بخشی از مقاله
چکیده
جهانگردی پدیدهای است کهن که از دیرباز در جوامع انسانی وجود داشته و بهتدریج با طی مراحل تاریخی مختلف به موضوعی اجتماعی و اقتصادی تبدیلشده است . یکی از اشکال مختلف گردشگری، اکو توریسم است ازجمله ویژگیهای اکو توریسم گردشگری در طبیعت و در ورای آن به لزوم حفظ محیطزیست است همگام با توسعه فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی و دامنگیر بودن آن در همهی دانشهای جهانی ،گردشگری نیز از این فناوری متأثر است ، بهطورکلی استفاده ازفنّاوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن درزمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربهای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد.
علاوه بر آن این امر زمینههای دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانیشدن تسهیل شده است. ازاینرو هدف از این تحقیق ، بررسی تأثیر فنآوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقا و توسعه گردشگری در استان مازندران بامی باشد . در این تحقیق نشان داده شد که فنآوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقا و توسعه گردشگری از طریق شاخصهای مجازیسازی ، برنامههایG.I.S و مدیریت مقصد D.M.O امکانپذیر است.
بنابراین میتوان گفت ،کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند در بهبود کار آیی تحویل خدمات و معاملات و همچنین پیشبینی فرصت جهت میسر ساختن دستیابی دامنه گسترده و متنوعی از تجارب درزمینه های گوناگون گردشگری بسیار مفید واقع میگردد و در عرصه جهانی توسعه ICTتاثیرعمیقی بربخش گردشگری و مسافرت داشته است و این مهم همچنان در حال تغییر دادن ساختار و فرآیند های آن میباشد.همچنین محققان در جهت افزایش و ارتقای اکوتوریسم در استان مازندران پیشنهادهایی ارائه دادند. واژه های کلیدی: توسعه گردشگری، اکوتوریسم، ،جهانگردی ،فن آوری اطلاعات
مقدمه
جهانگردی پدیده ای است کهن که از دیرباز در جوامع انسانی وجود داشته و به تدریج با طی مراحل تاریخی مختلف به موضوعی اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است . یکی ازاشکال مختلف گردشگری، اکوتوریسم است. امروزه اکوتوریسم به عنوان صنعتی درآمدزا و نجات دهنده برای کشورهای مختلف در آمده است.به شکلی که درآمدهای حاصل از آن در برخی کشورها چندین برابر درآمدهای سرشار نفتی کشورهای دیگر است.
ادگل - 2008 - 1 آکوتوریسم را سفر مسئولانه به مناطق طبیعی به منظور حفظ محیط زیست و بهبود اوضاع اقتصادی جوامع محلی می داند. منشی زاده - 1384 - ،اکوتوریسم را در برگیرنده، تمامی جلوه های طبیعی می داند که بر روی کره زمین وجود دارد
اپلر2 - 2003 - ، اکوتوریسم را از گردشگری معمولی جدا می داند و معتقد است اکوتوریسم اثرات محیطی گردشکری را به حداقل می رساند و همچنین به جامعه میزبان و محیط طبیعی سود می رساند. فنل - 2004 - 3، اعتقاد دارد ،اکوتوریست ها می توانند علاوه بر ماجراجویی، برای ساکنان محلی مفید واقع شوند از جمله: خدمات داوطلبانه، سفر به مناطق حفاظت شده و تضمین این که هتل های منطقه توسط مردم بومی اداره شوند. اکوتوریسم به معنی مورد توجه قرار دادن نیازهای محلی است.
اهمیت ارتقا و توسعه اکوتوریسم زمانی نمایان می شود که بدانیم متوسط سفر 50درصد اکوتوریست های جهان بین 8 تا14 روز است و بر اساس آمارها هر اکوتوریست به طور متوسط بین یک هزار تا یک هزار و500 دلار درآمد ارزی به ارمغان می آورد اگر این آمار با آمار و حجم بالای توانمندی های اکوتوریستی ایران سنجیده شود، آن گاه پی می بریم که ایران قادر است تا چه مقدار ارز از طریق توسعه اکوتوریسم عاید کشور کند.
به این ترتیب این پرسش هنوز باقی است که مواجه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با اکوتوریسم چگونه خواهد بود؟ بویژه آن که انبوه بناهای تاریخی تا حد زیادی بر گونه های دیگر گردشگری سایه افکنده است. یادمان نرود اکوتوریسم در صورت برنامه ریزی صحیح، یک کاربری سازگار با طبیعت است که از لحاظ اقتصادی می تواند تاثیر مثبتی بر زندگی جوامع بومی داشته باشد.
این درحالی است که طبق ارزیابی ها و آمارهای موجود هنوز این شاخه از توریسم در ایران به رشد مطلوب و بایسته خود نرسیده و دراین راه تبلیغات خوبی نیز وجود ندارد.این در حالی است که استان پهناور مازندران ، با ویژگی های طبیعی خاص برای شیفتگان اکوتوریسم منطقه بسیار مستعد در زمینه جذب گردشگران طبیعی در سطح بین المللی به شمار می آید.
