بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش جهت بررسی تأثیر استفاده از مکمل ال- کارنیتین بر عملکرد و خصوصیات لاشه جوجههاي مصرف کننده جیرههاي حاوي سطوح پایین پروتئین و در عین حال تأمین کامل نیاز اسیدهاي آمینهي ضروري انجام شد. همچنین اثر کاهش سطح پروتئین جیره بر غلظت الکترولیتهاي موجود در پلاسما بررسی شد. این آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و با استفاده از 144 قطعه جوجه خروس سویه راس 308 انجام شد. در این آزمایش سه سطح پروتئین خام 21 - ، 19/5 و 18 درصد - و دو سطح ال- کارنیتین 0 - و 50 میلی گرم در کیلو گرم جیره - در دوره رشد 10 - تا 28 روزگی - استفاده شد. صفات وزن نهایی بدن، ضریب تبدیل غذایی و مصرف خوراك در دو دوره 10-19 روزگی و 10-28 روزگی و خصوصیات لاشه مورد اندازه گیري قرار گرفتند. همچنین غلظت الکترولیتهاي موجود در پلاسما شامل سدیم، پتاسیم و کلر مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، کاهش سطح پروتئین خام جیره تا سطح 18 درصد با توجه به تأمین کامل نیاز اسیدهاي آمینهي ضروري تأثیري بر عملکرد پرنده نداشت اما میزان چربی لاشه و چربی محوطه شکمی به شکل معنیداري با کاهش سطح پروتئین جیره افزایش یافت . - p <0/05 - استفاده از مکمل ال-کارنیتین در جیرهها چربی موجود در ماهیچه ران، لاشه کامل پرنده و چربی محوطه شکمی را به شکل معنیداري کاهش داد . - p <0/05 - همچنین کاهش سطح پروتئین جیره با توجه به تأمین نیاز اسیدهاي آمینهي ضروري، غلظت الکترولیت-هاي موجود در پلاسما را به شکل معنیداري افزایش داد . - p <0/05 -
کلمات کلیدي: جوجه هاي گوشتی، مکمل ال-کارنیتین، عملکرد و خصوصیات لاشه
مقدمه
با توسعه صنعت پرورش طیور مشکل نیتروژن دفعی از طریق فضولات طیور و آلودگی ناشی از آن، تبدیل به یکی از بزرگترین مشکلات کشورهاي توسعه یافته و در حال توسعه شده است . - 1 - از بین تکنیکهاي متعدد تغذیهاي ارائه شده براي کاهش دفع نیتروژن، استفاده از جیرههاي حاوي پروتئین پایین و داراي مکمل اسیدهاي آمینهي ضروري از مناسب-ترین و مؤثرترین روشها است - 5 - که موجب صرفه جویی اقتصادي نیز میشود.
نکته حائز اهمیتی که در این زمینه وجود دارد این است که تا چه حد میتوان سطح پروتئین خام جیره را بدون اینکه تأثیري بر عملکرد پرنده داشته باشد، کاهش داد. بر اساس اغلب تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، به هیچ وجه در سطوح بسیار پایین پروتئین خام، حتی در صورت غنی سازي جیره با اسیدهاي آمینهي کریستاله، سطح مطلوب عملکرد در دوره آغازین و رشد قابل دسترسی نخواهد بود . - 3,6 - بر این اساس در جیره نویسی بر اساس تعادل اسیدهاي آمینه باید همواره سطح حداقلی براي پروتئین خام در نظر گرفته شود. آزمایشات نشان دادند، کاهش سطح پروتئین جیره از 21 به 19 درصد با استفاده از اسیدهاي آمینهي مصنوعی بدون اینکه تأثیري بر عملکرد داشته باشد باعث کاهش دفع نیتروژن به میزان 15 درصد میشود. در تمامی مطالعات انجام شده در این زمینه یک نتیجه گیري ثابت وجود دارد و آن افزایش چربی لاشه همزمان با کاهش سطح پروتئین جیره است.
