بخشی از مقاله
بررسی نقش معلم تربیت بدنی در رشد و باورهای دانش آموزان دوره ی متوسطه
فهرست شماره صفحه
فصل اول:
1-1 مقدمه
1-2 طرح مسئله
1-3 هدف تحقیق
1-4 اهمیت تحقیق
1-5 سؤالات تحقیق
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1 تعریف متغیرها
2-2 مروری بر تحقیق های انجام شده
فصل سوم: روش شناسی
3-1 روش اجرا
2-3 جامعه مورد مطالعه
3-3 نمونه و شیوه نمونه گیری
3-4 ابزار اندازه گیری
3-5 روش آماری
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل
ارائه و تجزیه و تحلیل نتایج کمی
فصل پنجم: نتیجه گیری
تفسیر نتایج ( نتیجه گیری کلی)
منابع
ضمائم
فصل اول
مقدمه:
در این تحقیق آماری با بررسی ها و جمع آوری اطلاعات فراوان از دانش آموزان مدارس مختلف در سطح شهرستان ورامین کوشیدیم تا نقش و تأثیر معلم تربیت بدنی را در رشد و باورهای دانش آموزان دوره ی متوسطه مشخص کنیم و با روش های آماری مختلف به انجام این امر پرداختیم.
طرح مسئله:
مسئله ی مورد نظر و پیش رو در این تحقیق این است که میزان تأثیر معلم تربیت بدنی در رشد دانش آموزان دوره متوسطه و همچنین در تغییر و جهت دادن به باورهای آنان که یکی از مسائل مهم در این دوره است می باشد.
هدف تحقیق:
هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی مشکلات موجود در بین دانش آموزان دوره متوسطه و همچنین دبیران تربیت بدنی آن ها در انجام فعالیت های ورزشی و نبود امکانات کافی و بحث در مورد چگونگی رابطه میان دانش آموز و دبیر در جهت راهنمایی مثبت دانش آموز می باشد.
اهمیت تحقیق:
محوری ترین و مهم ترین اهمیت این تحقیق این است که با مکاشفه ی مشکلات موجود در بین دانش آموزان و دبیران وهمچنین دیگر مشکلات بتوانیم در آینده مقداری از این مشکلات را که در حد توان است برطرف نماییم.
سؤالات تحقیق:
در این قسمت به معرفی فرایضی که برای انجام این تحقیق انتخاب شده می پردازیم:
( فرضیه: حدس و گمان هایی است که برای رسیدن به نتیجه ی مطلوب و هدف موضوع از طرف پژوهشگر بیان می شود.)
1-دبیران تربیت بدنی نقشی مستقیم در جهت دهی باورهای دانش آموزان دارند.
2-با عملکرد خوب دبیران، دانش آموزان رشد خوب و بهتری خواهند داشت.
3-عدم وجود امکانات کافی برای انجام فعالیت و زمان کافی باعث می شود دبیر تربیت بدنی در رسیدن به اهداف خود دچار مشکل شود.
فصل دوم: ادبیات تحقیق
تعریف متغیرها:
دانش آموزان مورد مطالعه: تمامی دانش آموزانی که در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته اند در رده ی سنین 14 تا 18 سال قرار داشته اند و از بین دختران و پسران انتخاب شده اند.
دبیر یا معلم تربیت بدنی: به معلمی گفته می شود که وظیفه اش کنترل و نظارت بر دانش آموزان در زنگ ورزش و راهنمایی آنان در زمینه های اعتقادی و باورهایشان و همچنین مشخص کردن نوع ورزش های انجام شده و چگونگی انجام آن ها می باشد.
مکان مناسب برای ورزش: به مکانی گفته می شود که دانش آموزان بتوانند در آن به صورت گروهی یا انفرادی با احتمال کمترین خطر ممکن به ورزش و انجام فعالیت های ورزشی بپردازند.
