بخشی از مقاله
چکیده:
این آزمایش به منظور بررسی اثر پروبیوتیک در هنگام اعمال محدودیت غذایی بر عملکرد جوجههاي گوشتی انجام شد. براي این منظور جوجههاي گوشتی به شش گروه آزمایشی تقسیم شدند. گروههاي اول و دوم به ترتیب به عنوان تیمار شاهد بدون پروبیوتیک تیمار شاهد با پروبیوتیک بودند که پرندگان این گروهها دسترسی آزاد به خوراك داشتند. چهار گروه آزمایشی دیگر جیرهاي مشابه باتیمارهاي شاهد دریافت کردند، اما در سن 7 تا 35 روزگی براي مدت 4 و یا 8 ساعت تحت محدودیت غذایی قرار گرفتند. به هرتیمار آزمایشی 4 تکرار اختصاص یافت و هر تکرار شامل 14 قطعه جوجه گوشتی بود.
نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از پروبیوتیک در گروهی که تحت محدودیت غذایی شدید بود باعث بهبود وزن جوجههاي گوشتی شد. گروه محدودیت غذایی 8 ساعت با پروبیوتیک داراي وزنی مشابه با گروه شاهد بدون پروبیوتیک بود، در حالیکه گروه محدودیت غذایی 8 ساعت بدون پروبیوتیک از نظر آماري وزن کمتري از گروه شاهد بدون پروبیوتیک داشت . - P<0/05 - تفاوت معنیداري در مصرف خوراك ضریب تبدیل غذایی در بین گروههاي آزمایشی در کل دورهي پرورش مشاهده نشد. کلمات کلیدي: محدودیت غذایی، پروبیوتیک، عملکرد، جوجه گوشتی
مقدمه:
پیشرفتهاي حاصله در امر تغذیه و اصلاح نژاد جوجههاي گوشتی موجب افزایش سرعت رشد و کاهش دورهي پرورش در چند دههي گذشته گردیده است . بطوریکه در حال حاضر جوجههاي گوشتی در سن 42 روزگی به وزن قابل کشتار میرسند. متاسفانه این سرعت رشد بالا مشکلاتی از قبیل اختلالات متابولیکی - عارضهي مرگ ناگهانی، اختلالات اسکلتی و آسیت - ، افزایش تلفات و چربی حفرهي بطنی و لاشه را به همراه دارد. محدودیت غذایی به عنوان روشی جهت بهبود عملکرد و کیفیت لاشه محققان زیادي را به تحقیق واداشته است. از روشهاي متداول اعمال محدودیت غذایی، محدودیت غذایی در ابتداي دوره با تکیه بر پدیدهي رشد جبرانی است . - 2 -
بهبود ضریب تبدیل غذایی، کاهش تلفات ناشی از عارضهي مرگ ناگهانی، کاهش آسیت و ناهنجاريهاي اسکلتی و همچنین کاهش چربی حفرهي شکمی و چربی لاشه در سنین کشتار از جمله نتایج بدست آمده از اعمال محدودیت غذایی جوجههاي گوشتی در سنین اولیه میباشد . - 9 - از طرفی این محدودیت غذایی در مواردي باعث کاهش وزن پایانی شده است 6 - ، 7 و . - 8 پروبیوتیکها افزودنیهاي غذایی میکروبی هستند که از طریق بهبود تعادل میکروبی روده تاثیرات سودمندي بر عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه بر عملکرد حیوان دارند. همچنین گزارش شده که پروبیوتیکها با بهبود قابلیت هضم و جذب باعث بهبود قابلیت استفاده از خوراك میشوند . - 1 - بنابراین بهنظر میرسد که استفاده از پروبیوتیکها در هنگام محدودیت غذایی بتواند تا حدي استرس ناشی از اعمال محدودیت غذایی را کم کرده و به رشد جبرانی کمک کند.
مواد و روشها:
336 قطعه جوجه گوشتی سویهي تجاري راس 308 به شش گروه تقسیم و براي مدت 42 روز بر روي بستر پرورش یافتند. گروه اول به عنوان تیمار شاهد بدون پروبیوتیک در نظر گرفته شد که به صورت آزاد تغذیه میشد. براي این منظور یک جیرهي غذایی ذرت-سویا بر اساس توصیهي NRC - 1994 - براي دوره آغازین - صفر تا 21 روزگی - و رشد 22 - تا 42 روزگی - تهیه شد که مقدار انرژي
قابل متابولیسم آن براي هر یک از دورههاي آغازین و رشد به ترتیب 3000 و 3100 کیلو کالري بر کیلوگرم بود. گروه دوم تیمارشاهد با پروبیوتیک بود که براي تهیهي این تیمار مقدار 0/02 درصد پروبیوتیک گالیپرو - حاوي اسپور باسیلوس سوبتلیس - به تیماریک اضافه شد.
