بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر عدم توجه معلم بر رفتار دانش آموزان می باشد و علاوه بر این، هدف تحقیق حاضر این است که اهمیت کار معلمان و در نتیجه دانشجو معلمان - دانشجویانی که در دانشگاه فرهنگیان درس میخوانند و قرار است معلم شوند - نیز نشان داده شود و نتایج تحقیق به مسئولین ذیربط، دانشجو معلمان و دیگر افراد ذینفع ارائه شود. تحقیق از نوع کیفی و به شیوه ی پژوهش روایی انجام شده، بنابراین نتایج آن قابلیت تعمیم پیشگویانه را دارد.
روایت این پژوهش براساس مشاهدات حاصل از جلسات کارورزی 1 رشته ی علوم تربیتی شکل گرفته است و اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای جمع آوری شده است. با توجه به مشکلات و مسائلی که هنوز در برخی مدارس کشور عزیزمان ایران وجود دارد. روایتی واقعی از تاثیر نقش معلم بر رفتار دانش آموزان در نظر گرفته شده است تا این مشکل بهتر شناسایی شود و امید است برای حل آنها برنامه ریزی شود.
اهداف ویژه تحقیق عبارتند از: تاثیرنقش معلم بررشد عاطفی، بارورسازی استعداد ها و علایق، ایجاد رفتار مطلوب،ایجاد روابط سالم و سازنده، انضباط و کنترل شخصی، رشد ارزش های اخلاقی دانش آموزان. نتایج پژوهش نشان می دهد که تاثیر این موارد بر رفتار دانش آموزان قابل توجه می باشد. از این رو باید توجه ویژه ای به معطوف کردن توجه معلم به کلاس داشت زیرا کار تربیت و پرورش تعاملی است بین متربی و مربی که بایستی با عشق و محبت پایه گذاری و آغاز شود و با همکاری و همدلی ادامه یابد تا با بالاترین کیفیت نتیجه دهد.
مقدمه
ما دانشجویان ترم4 رشته ی علوم تربیتی گرایش آموزش ابتدایی از دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنرکرمان هستیم. برای گذراندن واحدکارورزی یک می بایست به مدرسه هیئت امنایی شایستگان - دوره دوم - که تقریبا سرشناس هم بود می رفتیم. اطلاعات زیادی راجع به این مدرسه نداشتیم ولی از اینکه این ترم قرار است به کارورزی برویم احساس خوبی داشتیم وخوشحال بودیم از این رو با دیدگاهی مثبت وسرشاراز انرژی به مدرسه رفتیم ولی باصحنه هایی مواجه شدیم که دور از انتظار ما بود.بی توجهی های معلم کلاس به رفتار وحالات دانش اموزان با آموخته هایمان در دانشگاه مغایرت داشت.
گاهی شاهدرفتار هایی بودیم که بر سلامت روح دانش اموز تاثیرسو داشت طبق اموخته های نظریمان کلاس هایی که به خوبی اداره میشوند بهترین فرصت های یادگیری را برای دانش اموزان فراهم میاورند از این رو همه صاحبنظران نیز در تعریف خود از اداره ی کلاس درس برایجاد محیط های سالم وفرصت های مناسب یادگیری تاکید کردند.از جمله وولفک - - 2007اداره کلاس را به گونه زیر تعریف کرده است مورد استفاده قراردادن فنون ایجاد وحفظ یک محیط سالم وخالی از مشکلات رفتاری - ص - 445پس تصمیم گرفتیم پژوهشی انجام دهیم که تاثیربی توجهی معلم برحالات ورفتار دانش اموزان را بررسی کنیم
اهداف کلی:
-1 بررسی نقش معلم برحالات ورفتار دانش آموزان
اهداف ویژه:
- بررسی نقش معلم دررشد عاطفی دانش آموزان
- نقش معلم برباورسازی استعدادها وعلایق دانش آموزان
- نقش معلم درایجاد رفتارمطلوب دردانش آموزان
- نقش معلم درایجاد روابط سالم وسازنده بادانش آموزان
- نقش تقویتی معلم برانضباط وکنترل شخصی دانش آموزان
- نقش معلم بررشد ارزش های اخلاقی دانش آموزان
بیان مسئله
طبق دروسی که تاکنون گذرانده بودیم تصورمان از کلاس درس، نحوه برخورد معلم با دانش آموزان ونحوه تدریس معلم متفاوت ازمشاهداتمان بود.سرآغاز مشاهدات ما بی توجهی معلم کلاس به حالات ورفتاردانش آموزان درکلاس بود.روز دوشنبه 94/7/13 بود.ساعت اول معلم با یک سلام واحوال پرسی سرد واردکلاس شد.نه تنها خودتعدادغایبی ها رانپرسیدبلکه به صحبت بچه ها که می گفتند خانم،نیایش غایب است توجه نکرد.درحین تدریس توجهی به دانش آموزان نداشت درواقع برایش مهم نبود که بچه ها گوش میدهند یا بازیگوشی میکنند وتنهازمانی که همهمه کلاس رافرامیگرفت باچند تذکر وبردن نام چندنفر ازبچه ها کلاس را ساکت میکرد.