با توجه به اینکه اصلیترین نقش ال- کارنیتین در بدن، انتقال اسیدهاي چرب بلند زنجیر از سیتوزول به میتوکندري به منظور بتا اکسیداسیون اسیدهاي چرب میباشد، لذا افزودن ال- کارنیتین منجر به بهرهگیري مؤثرتر از اسیدهاي چرب موجود در جیره جهت سوخت و ساز و تولید انرژي میشود. در نتیجه اسیدهاي چرب نمیتوانند به شکل تري گلیسیرید در بافت چربی تجمع پیدا کنند که منجر به کاهش ذخیره چربی در بدن خواهد شد . - 10 - بر این اساس بررسی اثرات افزودن مکمل ال- کارنیتین به جیره هاي حاوي پروتئین پایین بر عملکرد وخصوصیات لاشه در این آزمایش مدنظر قرار گرفت.
مواد و روشها
آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت متعادل با شش تیمار در چهار تکرار و 24 واحد آزمایشی که در هر واحد شش قطعه جوجه خروس راس ده روزه قرار داشت، انجام شد. شش تیمار آزمایشی شامل سه سطح پروتئین 21 - ، 19/5 و 18 درصد - و دو سطح 0 - و 50 میلی گرم در کیلوگرم - ال- کارنیتین بود. جهت یکسان سازي وزن جوجههاي گوشتی مورد استفاده در مرحله اصلی آزمایش، یک دوره ده روزه پیش آزمایش از سن یک تا ده
روزگی در نظر گرفته شد و در این دوره تغذیه با جیره متداول آغازین انجام شد. پس از ده روز نگهداري و پرورش جوجهها، جهت آغاز دوره اصلی آزمایش، توزین جوجهها و تقسیم بندي بین تکرارهاي آزمایشی صورت گرفت.
میزان مواد مغذي اقلام خوراکی مورد استفاده بر اساس روشهاي AOAC - 1998 - و در آزمایشگاه گروه علوم دامی تعیین گردید.
پس از تجزیه تقریبی مواد خوراکی مورد استفاده، جیرهها تهیه گردیدند. سطح مواد مغذي جیرهها بر اساس جدیدترین راهنماي پرورش جوجههاي گوشتی سویه راس 308 تنظیم شد و اسیدهاي آمینهي ضروري جیره بر اساس قابلیت هضم ایلئومی استاندارد شده متعادل شدند. براي این منظور از مقادیر قابلیت هضم استاندارد شده ایلئومی اسیدهاي آمینهي اقلام خوراکی متداول در تغذیه طیور استفاده شد . - 7 -
میزان مصرف خوراك، وزن بدن و ضریب تبدیل خوراك در انتهاي روز نوزدهم و پایان دوره رشد 28 - روزگی - اندازه-گیري شد. جهت اندازهگیري میزان الکترولیتهاي پلاسما، خون گیري در روز پانزدهم و بیست و هشتم دوره پرورش انجام شد. از هر تکرار یک نمونه خون به میزان تقریبی 1 میلیلیتر از ورید بازویی گرفته شد. غلظت سدیم و پتاسیم پلاسما با روش ISE تعیین گردید و میزان کلر موجود در پلاسما با استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر اندازه گیري شد.
در پایان آزمایش - روز - 28 از هر واحد آزمایشی دو قطعه جوجه گوشتی با وزن نزدیک به میانگین انتخاب و کشتار شدند. قسمتی از بافتهاي داخلی بدن جدا و توزین شدند. میزان پروتئین و چربی در ماهیچه سینه، ران و لاشه کامل
پرنده نیز اندازه گیري شد. تجزیه و تحلیل آماري دادهها در قالب یک آزمایش فاکتوریل با استفاده از نرم افزار SAS و رویه GLM انجام شد. جهت مقایسه میانگینها از آزمون چند دامنهاي دانکن - SAS 1998 - استفاده گردید.