این گروه نیز به صورت آزاد تغذیه شد. گروههاي سوم تا ششم آن دسته از پرندگان بودند که با یکی از دو تیمار شاهد تغذیه شدند و همچنین در سن 7 تا 35 روزگی به مدت 4 و یا 8 ساعت به صورت پیوسته تحت محدودیت غذایی قرار گرفتند. این پرندگان در ساعات غیر از محدودیت غذایی به صورت آزاد تغذیه شدند. به هر یک از گروههاي آزمایشی 4 تکرار و به هر تکرار 14قطعه جوجه گوشتی اختصاص یافت. عملکرد پرندگان با توجه به توزین مصرف خوراك و وزن بدن که در سنین 21 و 42 روزگیانجام شده بود، محاسبه شد. دادههاي حاصل از آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار SAS - 1994 - تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهي دانکن در سطح آماري 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث:
تاثیر تیمارهاي آزمایشی بر افزایش وزن جوجههاي گوشتی در دورههاي مختلف پرورش در شکل 1 گزارش شده است. در دوره آغازین - صفر تا 21 روزگی - اختلاف موجود بین تیمارهاي آزمایشی مربوط به اثر محدودیت غذایی بود بطوریکه با افزایش شدتمحدودیت غذایی، افزایش وزن نیز بطور معنیداري کاهش یافت . - P<0/01 - بیشترین افزایش وزن مربوط به گروههاي شاهد با و بدون پروبیوتیک و کمترین افزایش وزن مربوط به گروهی بود که به مدت 8 ساعت تحت محدودیت غذایی بودند و پروبیوتیک دریافت نکردند. در دوره رشد 22 - تا 42 روزگی - تفاوت معنیداري بین تیمارهاي آزمایشی وجود نداشت .
نتایج بررسی افزایش وزن پرندگان در کل دورهي پرورش - صفر تا 42 روزگی - نشان داد که تنها افزایش وزن در تیمار 8 ساعت محدودیت غذایی و بدون پروبیوتیک کمتر از گروه شاهد بدون پروبیوتیک بود.تاثیر تیمارهاي آزمایشی بر خوراك مصرفی پرندگان در جدول 1 گزارش شده است. در دورهي آغازین، اعمال محدودیت غذایی به گونهاي سبب کاهش مصرف خوراك شد که کمترین مقدار مصرف خوراك مربوط به گروههاي 8 ساعت محدودیت غذایی بود و در نتیجه اختلاف آن با تیمارهاي شاهد معنیدار شد . - P<0/01 - در دورهي رشد و کل دورهي آزمایش تفاوت معنیداري بین تیمارهاي آزمایشی در مورد مصرف خوراك مشاهده نشد.
ضریب تبدیل غذایی در دوره هاي مختلف پرورش تحت تاثیر تیمارهاي آزمایشی قرار نگرفت - جدول . - 1 در آزمایش حاضر، دردورهي آغازین با افزایش شدت محدودیت غذایی اضافه وزن نیز بهطور معنیداري کاهش یافت که با توجه به کاهش مصرف خوراك در این دوره چنین نتیجهاي قابل انتظار بود. در دوره رشد تفاوت معنیداري در زمینه افزایش وزن و خوراك مصرفی مشاهده نشد . به نظر میرسد عدم تفاوت در این دوره مربوط به امکان وقوع رشد جبرانی در گروههاي تحت محدودیت غذایی باشد. از طرفی در کل دوره پرورش تنها اضافه وزن پرندگان گروه با 8 ساعت محدودیت غذایی و بدون پروبیوتیک بطور معنیداري کمتر از تیمار شاهد
بدون پروبیوتیک بود . - P<0/05 - پتک - 6 - ، یوردانترینکون و لیسون - 7 - و پان و همکاران - 5 - نیز گزارش کردند که محدودیت غذایی باعث کاهش وزن در سن کشتار میشود. افزایش وزن پرندگان با 8 ساعت محدودیت غذایی به همراه پروبیوتیک با تیمار شاهد بدون پروبیوتیک تفاوت معنیداري نداشت. با توجه با نتایج اضافه وزن در کل دوره آزمایش میتوان چنین استنتاج نمود که استفاده از پروبیوتیکها به هنگام اعمال محدودیت غذایی شدید ممکن است سبب بهبود وزن جوجههاي گوشتی شود.در دوره آغازین با افزایش شدت محدودیت غذایی مصرف خوراك نیز بطور معنیداري کاهش یافت . - P<0/01 - علت این امر ممکن است مربوط به کاهش ساعات دسترسی پرندگان به غذا باشد.
در دوره رشد تفاوت معنیداري در خوراك مصرفی مشاهده نشد که علت این امر را میتوان به افزایش مصرف خوراك پرندگان در دوره رشد جبرانی نسبت داد. همچنین ممکن است علت این امر مربوط به سازگار شدن پرندگان به شرایط محدودیت غذایی و افزایش مصرف خوراك در زمان دسترسی به خوراك باشد. از طرفی درکل دوره آزمایشی اگرچه با افزایش شدت محدودیت روند کاهشی در مصرف خوراك مشاهده شد ولی این کاهش از نظر آماري معنیدار نبود. این نتایج با گزارش زان و همکاران - 10 - ، ختانی و همکاران - 4 - و انباسیلار و همکاران - 3 - مطابقت دارد.نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که تیمارهاي آزمایشی در هیچ یک از دورههاي پرورش تاثیر معنیداري بر ضریب تبدیل غذایی نداشتند.
در دوره آغازین اگرچه با افزایش شدت محدودیت غذایی خوراك مصرفی به طور معنیداري کاهش یافت اما اضافه وزن نیز به همان نسبت کاهش یافت و با توجه به اینکه مصرف خوراك و اضافه وزن به موازات هم کاهش یافتند، لذا ضریب تبدیل غذایی تحت تاثیر قرار نگرفت. همچنین در دوره رشد و کل دورهي پرورش نیز تفاوت معنیداري در ضریب تبدیل غذایی مشاهده نشد که علت این امر ممکن است به دلیل مصرف خوراك و اضافه وزن مشابه در بین تیمارهاي آزمایشی باشد. این نتایج با گزارشات پتک - 7 - ، محمود و همکاران - 5 - ، پان و همکاران - 6 - ، زان و همکاران - 10 - ، ختانی و همکاران - 4 - و انباسیلار و همکاران - 3 - مطابقت دارد.