باید توجه داشته باشیم که نعمت اکوتوریسم علاوه برپدیدآوردن هزاران شغل تازه، بهره برداری ناپایدار از عرصه های منابع طبیعی کشور را، به بهره برداری پایدار از منابع مزبور تبدیل می کند. از سوی دیگر؛ در عصر حاضر دگرگونی ژرف تکنولوژیکی، مکانیسمها و شرایط و در نتیجه بحث های تکنیکی و فنی به سوی پیچیدگی، تنوع و ظرافت بیشتری گرایش یافته است
در این گذر، لزوم توجه به توریسم و استفاده از فناوری های نوین در جهت گسترش آن و استفاده کردن از مزایای بی شمار اقتصادی آن برای کشورها تحقیق و تتبع پیرامون رابطه بین گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه توریسم را ضروری ساخته است .
بطور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربه ای ممتاز مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه برآن این امر زمینه های دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانی شدن تسهیل شده است.
گردشگری الکترونیکی، بکار گیری تکنولوژی های جدید بخصوص تکنولوژیهای اطلاعات و ارتباطات 4ICT در دو بعد عرضه و تقاضای گردشگری می باشد که در آن علاوه برعرضه خدمات موردنیاز گردشگران ،زمینه های بازاریابی ودورنمایی گردشگری مقاصد فراهم می باشد.
بنابراین استفاده از مزایای فناوری اطلاعات وارتباطات و ارائه راهکار علمی مبتنی بر مدل سازی و بهره مندی از ابزارهای مرتبط می تواند بخش زیادی از مشکلات و چالش های موجود در توسعه این صنعت در کشور و به ویژه استان مازندران را مرتفع نماید. در واقع اگر مهمترین موانع موجود در توسعه صنعت اکوتوریسم کشور را کمبود امنیت، نارسایی خدمات زیربنایی، عدم شناخت کامل و معرفی جاذبه های اکوتوریستی ، عدم سهولت در تهیه ویزا، روادید، شکاف فرهنگی ، تخریب آثار اکوتوریستی و... فرض کنیم، فناوری اطلاعات و ارتباطات با توسعه زیرساخت های تحت وب ، مدل سازی نظام مدیریت مقصد - DMO - 1، نظام ذخیره جا - CRS - 2، نظام توزیع جهانی - GDS - 4، نظام مدیریت مشتری مداری - CRM - 5 و استفاده از ابزارها و فناوری هایی چون 6 GISو یا توسعه گردشگری مجازی7 می تواند بر بیشتر مشکلات موجود غلبه نماید و زمینه توسعه پایدار اکوتوریسم را موجب شود
چرا که توسعه پایدار مستلزم این است که آثار و جذابیتهای اکوتوریستی برای نسل های آینده حفظ شوند که این مهم در گرو توسعه فناوری های نوین است .از سوی دیگر، بانک اطلاعات گردشگری خود می تواند به پایگاه های تصویری و توصیفی گردشگری تقسیم شود که در این میان سامانه های اطلاعاتی مکانیGIS می توانند در جهت ایجاد این پایگاه اطلاعاتی قوی به صورت نقشه و داده های توصیفی مربوط به اماکن توریستی مورد استفاده قرار گیرند.
در واقع GISمجموعه ای از اجزاء سخت افزار، نرم افزار، پایگاه داده ای و گروه کاربران جهت جمع آوری، ورد، ذخیره سازی، بازیابی، پیش پردازی، مدیریت، تجزیه و تحلیل و در نهایت نمایش و خروجی داده هایی می باشند که وابستگی مکانی دارند. GIS، یکپارچه کردن اطلاعات تهیه شده به وسیله افراد مختلف به منظور اهداف متفاوت را از نظر فنی امکان پذیر می سازد. این امر، ابزار مذکور GISرا مخصوصاً برای کاربرد در زمینه برنامه ریزی و مدیریت بهینه مناسب می سازد.
