بخشی از مقاله
چکیده
پارک های علمی و فناوری به عنوان یکی ازنهادهای اجتماعی و حلقه ای اززنجیره ی توسعه اقتصادی مبتنی برفناوری شکل گرفتند تا به توسعه فناوری و ایجاد شرایط مناسب برای رشد و ظهور انواع نوآوریها در آن زمینه ، در مکانی تآثیرگذار و فعال یاری رساند. ازجمله اهداف ایجاد پارکهای فناوری ، افزایش نوآوری تکنولوژیکی توسعه اقتصادی و اشتغال زایی متخصصین است. هر پارک علمی با ویژگی های خاص خودش تعریف می شود، اما ویژگی مشترک تمامی این پارک ها، محیط آنهاست، که پارک مانند بوده و دارای محوطه بسیار جذابی هستند.
اما باید به این نکته توجه داشت که طراحی پارک ها بتواند بر حس رفتاری افراد استفاده کننده از آنها تآثیر مطلوب و مثبتی بگذارد و باعث آرامش روانی آن ها شود. برای تدوین مقاله حاضر با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی - توصیفی ضمن مروری بر تعاریف و ویژگی های پارک های علمی، به بررسی نقش طبیعت و فضاهای بازدر پارک ها، به عنوان فرصتی برای ارتباط بیشتر با طبیعت، خلق محیط طبیعی،آرام و زیبا و مکانی برای افزایش تعاملات اجتماعی افراد در طراحی پارک های علمی پرداخته شده است.
-1 مقدمه
در معادلات علمی بین المللی دو دهه اخیر، پارکهای علمی و فناوری نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری داشته اند .نیازهای روز افزون بشر به عملیاتی سازی یافته های علمی و بررسی دقیق فرضیه ها و نظریه های مرتبط، ضرورت وجود پارکها را بیش از پیش نموده است. فلسفه وجودی پارکهای علمی و فناوری - - STP ایجاد رابطه معنا دار میان یافته های دانشگاهیان و خلاءهای موجود در صنعت است - پورعزت وهمکاران،. - 1389 پارک های فناوری معمولا در مجاورت قطب های صنعتی ایجاد می شوند و با نیت گسترش ارتباطات فناوری صنایع موجود منطقه با واحدهای فناوری و دانشگاه های منطقه شکل می گیرند .
با مشخص شدن جایگاه کلیدی پارک های علمی و فناوری به عنوان شاخص ترین بخش از فضاهای کاری مدیریت شده در یک توسعه مبتنی بر دانایی، می توان چنین نتیجه گرفت که پارک های فناوری حلقه واسط بین سه رکن اصلی جامعه یعنی دولت، صنعت و دانشگاه هستند
هنوز تعریف جامعی از پارک های علمی ارائه نشده است و علت آن نیز تنوع این پارک هاست که به مشخصات متفاوت ساخته شده اند و اسامی گوناگونی دارند. مثلا پارک های پژوهشی، پارکهای علمی، مراکز تکنولوژی، پارک تکنولوژی، مراکز ابداع و شهرهای علمی و ... نتیجتاً به همین جهت فرضیه تأسیس پارک علمی یک کشور با کشور دیگر متفاوت است، بنابراین هر پارک علمی با ویژگی های خاص خودش تعریف می شود. - داورمهر، . - 1 :1384 لازم به تأکید است که صنایع در این پارک ها جایی ندارند، چون محیط زیست را آلوده می کنند و یا اینکه تولید را با تحقیق مخلوط می کنند که مغایر با هدف این پارک ها است.
پارک های علمی را در خیلی از کشورها در جهت گسترش تفکر یا فرهنگ توسعه به کار گرفته اند. پارک های علمی را می توان به دلایل مختلفی بوجود آورد از جمله اینکه پارک های علمی حلقه واسط و ارتباط دهنده ی دانشگاه و صنعت می باشند .از آنجا که رشد صنعت و افزایش جمعیت شهرها که ساخت و سازهای سوداگرانه را از نیمه دوم قرن 19 به دنبال داشت به صورت عوامل عمده ای در نابودی طبیعت به به دست انسان نمود یافت و آلودگی محیط زیست را سبب گردید. سرانجام در پیدا کردن راهی برای گریز از این معزل آرمان شهری، بشر ناگزیز به احداث فضاهای سبز شد
در طول تاریخ استفاده از گیاه مسیر تکاملی بسیار و اشتیاق علمی گسترده ای داشته است.علاوه بر ارتباط و علاقه ی فطری انسانها به طبیعت و زیبایی های آن و گیاهان موجود فضاهای سبز از نظر سلامت شهری امری لازم و واجب است
با توجه به اهمیت پارکهای علم و فناوری در ارتباط با مقوله طبیعت و محیط طبیعی پیرامون این پارکها ،در این مقاله تلاش خواهد شد ابتدامفاهیم پارکهای علم و فناوری تشریح گردد، در ادامه تعاریف و ویژگیهای مختلف مربوط به این مراکز بررسی خواهد شد و سپس به بررسی تآثیرطبیعت و فضای سبز در این پارکها پرداخته خواهد شد.