مروری بر تحقیق های انجام شده:
●کمبود فضای ورزشی مناسب:
سرپرست اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش سرانه فضای ورزشی موجود مدارس کشور را حدود ۳۲ سانتیمتر مربع اعلام کرده است. اگر این میزان را با رقم استاندارد جهانی که دو متر مربع است مقایسه کنیم به نتایج جالبی نمی رسیم. ولی اگر بدانیم که در آبان ماه سال ۸۶ این سرانه در کشور تنها ۱۸ سانتیمتر مربع بوده می توانیم تاحدودی هم به خودمان امید بدهیم. البته سرانه فضاهای ورزشی در کشور بر اساس برنامه چهارم توسعه باید در پایان سال ۸۸ به یک متر مربع میرسیده، که به هرحال واضح است دستیابی به چنین هدفی غیرممکن است.
اما کمبود فضای ورزشی تنها مشکل ورزش دانشآموزی کشور نیست چون براساس آخرین آماری که سرپرست اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش ارائه کرده، پیش از این وزارت آموزش و پرورش با کمبود ۱۲ هزار معلم ورزش در کشور روبهرو بوده که با افزایش ساعات درس ورزش در مدارس به سه ساعت در هفته، این کمبود به بیش از ۳۰ هزار نفر رسیده است.
به این موارد باید دیدگاه های رایج درباره زنگ ورزش مدارس را هم افزود که موجب شده ساعتهای ورزش کارایی لازم را نداشته باشد. خوشبختانه در سال های اخیر تغییراتی در فرهنگ مردم در زمینه ورزش در مدارس به وجود آمده و استفاده بهینه از این ساعت ها خواست عموم والدین است. اما واقعیت این است که زنگ ورزش هنوز در بسیاری از مدارس به جایگاه مورد نظر والدین نرسیده است و حتی هنوز مدارسی پیدا می شوند که در آنها ساعت های ورزش به دروس دیگر اختصاص می یابد.
موضوع تربیت بدنی در مدارس از این جهت مدتی است بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته که مشخص شده چاقی و ناهنجاری های اسکلتی و قامتی خطرات رو به گسترشی برای دانش آموزان است و هر روز بیش از پیش آنها را تهدید می کند. به طورکلی همه آمارها حاکی از چاق شدن دانش آموزان است و نتیجه تحقیقات متعدد هم نشان داده که دانش آموزان زیادی دچار مشکلات ناهنجاری های اسکلتی هستند. به عنوان مثال براساس تحقیقی که در سال ۸۷-۸۶ در ۲۰ استان انجام شده، مشخص شده به طور میانگین ۶۴ درصد دانش آموزان دچار مشکل ساختاری قامتی هستند. بیشترین درصد ناهنجاری قامتی دانش آموزان هم مربوط به دختران مقطع متوسطه است. در این تحقیق از جمله عوامل ناهنجاری های قامتی کمبود مربیان متخصص تربیت بدنی در آموزش و پرورش ذکر شده چرا که مربیان متخصص در کاهش و شناسایی و پیشگیری این ناهنجاری ها مؤثرند. نکته هشدار دهنده این است که اگر در دوره ابتدایی به این موضوع توجه نشود، نمیتوان ناهنجاری شکل گرفته را به حالت اول برگرداند و پس از این دوره تنها کاری که می توان انجام داد جلوگیری از پیشرفت ناهنجاری است.
به این ترتیب مشخص می شود که مشکلاتی نظیر کمبود نیروی متخصص در امر تربیت بدنی مدارس، کمی امکانات ورزشی در بیشتر مدارس کشور و کمتوجهی مدیران مدارس، دانش آموزان و حتی خود معلمان ورزش به زنگ های ورزش چه عواقبی را متوجه نسل آینده کرده و می کند. ممکن است ما با کشوری نظیر ژاپن که ۹۰ درصد مدارسش زمین چمن و استخر سرپوشیده دارد فاصله زیادی داشته باشیم، اما دست کم با مواجهه بهتر با ساعتهای ورزش مدارس می توانیم از بسیاری از مشکلات جسمی و روانی دانش آموزان جلوگیری کنیم.