درزنگ ریاضی معلم پای تابلو کلیه سوالهاراحل کرد واصلا توجهی نمیکرد که آیا بچه ها متوجه میشوند و درست مینویسند یاخیر.بچه هابرای شروع ساعت سوم گروه گروه وارد کلاس میشدند که مامتوجه یکی از بچه ها شدیم که دم درکلاس ایستاده بود وگریه میکرد وقتی از اوکه نامش فاطمه بود علت راجویاشدیم گفت که هدش راگم کرده است ما ازاوخواستیم که دوباره کیفش رابگردد.
اورفت ودرجایش نشست درهمین حین معلم نیزبه کلاس آمد. فاطمه درصندلی اش نشسته بود وهمچنان گریه میکرد معلم از بچه ها خواست که کتاب های مطالعات اجتماعی خود راباز کنند وبااینکه فاطمه ردیف سوم نشسته بود اصلا متوجه نبودکه او گریه میکند تا اینکه هم کلاسی فاطمه که کنارش مینشست اعتراض کرد که خانم ،فاطمه همش گریه میکند وحواس مارا پرت میکند ولی معلم باز هم توجهی نکرد ورو به یکی ازبچه ها گفت رقیه بیا میخواهم ازتو درس بپرسم
دراین حین یکی ازما 3 نفرروبه معلم کردوگفت فاطمه هدش راگم کرده است وبه این خاطر است که گریه میکند آن زمان بودکه نگاه معلم به طرف فاطمه برگشت وبالحن نسبتا تندی گفت فاطمه چراگریه میکنی؟بعد ازاوخواست که ساکت باشد تاهم کلاسی هایش بتوانند درس گوش دهند وزنگ تفریح به دفترمراجعه کند وبه معاون بگوید فاطمه ساکت شد ومعلم شروع به درس پرسیدن کرد.
بعداز3،2نفرفاطمه رابه درس آورد معلم ازاو خواست که بگوید در مسجد چه کاری انجام می دهیم؟فاطمه گفت:نمازجماعت معلم گفت:چگونه؟وفاطمه پاسخ داد نمازجماعت جلومی ایستد معلم گفت نه نماز جماعت نیست چیه ؟فاطمه نمیتوانست بگوید معلم کمی با اودعواکرد وگفت که تودرس نخواندی مبینا تو جواب بده بعدچند سوال دیگر هم پرسید که به همین منوال گذشت ازاوخواست که بنشیند فاطمه باناراحتی آمدونشست
ماهم ازاین رفتار متعجب بودیم چون طبق آموخته های ما معلمان ومسئولان اجرایی برنامه های درسی نبز باید به این باوربرسند که موقعیت یادگیری وفرصت خلاقیت رانمیتوان بادستوردادن،موعظه کردن،القاوترغیب به تقلیدواطاعت ازدیگران به وجودآوردزیرامحدودساختن فرایندآموزش به انتقال وحافظه سپاری حقایق علمی،رشدطبیعی،نوآوری وخلاقیت رامحدودخواهدساخت
و همچنین بسیاری از پایه گذاران نهضت های آموزشی براین باورند که نقش معلمان ومجریان برنامه های درسی درکلاس درس،میتواند یکی از اساسی ترین عوامل درتحول نظام آموزشی باشد. - به نقل ازشر، - 1992 وطبق گوشزد متخصصان تعلیم وتربیت معلم در کلاس در وهله اول باید متوجه حالات بچه هاباشد واگر دانش آموزی حال مساعدی چه ازنظرروحی وچه ازنظر جسمی نداشته باشد مراعات او رابکند.