GIS طیف وسیعی از کاربرهای گوناگون در زمینه های مختلف را به خود اختصاص داده است، این سامانه می تواند به منظور تکمیل شبکه های اطلاعاتی در سطوح منطقه ای، ابزاری پیشرفته را در اختیار مدیران صنعت گردشگری قرار دهد.امروزه با استفاده از این سامانه تحت شبکه های اینترنتی Web GIS می توان تحول عظیمی در ایجاد بانک اطلاعاتی قوی جهت مدیریت یکپارچه سیستمی اطلاعات در تمام بخش ها به خصوص در بخش توریسم ایجاد نمود پژوهشگران چهار ویژگی مهم را میتوان به عنوان دلایل تجویز گسترش استفاده از فناوری اطلاعات، برای رونق صنعت گردشگری مطرح نمود:
نخستین ویژگی، پایین بودن متوسط سرمایهی لازم برای ایجاد هر شغل در حوزههای مرتبط با فناوری اطلاعات در این صنعت است. به ویژه با توجه به کمبود شدید منابع سرمایهگذاری در کشور از یکسو و زیاد بودن تعداد متقاضیان اشتغال از سوی دیگر، این ویژگی بسیار اهمیت مییابد. در واقع، گسترش شغلهای مرتبط با اینترنت، باعث میشوند تا بدون نیاز به سرمایهگذاریهای هنگفت، بتوان تعداد قابل توجهی شغل جدید در این صنعت ایجاد نمود و چنین مسئلهای بهخصوص برای کشورهایی که با کمبود منابع مالی برای سرمایهگذاری در این بخش مواجه هستند، میتواند بسیار با اهمیت تلقی گردد.
ویژگی دوم این است که با رشد سریع تقاضا در سطح دنیا برای خدمات مرتبط با فناوری اطلاعات از قبیل تبلیغات، بازاریابی، برنامهنویسی، خدمات امنیت شبکه و تولید محتوا برای سایت های اینترنتی در گردشگری، گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در این بخش ضروری به نظر میرسد.
ویژگی مهم دیگری که باعث تأثیر مثبت توسعهی فناوری اطلاعات روی صنعت گردشگری میشود، عبارت است از: نقش مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش هزینه توسط تعداد زیادی از بنگاههای اقتصادی و ادارات دولتیدر ارائه خدمات به گردشگران؛ مثلاً از طریق خدمات الکترونیکی، متوسط زمان لازم برای حضور آنها در محل کار کاهش مییابد. چنین روندی منجر به صرفهجویی در هزینههای جانبی ناشی از حضور آنها در محل کار میشود.
آخرین کانال تأثیرگذاری توسعهی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر صنعت گردشگری، به تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در جذب توریسم است. در دنیای کنونی، بیشتر گردشگران به دلیل اینکه سیستم سنتی زمان و هزینهی زیادی صرف میکرد، از طریق جستوجوی اینترنتی به تعیین محل گردش خود می پردازند. در تحقیقی ارائه شده از توربان1 در سال 2005 ، عنوان شده است که 69 درصد از کرهایها، 65 درصد از انگلیسیها و چینیها، 64 درصد از فرانسویها و 62 درصد از ایتالیاییها از اینترنت مکان گردشگری خود را انتخاب میکنند.
ورنر2 به نقل ازموسوی پور - - 2009 بیان کرده است که 80 درصد از هتل های اروپا و بیش از 90 درصد از هتلها در استرالیا دارای وبسایت هستند و 63 درصد از آنها خرید الکترونیکی و 73 درصد از آنها به صورت برخط نیازمندیهای مشتریان خود را برآورده میکنند.
موسوی پور - 2009 - برآن باوراست که رویای لذت بردن از مسافرت در فضای مجازی عملی میگردد.
موسوی - 1390 - نیز برآن عقیده است که فناوری اطلاعات انتخاب گزینش مکانهای گردشگری ،امکان هتلینگ واقامت را برای شهرهای مذهبی ایران آسان و فراهم می کند.
ملک نیا و زندی - 1390 - در مقاله ای با عنوان گردشگری مجازی بررسی ضرورتها و نیازهای شهر تهران، امکان به نمایش گذاردن تصویرهای دیجیتالی، فیلمهای ویدئویی و گرافیکهای زیبا را از جاذبههای اکوتوریسم، فولکوریک، فرهنگی و کلیه خدمات گردشگری را در درفضای مجازی مورد بررسی قرار داده است همچنین محققان این تحقیق نشان داند که از نظر شهروندان تهرانی ارایه خدمات گردشگری به صورت مجازی و فراهمکردن زیرساختها و امکانات، امری بسیار ضروری تلقی میشود و لازم است مسئولان امر به ویژه شهرداری تهران به آن توجه ویژهای مبذول کنند.
عاملی و خلفتی - 1391 - ضمن بررسی تاثیر فزاینده مجازی سازی گردشگاههای ایران در افزایش صنعت توریسم به معرفی شهرهای مجازی توریستی و شهر مجازی تاریخی پرداختند. این محققان جدولی از اولویت های نیازهای شهرهای مجازی گردشگری و تاریخی را ارائه کردند. علوی - 1393 - ،مشخص کرده که استفاده از شهر الکترونیک و گردشگری مجازی باعث افزایش توسعه صنعت توریسم در شهرستان تهران می گردد.
سریر افزار - 1388 - نشان داد که با استفاده از این سامانه تحت شبکههای اینترنتی میتوان تحول عظیمی در ایجاد بانکهای اطلاعاتی قوی جهت مدیریت یکپارچه دستگاهی اطلاعات در تمام بخشها بخصوص در بخش توریسم و میراث فرهنگی ایجاد نمود.