● کمبود امکانات مشکل مزمن تربیت بدنی مدارس
وزارتخانه ای که بیش از یک سوم بودجه کشور را به خود اختصاص می دهد به تلاش مضاعفی نیاز دارد تا امکانات مناسبی را برای گسترش ورزش مدارس فراهم کند. زمانی مدیرکل وقت تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش گفته بود که سرانه ورزش دانشآموزی به ازای هر دانشآموز یک هزار تومان است، ولی ما به رقمی حدود سه هزار تومان به ازای هر دانشآموز نیاز داریم تا ورزش دانشآموزی را در سطح کشور رشد دهیم.
امکانات کم ورزشی و فضای نامناسب حیاط مدارس که غالباً در ساعت های ورزش به عنوان زمین ورزش و بازی مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله دلایل ناکارآمدی زنگ ورزش مدارس تلقی می شود. در این مورد تنها راهکاری که به نظر رسیده استفاده از «فضاهایی در خارج از مدارس» است که مورد توجه سرپرست اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش هم قرار گرفته است. رضا رفیعانی از ابلاغ دستورالعملی به سازمان های آموزش و پرورش استانها هم صحبت کرده که براساس آن سازمانهای استانی موظف به احداث سالنی سرپوشیده در کنار مدارس تازه ساخت خود شده اند.
طبیعی است که از حیث امکانات ورزشی طبق معمول دختران در مضیقه بیشتری قرار دارند چرا که نیاز دختران به فضای سرپوشیده بیشتر است.
در کنار کمبود فضای سرانه ورزش، این معضل هم وجود دارد که بیشتر مدارس از حیث لوازم و تجهیزات ورزشی در مضیقه قرار دارند. در این شرایط اگر برنامههایی هم که برای ساعتهای ورزش مدارس تدوین می شود، استمرار و جدیت در اجرا نداشته باشد، نمی توان انتظار تغییراتی مؤثر را داشت. درواقع در درجه اول همه باید بپذیرند که جدی گرفتن ساعتهای تربیت بدنی برای سلامتی نسل آینده ضروری است و در این صورت خودبه خود برنامه ها و تلاش ها مؤثرتر خواهد شد و راه هایی برای حل مشکلات پیدا خواهد شد.
● نبود نیروی متخصص زنگ های ورزش را بی ثمر می کند
مشکلات تربیت بدنی تنها محدود به امکانات ورزشی نیست. یکی از معضلات بزرگ در رابطه با ساعات تربیت بدنی مدارس کمبود نیروهای متخصص است. تدریس درس تربیت بدنی به وسیله افراد غیر متخصص نه تنها آموزش های نادرستی را به دانش آموزان منتقل می کند، بلکه اصولاً اثری که از زنگ ورزش انتظار می رود نظیر تقویت عضلات و بهبود وضع اسکلت بدن را به جا نمی گذارد.
علاوه بر اینها در بسیاری از کشورها پایه های ورزش قهرمانی در مدارس گذاشته می شود. این در حالی است که وقتی آموزش و پرورش با کمبود شدید نیروهای متخصص مواجه است نمی تواند در این زمینه هم کار مؤثری انجام دهد.
بیتا دادگر کارشناس تربیت بدنی می گوید:«در بسیاری از کشورها ورزش مدارس زیربنای ورزش قهرمانی است و نقش تعیین کننده ای هم در گسترش ورزش در سطح جامعه دارد. اما ورزش مدارس ما هنوز نمی تواند چنین نقشی را ایفا کند».
نکته ای که در مورد ورزش قهرمانی حائز اهمیت است این است که بسیاری از فدراسیون ها هم علاقه زیادی دارند تا افراد مستعد را از سنین کم و از مدارس انتخاب کنند و بر روی آنها سرمایه گذاری کنند. در این شرایط تلاش مضاعف آموزش و پرورش برای ایجاد حداقلی از استانداردها در زنگ های تربیت بدنی، امکان فعالیت های مشترک را به وجود می آورد که هم به نفع مدارس و هم به نفع ورزش قهرمانی کشور است.