نتایج و بحث
بر اساس این مطالعه، استفاده از ال- کارنیتین در جیره و کاهش سطح پروتئین جیره تا 18 درصد در دوره رشد تاثیر معنی داري بر ضریب تبدیل غذایی، میزان خوراك مصرفی و وزن بدن جوجهها در دورههاي زمانی 10 تا 19 روزگی و 10 تا 28 روزگی نداشته است . - p <0/05 -
تأثیر سطح پروتئین خام با حفظ پروفیل توصیه شده اسیدهاي آمینهي ضروري بر درصد وزن قلب و کبد، درصد وزن ران-ها و سینه از کل بدن، در هیچیک از تیمارها معنیدار نبود اما چربی محوطه شکمی به شکل معنی داري تحت تأثیر
پروتئین خام جیره قرارگرفت که با نتایج سایر تحقیقات مطابقت دارد . - 1,8,13 - احتمالا علت افزایش میزان چربی محوطه شکمی در اثر کاهش سطح پروتئین خام جیره این است که با کاهش سطح پروتئین جیره از میزان اسیدهاي آمینهي مازاد موجود در جیره کاسته میشود و در نتیجه انرژي کمتري براي دفع آنها به شکل اسید اوریک مصرف خواهد شد که منجر به افزایش ذخیره چربی در محوطه شکمی میگردد.
در مورد میزان چربی محوطه شکمی، استفاده از مکمل ال- کارنیتین در جیره به شکل معنیداري میزان آن را کاهش داد.
تحقیقات دیگري اثر استفاده از مکمل ال- کارنیتین بر کاهش چربی محوطه شکمی در جوجههاي گوشتی را گزارش کردند . - 4,10,12 - بر اساس تحقیقات انجام شده ال- کارنیتین از طریق کاهش فعالیت آنزیمهاي مؤثر در سنتز اسیدهاي چرب باعث کاهش چربی محوطه شکمی میگردد . - 12 -
ماده خشک، چربی و پروتئین موجود در ماهیچه سینه، ماهیچه ران و لاشه کامل پرنده، از دیگر صفات مورد مطالعه بودند که در این میان تنها تفاوت معنیدار بین تیمارها، در مورد چربی مشاهده گردید. همچون نتایج مربوط به چربی محوطه
شکمی، با کاهش سطح پروتئین خام جیره، میزان چربی موجود در ماهیچه سینه، ران و لاشه کامل پرنده به شکل معنیداري افزایش یافت. اثرات کاهش سطح پروتئین خام جیره بر افزایش ذخیره چربی در بدن طیور توسط مطالعات متعددي تأیید شده است . - 1,3,8,9,13 - استفاده از ال- کارنیتین درجیره صرف نظر از سطح پروتئین جیره، به شکل معنیداري سبب کاهش چربی موجود ماهیچه ران و چربی کل لاشه میگردد . - p <0/05 -
بر اساس نتایج تحقیق حاضر، کاهش سطح پروتئین جیره با توجه به حفظ پروفیل اسیدهاي آمینهي ضروري غلظت الکترولیتهاي موجود در پلاسما را در سنین 15 و 28 روزگی تحت تأثیر قرار میدهد.
افزایش میزان الکترولیتها در پلاسما نشان میدهد میزان این مواد در جیره، بیش از حد طبیعی احتیاجات پرنده میباشد. در واقع در سطوح پایین پروتئین خام اگر پروفیل اسیدهاي آمینه کاملا متعادل باشد، میزان متابولیتهاي دفعی نیتروژن مانند آمونیاك، اوره و به خصوص اسید اوریک کاهش پیدا میکند . - 5,8 - از آنجا که دفع بخش قابل توجهی از یونهاي سدیم و پتاسیم از طریق اتصال به اسید اوریک با بار منفی انجام میشود و سپس وارد ادرار میشود، بنابراین در شرایطی که تولید اسید اوریک کاهش پیدا کند میزان دفع دو الکترولیت فوق نیز کاهش مییابد و با نوعی تجمع آنها در بدن روبرو میشویم.
در نهایت، بر اساس نتایج به دست آمده در این آزمایش، کاهش پروتئین خام جیره تا 18 درصد با حفظ سطح توصیه شده کلیه اسیدهاي آمینهي ضروري - بر اساس قابلیت هضم ایلئومی - تأثیر نامطلوبی بر عملکرد پرنده نداشت. بنابراین سطح 18 درصد پروتئین خام در کنار اسیدهاي آمینهي ضروري متعادل شده بر اساس قابلیت هضم ایلئومی استاندارد شده براي استفاده در جیرههاي کاربردي در دوره سنی 10 تا 28 روزگی جوجههاي گوشتی سویه تجاري راس 308 پیشنهاد میشود.