گرد آوری اطلاعات
محیط ، نقش عمده ای در ساخت شخصیت آدمی دارد . محیط را می توان به بخش فیزیکی ، روانی و انسانی تقسیم کرد . ساختمان و فضای مدرسه وکوچه و خیابان جزء محیط فیزیکی است . والدین و دوستان و معلمان ، جزء محیط انسانی هستنند و برداشت فرد و تجربه ی فردی هر شخص ، جزء محیط روانی است . دربین محیط انسانی مؤثر بر شخصیت آدمی ، معلمان از همه مؤثرترند و بیشترین منبع یادگیری هستند معلمان در مراحل حساس از رشد یعنی دوره ی دبستان و دوره ی راهنمایی ،مرجع اصلی یادگیری و شکل گیری شخصیت دانش آموزان هستند
معلم به عنوان کانون اصلی آموزش و پرورش می تواند بهترین فرصت را برای رشد و یادگیری ایجاد کند . توجه به یادگیری اجتماعی ، نقش الگویی معلم را مشخص ساخته است . معلمان با ایفای نقش های گوناگون ، دانش آموزان را در جهت شکوفایی شخصیت خود هدایت میکنند . دکتر هوشیار یکی از اصول آموزش و پرورش را سندیت معلم دانسته و تاکید کرده است که معلم باید یک مرجع قابل اعتماد باشد . توجه به نقش های گوناگونی که معلم در کلاس و مدرسه دارد ، مهم است ضمنا به این نکته نیز اشاره دارد که در انتخاب معلمان باید دقت کافی مبذول شود و سلامت شخصیت آنان مورد عنایت قرارگیرد
معمولا در سیستم آموزشی به نقش آموزشی و الگویی معلم توجه می شود و از نقش های دیگری که معلم دارد ، غافل می مانند . معلم به عنوان یک عامل تقویت میتواند ، رفتار دانش آموزان را شکل دهد و عاملی برای بازخورد باشد . همچنین معلم در نقش اجتماعی به ایجاد روابط سالم اجتماعی کمک می کند
توجه به نقش های گوناگون و جهت دادن معلم در ایفای نقش ها باعث میشود که فرصت و امکان رشد بیشتر به دانش آموزان داده شود . معلم می تواند دانش آموزان را در جهت ارزشهای اخلاقی سوق دهد . لازمه ی این کار ایفای نقش معنوی است . اگر معلم معتقد باشد که بدون یک فلسفه ی اخلاق و توجه به زمینه ی معنا خواهی ، نمی توان جهت زندگی را شناخت و دنبال کرد ، طبعا دانش آموزان را در این زمینه پرورش خواهد داد و انگیزه معنا خواهی را در آنان ، برخواهد انگیخت
اگر نظام های آموزشی بخواهند فضای مدرسه و کلاس به طور واقعی جای امنی برای دانش آموزان باشد و همه در آن محیط احساس امنیت و سلامت کنند و فرصتی برای یادگیری داشته باشند ، لازم است حداقل استاندارد های رفتار در آن به صورت علمی و مشخص ، معین شود بنابراین یکی از وظایف کلیدی مدارس و مؤسسات آموزشی باید تقویت روحیه ی خود - نظمی و خود- کنترلی دانش آموزان باشد .
هر اندازه دانش ، کنجکاوی و خود - کنترلی دانش آموزان تقویت شود ، آنها انگیزه ی بیشتری برای فعالیت های آموزشی خواهند داشت. مربیان و مدیران آموزشی نباید به گونه ای رفتار کنند که شاگردان آنها "دم دمی کنترل " تربیت شوند ، بلکه باید توجه کنند که خواست و کنترل در سایه ی علایق به وجود می آید . آنها باید "منطقه ی مرکزی تحول " علایق شاگردان خود را به دقت شناسایی کنند . آنها باید انگیزه های درونی دانش آموزان را بدون واسطه گری اهداف ، تقویت نمایند ؛ زیرا کسانی که تنها دارای انگیزه ها و رفتار های اولیه اند معمولا در زندگی دچار مشکل می شوند
تقریبا تمام دانش آموزان به معلمانی بیشتر احترام می گذارند که ، در مقابل سختی ها مقاوم اند ، و فعالیت های کلاس درس را با شور و حرارت انجام می دهند . آنها به معلمانی اعتماد دارند که مقتدر ولی اطمینان بخش اند . معلمان نیز هنگامی می توانند اثر بخش باشند که نگرش مثبت نسبت به دانش آموزان و یادگیری آن ها داشته باشند