برخی از کشورها حتی پا را از این فراتر گذاشته و می گویند فعالیت های مناسب ورزشی در مدارس، به افزایش اعتماد به نفس و احساس مسئولیت دانشآموزان در فعالیت های گروهی می انجامد و در این میان نقش مربی ورزش در آموزش مهارت های اجتماعی و فردی به دانش آموزان تردیدناپذیر است.
نگاه ما به ورزش مدارس به بازنگری جدی نیاز دارد
در کشورهای پیشرفته کودکان از همان سنین کودکستان تحرک و ورزش را می آموزند.
دادگر کارشناس تربیت بدنی می گوید:«در کشورهای پیشرفته، مدارس عموماً در کنار ورزشگاهها قرار دارند و در وسط روز به بچه ها اختصاص داده می شوند. در برخی از این کشورها دولت بودجه ای برای ورزش کودکان و نوجوانان اختصاص داده و این بودجه را به صورت یارانه در اختیار خانواده ها قرار می دهد و به طور دقیق نظارت می کند که این بودجه برای ورزش مصرف شده باشد. در مدارس کشورهای پیشرفته، هرکسی که از خود استعداد ویژهای نشان می دهد به مدارس ورزش معرفی می شود تا استعدادش پرورش داده شود و این امکان را پیدا میکند که نسبت به بقیه دانش آموزان ساعتهای بیشتری را به ورزش و تمرین بپردازد.
نکته جالب این است که در مدارس این کشورها بچه هایی که در زمینه ورزش بهترند، محبوبیت بیشتر و موقعیت ویژهای بین همسالانشان پیدا می کنند که بهتر از موقعیت و محبوبیت شاگردان درسخوان است. در حالی که در کشور ما غالباً از بچهها خواسته می شود تنها به فکر درس باشند. طبیعی است وقتی کسی ورزش را از کودکی شروع می کند، در بزرگسالی هم آن را ادامه می دهد و درنتیجه با جاافتادن فرهنگ ورزش، ارائه خدمات ورزشی برای کسانی که در این حرفه فعالیت می کنند هم صرفه اقتصادی پیدا می کند. کشورهایی که به این موارد اهمیت می دهند مانند شوروی سابق نیستند که افراد بااستعداد را گلچین می کرد و فقط آنها را برای آوردن مدال پرورش میداد بلکه بنا را بر این میگذارند که امکانات ورزشی را عادلانه بین همه توزیع کنند و در این میان هرکس که می تواند، استعدادش را هم بروز می دهد».
سازمان بهداشت جهانی زندگی بدون تحرک را یکی از ۱۰ عامل مرگ و میر و ناتوانی در جهان ذکرکرده است. با وجود امکانات ورزشی اندک و بیتحرکی کودکان و نوجوانانمان حتی در کودکستان ها و ساعت های ورزش مدارس نباید انتظار داشته باشیم نسلی کاملاً سالم و بی عیب پرورش دهیم.
فصل سوم: روش شناسی
روش اجرا:
در انجام این تحقیق از روش میدانی استفاده شده و در آن شیوه از پرسش نامه های آماری استفاده شده که در بین مدارس متوسطه شهرستان ورامین با همکاری مسئولین مدرسه توزیع گشته و پاسخ داده شده اند که پس از پاسخ دهی آن ها جواب ها در فصل چهارم مورد بررسی قرار گرفته اند.
جامعه ی مورد مطالعه:
جامعه مورد مطالعه ی ما نمونه ای از دانش آموزان دوره ی متوسطه ی شهرستان بوده که از بین مدارس دخترانه و پسرانه از انواع مدارس عادی غیر دولتی و نمونه انتخاب شده اند.
نمونه و شیوه ی نمونه گیری:
نمونه ی مورد بررسی ما از جامعه ای 100 نفری تشکیل شده که به طور تصادفی از هر نوع مدارس عادی غیر دولتی و نمونه ی دخترانه و پسرانه، یک کلاس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفته اند و سعی شده از تمامی قسمت های شهر و همه ی قشرها نمونه داشته باشیم.
