات،خصوصیات کیفی مربوط به ارائه اطلاعات،خصوصیات مربوط به محتوای اطلاعات ،خصوصیات مربوط به ارائه اطلاعات ارائه دهد.
- شفافیت در ساختار هیئت مدیره و مدیریت
با بکارگیری 35 معیار که موارد عمده آن به شرح زیر است ارزیابی شده است:
ارائه اطلاعاتی در خصوص رئیس و سایر اعضای هیئت مدیره به جز نام و عنوان آنها از قبیل سوابق، تجربیات گذشته و مدت همکاری با شرکت، اطلاعات مربوط به مدیران کلیدی، نقش و وظایف اعضای هیأت مدیره، خلاصه تصمیمات مهم متخذه در جلسات هیأت مدیره، وجود کمیته های مختلف از قبیل: حسابرسی، انتخاب مدیران، تعیین حقوق و مزایا، تعیین راهبردهای سرمایه گذاری و تأمین مالی، حقوق، مزایا و پاداش اعضای هیئت مدیره و نحوه ی پرداخت آن، تعداد سهام متعلق به اعضای هیأت مدیره و مدیران ارشد، قرارداد مدیرعامل و حقوق مزایا و پاداش پرداختی به ایشان و برنامه های آموزشی مدیران.که در این تحقیق اطلاعاتی در خصوص اعضای هیات مدیره از جمله سوابق و تجربیات گذشته،مدت همکاری آنها با شرکت ،تصمیمات هیات مدیره ،کمیته حسابرسی ،کمیته ارتقاءکارکنان ،کمیته انتخاب مدیران ،تعداد سهام مدیران ارشد و اعضای هیات مدیره، حقوق و دستمزد مدیران ارشد و اعضای هیات مدیره و برنامه های آموزشی مدیران مورد بررسی قرار میگیرد
-کیفیت سود
سود یکی از اساسیترین عناصر صورتهای مالی است که همواره مورد توجه قرار گرفته است و از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی تداوم فعالیت، کارآیی و بازنگری ساختار قراردادهای نمایندگان واحد اقتصادی یاد میشود. شواهد نشان داده است که سود حسابداری شاخص خوبی برای بازدههای سهام و پیش بینی جریانهای نقدی آینده است، اما به دلیل استفاده از محدودیتهای محافظهکاری و اهمیت در تعیین سود حسابداری، برخی از تحلیلگران به این نتیجه رسیدند که سود اقتصادی نسبت به سود حسابداری، شاخص بهتری برای پیشبینی جریانهای نقدی آینده است. سود اقتصادی نیز اولین بار توسط آدام اسمیت تعریف شد و سپس این تعریف توسط هیکس - 1939 - بسط داده شد. او سود را مبلغی تعریف کرد که شخص میتواند طی یک دوره مصرف کند و در آخر دوره دارای همان رفاهی باشد که در اول دوره داشته است. سود گزارش شده قدرت سود را آن چنان که در ذهن مجسم میشود نشان نمیدهد.
آنان دریافتند که پیشبینی سودهای آینده بر مبنای نتایج گزارش شده، کار مشکلی است. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکتها به دلیل نقاط ضعف متعدد در اندازهگیری اطلاعات حسابداری کار مشکلی میباشد. سوال اساسی این است که چرا تحلیلگران مالی در ارزیابی خود از سود خالص گزارش شده و یا سود هر سهم شرکت - بدون تعدیل - استفاده نمیکنند و جانب احتیاط را رعایت می نمایند. پاسخ این است که در تعیین ارزش شرکت نه تنها به کمیت سود، بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود. منظور از کیفیت سود، زمینه بالقوهی رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است. به بیان دیگر، ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظار از آینده شرکت و قدرت سود آوری سالهای آینده و ضریب اطمینان نسبت به آن بستگی دارد.
-پیشینه ی تحقیق
چنگ 2008 به بررسی رابطه بین ترکیب هیات مدیره و عملکرد شرکت پرداخت نمونه پژوهش 1252 شرکت را طی سال های 1996 تا 2006 شامل می شدوی در این پژوه ش، از بازده دارایی ها و بازده سهام به عنوان معیارهای اندازه گیری عملکرد و از متغیرهای اندازه هیا ت مدیره ودرصد مدیران غیرموظف هیئت مدیره برای اندازه گیری ترکیب هیئت مدیره استفاده کردنتایج نشان داد که بین اندازه هیئت مدیره و درصد مدیران غیرموظف با عملکرد شرکت رابطه مثبت وجود دارد.لیپتون و لورش 2007به رابطه معناداری میان ساختار سرمایه و اندازه هیات مدیره دست یافتند