-2 مفاهیم پایه ای پارک علمی و فناوری
با مشخص شدن جایگاه کلیدی پارک های علمی و فناوری به عنوان شاخص ترین بخش از فضاهای کاری مدیریت شده در یک توسعه مبتنی بر دانایی و با عنایت به افزایش روزافزون فاصله بین سه رکن اصلی جامعه یعنی بخش های اقتصادی، دانشگاه ها و مؤسسات فناوری، نیاز وافری برای پرداختن به مقوله پارک های علمی و فناوری احساس می شود. در جهان امروز رشد اقتصادی کشورها و تداوم آن به شکل فزاینده ای با توفیق این جوامع در توسعه علم و فناوری پیوندی مستحکم یافته است.
بنا بر نظر محققین، تولید پر بازده علم و فناوری به نحو محسوسی با تمرکز فضایی در ساختارهایی که هزینه های بازرگانی را کاهش می دهد، ارتباط دارد. در این گونه مراکز امکان توزیع و تبادل سریع اطلاعات و ابداعات میسر شده و به واسطه اثر موسوم به اثر تجمع و گروهه شدن، زمینه رشد فعالیت ها و سهولت جریان آنها فراهم می گردد. برمبنای چنین دیدگاهی، پارک های علمی و فناوری جهت تمرکز فضایی فعالیت های معطوف به توسعه و نوآوری شکل یافته تا از طریق تسهیل مبادله دانش میان نهادهای دانشگاهی و صنایع پیشرفته موجب رشد شرکت های نوپا در بخش های مزبور گردند.
چنین سازمان هایی در چند دهه اخیر با هدف کاهش فاصله بین ارکان اصلی جامعه و عینیت بخشیدن به نتایج تحقیقات بوجود آمدند؛ این سازمان ها که در ابعاد مختلف و با طیف گسترده ای از شرح وظایف ایجاد شده اند همگی یک هدف مشترکی را که کمک به تکمیل حلقه های واسط بین بخش های اقتصادی جامعه - صنایع، خدمات و کشاورزی - و بخش های علمی و آموزشی جامعه - دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی - می باشد، تعقیب می نماید
-3 تعریف پارکهای علمی و فناوری
پارک علمی ، سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفه ای اداره می شود و هدف اصلی آن " افزایش ثروت در جامعه از طریق تشویق و ارتقای فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در میان شرکتها و مؤسساتی است که متکی بر علم و دانش در محیط پارک فعالیت می کنند . برای دستیابی به این اهداف ، پارک علمی ، دانایی و فناوری را در میان دانشگاهها ، مؤسسات تحقیق و توسعه ، شرکتها و بازار به جریان انداخته و آن را مدیریت می کند
علاوه برآن ، پارک علمی با بهره گیری از مراکز رشد - - lncubators و فرایندهای زایشی - - - Spin- off ایجاد و رشد شرکتهای مبتنی بر نوآوری را تسهیل می نماید ".در ادبیات مرتبط با پارک های علمی از واژه ها و اصطلاحات متعددی استفاده شده است .
بررسی های کونگنشان می دهد که حدود 30 واژه یا اصطلاح در این زمینه وجود دارد - کونگ، . - 1998 پارکهای فناوری، پاسخی به نیاز دانشگاهیان کارآفرین محسوب میشود، افرادی که از یک سو تمایل به تجاریسازی ایدههای فناورانه خود داشته و از دیگر سو مایلند تا ارتباط خود را با دانشگاهها و نهادهای آموزش عالی حفظ کنند
نخستین پارکی که از سوی همگان به عنوان پارک علمی شناخته شد، پارک فناوری دانشگاه استانفورد در سال 1951 بود .این پارک، زائیده اندیشه های فردریک ترومن است کهبعداً به پدر دره سیلیکون مشهور گردید .وی برای افزایش درآمد دانشگاه و بهبود وجهه بین المللی آن، اقدام به تأسیس پارک استانفورد کرد .پارک استانفورد، اولین منطقه صنعتی است که برای جذب شرکتها و امکانات تحقیق و توسعه در جوار یک دانشگاه طرح ریزی شده است و نیز اولین پارک مبتنی بر فناوری برتر در کنار یک دانشگاه است .ایده تأسیس پارکهای فناوری بعدها در آمریکا و در اروپا بطور گستردهای مورد اقتباس قرار گرفت .در سال 1995 هفت شرکت وارد این پارک شدند .
در سال 1960 تعداد آنها به 32 و امروزه بیش از 140 شرکت در 655 هکتار از اراضی این پارک به فعالیت اشتغال دارند . طبق تعریف انجمن بینالمللی پارکهای علمی » : - IASP - یک پارک علمی سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفهای مدیریت میشود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه، از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و رقابت در میان شرکتهای حاضر در پارک و مؤسسات متکی بر علم و دانش است .
برای دستیابی به این هدف، یک پارک علمی جریان دانش و فناوری را در میان دانشگاهها، مؤسسات تحقیق و توسعه، شرکتهای خصوصی و بازار به حرکت انداخته و مدیریت میکند و رشد شرکتهای متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرآیندهای زایشی تسهیل میکند .پارکهای علمی همچنین خدمات دیگری با ارزش افزوده بالا همراه با فضاهای کاری و تسهیلات باکیفیت بالا فراهم مینماین
مؤلفان تلاش کرده اند تعاریفی از انواع پارک های علمی ارائه کنند، برای نمونه می توان به جدول شماره 1 اشاره کرد