ابزار اندازه گیری:
همانطور که در قبل به این موضوع اشاره شده ابزار اندازه گیری ما در این تحقیق پرسش نامه بوده به دلیل این که نمی توانسته ایم با تک تک اعضای نمونه به صورت شفاهی مصاحبه کنیم و وقت در انجام این تحقیق برای ما از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
روش آماری:
برای بررسی روش این تحقیق با استفاده از پاسخ های داده شده در پرسش نامه ها و جمع آوری آن ها بر رسم نمودارهای ستونی و جدول های نسبی و درصدی در فصل 4 پرداخته ایم و هر یک را نیز شرح داده ایم.
فصل چهارم : ارایه ی نتایج کمّی
در این فصل در صفحات بعدی به ارایه و تجزیه و تحلیل نتایج کمّی حاصله از اطّلاعات بدست آمده از پرسش نامه های توزیع شده در بین دانش آموزان می پردازیم :
جدول و نمودار مربوط به سوال اول :
متن سوال : آیا در مدرسه ی شما دبیری به عنوان دبیر تربیت بدنی وجود دارد ؟
1) بله 2) خیر
SK Pi fi Fi xi
342 95% 0.95 95 بله
18 5% 0.05 5 خیر
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 95/100 × 360 = 342 2) Sk = 5/100 × 360 =18
با توجه به آمار به دست آمده از پرسش نامه ها در اکثر مدارس و قریب به کلیّه مدارس در سطح شهرستان از حیث داشتن دبیری به عنوان دبیر اختصاصی تربیت بدنی مشکلی ندارند و تحقیقات انجام شده ی قبلی در مورد این شهرستان صادق نیست.
جدول و نمودار مربوط به سوال دوم :
متن سوال : آیا دبیر تربیت بدنی شما اطّلاعات کافی در زمینه های ورزشی دارد ؟
1) بله 2) خیر
SK Pi fi Fi xi
306 85% 0.85 85 بله
54 15% 0.15 15 خیر
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 85/100 × 360 = 306 2) Sk = 15/100 × 360 =54
همانطور که از نتایج به دست آمده مشخّص است بیش از پنجاه در صد از دبیران شاغل به عنوان دبیر تربیت بدنی از اطّلاعات کافی در زمینه های ورزشی برخوردارند و مقدار اندک باقی مانده از جمله افرادی هستند که در این امر سر رشته ای ندارند و بالاجبار به این کار مشغولند .
جدول و نمودار مربوط به سوال سوم :
متن سوال : شما در طول هفته چند ساعت در مدرسه ی خود به ورزش می پردازید ؟
1) کمتر از 2 ساعت 2) بیش از 2 ساعت 3) ورزش نمی کنیم
SK Pi fi Fi xi
324 90% 0.90 90 کمتر از 2 ساعت
28.8 8% 08. 0 8 بیشتر از 2 ساعت
7.2 2% 0.02 2 ورزش نمی کنند
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 90/100 × 360 = 324 2) Sk = 8/100 × 360 =28.8 3) Sk = 2/100 × 360 =7.2
اطّلاعات به دست آمده حاکی از این است که در بیشتر مدارس دانش آموزان در طول هفته کمتر از 2 ساعت ورزش می کنند که این موضوع بر خلاف قوانین آموزش وپرورش می باشد و امّا در بعضی از مدارس که غالبا غیر دولتی می باشند دانش آموزان بیش از 2 ساعت و در بعضی از مدارس خاص به کلّی ورزش نمی کنند.
جدول و نمودار مربوط به سوال چهارم :
متن سوال : شما در زنگ ورزش به چه نوع ورزش هایی می پردازید ؟
1) گروهی 2) انفرادی 3) ورزش های فکری 4) ورزش نمی کنم
SK Pi fi Fi xi
306 85% 0.85 85 گروهی
21.6 6% 0.06 6 انفرادی
28.8 8% 08. 0 8 ورزش های فکری
7.2 2% 0.02 2 ورزش نمی کنند
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 85/100 × 360 = 306 2) Sk = 6/100 × 360 =21.6
3) Sk = 8/100 × 360 =28.8 4) Sk = 2/100 × 360 =7.2
با توجّه به نتایج حاصله اکثر دانش آموزان به ورزش های گروهی علاقه مندند و فقط تعداد اندکی از آنها به ورزش های انفرادی وفکری می پردازند و تعداد ناچیزی نیز اصلا ورزش نمی کنند.
جدول و نمودار مربوط به سوال پنجم :
متن سوال : آیا شما مکان مناسبی برای ورزش در مدرسه ی خود دارید ؟
1) بله 2) خیر
SK Pi fi Fi xi
342 95% 0.95 95 بله
18 5% 0.05 5 خیر
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 95/100 × 360 = 342 2) Sk = 5/100 × 360 =18
از نتایج بدست آمده مشخّص است که در اکثر مدارس مکان مناسبی برای ورزش دانش آموزان وجود دارد ودر مدارسی که با مشکل جا مواجه اند از سالن های ورزشی موجود در شهرستان استفاده می کنند.
جدول و نمودار مربوط به سوال ششم :
متن سوال : آیا دبیر تربیت بدنی شما قبل از شروع به ورزش شما را به گرم کردن و آماده کردن خود فرا می خواند؟ 1) بله 2) خیر
SK Pi fi Fi xi
234 65% 0.65 65 بله
126 35% 0.35 53 خیر
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 65/100 × 360 = 234 2) Sk = 35/100 × 360 =126
همانطور که مشاهده می کنید در اکثر مدارس دبیران دانش آموزان را جهت گرم کردن یا آماده کردن بدن خود برای ورزش فرا می خواند و تنها دبیرانی که از بار علمی و تجربی کمتری در زمینه های ورزشی برخوردارند در انجام این امر کوتاهی می کنند که در جهت رفع آن باید اقداماتی صورت گیرد.
جدول و نمودار مربوط به سوال هفتم :
متن سوال : آیا دبیر تربیت بدنی شما بر کار دانش آموزان نظارت دارد ؟
1) کم 2) متوسط 3) زیاد 4) نظارتی ندارد
SK Pi fi Fi xi
18 5% 0.05 5 کم
126 35% 0.35 35 متوسط
212.4 59% 59. 0 59 زیاد
3.6 1% 0.01 1 نظارتی ندارد
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 5/100 × 360 = 18 2) Sk = 35/100 × 360 =126
3) Sk = 59/100 × 360 =212.4 4) Sk = 1/100 × 360 =3.6
این نتایج نشان می دهند که در منطقه ی ورامین اکثر دبیران تربیت بدنی وظیفه ی خود در امر نظارت را به خوبی انجام می دهند و تعداد کمی نیز در این امر سهل انگاری می کنند که باید توسّط مسوؤلین پی گیری شود.
جدول و نمودار مربوط به سوال هشتم :
متن سوال : دبیر تربیت بدنی شما تا چه حد در رشد باورهای شما تاثیر دارد ؟
1)کم 2) متوسط 3)زیاد 4) تاثیری ندارد
SK Pi fi Fi xi
36 10% 0.10 10 کم
216 60% 0.60 60 متوسط
90 25% 25. 0 25 زیاد
18 5% 0.05 5 تاثیری ندارد
Sk = 360∑ Pi = 100%∑ fi = 1∑ Fi = 100∑
Sk = Fi/N × 100
1) Sk = 10/100 × 360 = 36 2) Sk = 60/100 × 360 =216
3) Sk = 25/100 × 360 =90 4) Sk = 5/100 × 360 =18
از مقادیر بالا نتیجه می گیریم که میزان تاثیر دبیر تربیت بدنی در رشد باورهای دانش آموزان در حدّ متوسطی قرار دارد و با سرمایه گذاری در این زمینه این مقدار را افزایش دهیم.