بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر نقض قراردادهای روانشناختی بر سلامت اداری - مورد مطالعه: شرکت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری - به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری در سال 1395 به تعداد 100نفر تشکیل دادند. طبق فرمول کوکران ، از این میان تعداد 80 نفر به عنوان نمونه تعیین شد و درنهایت تعداد 80 پرسشنامه تکمیل شده بدست آمد.
روش نمونه گیری دردسترس و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه بود که جهت طراحی سوالات از پرسشنامه نقض قراردادهای روانشناختی لستر و همکاران - - 2002 و پرسشنامه محقق ساخته سلامت اداری استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها با نظرات اساتید مدیریت، چند تن از اعضای نمونه آماری و کارشناسان مورد تایید قرار گرفت همچنین روایی سازه، روایی همگراو واگرا نیز تایید شد.
پایایی پرسشنامه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ - بالاتر از - 0/7 و پایایی ترکیبی - بالاتر از - 0/7 تایید شد. یافته های پژوهش نشان داد نقض قراردادهای روانشناختی بر سلامت اداری با ضریب -0/89 تاثیر منفی و معناداری دارد. آزمون تی تک نمونه ای نیز وضعیت متغیرها را در حد متوسط ارزیابی کرد. از بین مولفه های قراردادروانشناختی، شغل و روابط استخدامی بر سلامت اداری موثر بوده است. در زمینه مقایسه میانگین عوامل نیز نتایج تفاوت معناداری را در مورد متغیر نقض قراردادرواشنناختی بر اساس سابقه را نشان داد.
بیان مساله پژوهش
انجام درست کارها از عهده سازمانی برمی آید که مجهز به نظام اداری سالم باشد. سازمانهای دارای نظام اداری سالم، قادر به تصمیم سازی و تصمیم گیری های درست، بجا و مناسب هستند .سازمانهای سالم به عنوان موجودات زنده و پویا در محیط می توانند متولد شوند و با فراهم شدن امکانات لازم وکافی رشد کنند و توسعه یابند و از طریق ارائه کالا و خدمات سالم و ارزنده، باعث تأمین نیازهای محیطی و تسهیل گر فرایند رشد و شکوفایی جامعه شوند.
نظام اداری به ویژه سرمایهانسانیِ در آن، نقش بسیار مهمی در توسعه کشور دارد و می تواند فرایند آن را از نظر عدالت تسریع کند و یک نظام سالم، پاک و چالاک را ارائه دهد .به هر حال، سلامت اداری، آرمانی در نظام اداری است که نقطه مطلوب آن، یک نظام ارزشی را می طلبد. یک نظام اداری سالم، نظامی کارآفرین و شاد است که به رفاه و آسایش فکری، جسمی، خشنودی و انگیزش مثبت نیروی انسانی درکنار تولید کالا و ارائه خدمت بر اساس نیاز واقعی مشتری و با توجه به کیفیت و کمیت آن و سودآوری منطقی توجه دارد. دستیابی به این وضعیت در صورتی امکان پذیر است که کلیه عوامل سازمان در جهت اهداف سازمان حرکت کنند
سلامت اداری نقطه مقابل فساد اداری می باشد - حیاتی و درخشنده، . - 1393 فساد پدیده ای جهانی است که همه کشورهای جهان از کشورهای پیشرفته تا در حال توسعه به آن دچارند و بطور کلی فساد اداری به سو استفاده نهادینه شده شخصی از منابع سازمان به 2 وسیله مستخدمان می باشد
فساد منجر به از بین رفتن منابع مالی و مخدوش اخلاق عمومی در سازمان ها می شود و با تاثیر نامطلوب بر عملکرد مدیریتی، رشد سرمایه گذاری و توسعه را کاهش می دهد
بنابراین شناخت عوامل موثر بر آن از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از مباحثی که در این زمینه می تواند موثر باشد لیکن کمتر مورد توجه قرار گرفته است نقض قراردادهای روانشناختی می باشد. بسیاری از محققان تلاش کرده اند قرارداد روانشناختی را تعریف کنند و بیشتر این تعاریف درونمایه های مشابهی شامل انتظارات، باورها، عمل متقابل و تعهدات دارند. تعریف به کار گرفته شده از قرارداد روانشناختی در این پژوهش عبارت است از »باور کارمند به تعهدات متقابل بین او و سازمان
محققان بر این امر توافق دارند که یک قرارداد روانشناختی ماهیتی ذهنی دارد زیرا به دیدگاه کارمند نسبت به تعهدات سازمان بستگی دارد
همانطور که روسو - 1989 - اظهار کرده است، این قرارداد عنصری اساسی از رابطه بین کارمند و سازمان است زیرا بر خروجیهای شغلی کارمند تاثیرگذار خواهد بود - آنتوناکی و تریولاس4، . - 2014 با آغاز به کار کارمند در سازمان انتظارات متقابل شکل گرفته که احتمالا شامل مجموعه متنوعی از فرضها می-شود. یکی از این موارد درک متقابلی است که بر اساس آن اگر فرد به سختکوشی در کار خود ادامه دهد، میتواند شغل خود را حفظ کند. الگوهای هماهنگ تشویق و مشارکت با گذشت زمان درک متقابل را تقویت کرده و در نتیجه زمینه را برای به وجود آمدن اعتماد بین کارمند و سازمان فراهم می کند. به این ترتیب، این باور در کارمند به وجود میآید که سازمان تا وقتی کارمند عملکرد خوبی داشته و به پایایی سازمان کمک کند، باید به همکاری با او ادامه دهد - موره5، 2014؛ دی ووس6، . - 2010 اما وقتی این انتظارات برآورده نشوند چه اتفاقی می افتد؟
بر اساس چندین مطالعه در زمینه پیامدهای شغلی نقض قرارداد روانشناختی، به احتمال زیاد وقتی انتظارات کارمندان برآورده نمی شود احساس رضایت کمتری از شغل خود پیدا می کنند. از آنجا که نقض قرارداد روانشناختی می تواند این آثار منفی را بر کارمندان داشته باشد، مهم است بدانیم که این نقض چگونه بر کارمندان تاثیرگذار خواهد بود
نقض قرارداد روانشناختی به عنوان ادراک کارمند از این مسئله تعریف می شود که سازمان مورد نظر نتوانسته است یک یا چند تعهد مرتبط با وعده های مشترک ادراک شده را به انجام برساند - گاکوویک و تتریک، . - 2003 پیامدهای شغلی نقض قرارداد روانشناختی که بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است رضایت شغلی، قصد کارمند برای ترک سازمان و تمایل کمتری به تلاش اضافی است
با توجه به ادبیات نظری پژوهش کسانی که میل کمتری به ماندن در سازمان داشته و نسبت به آن بی تفاوت شده اند احتمل بیشتری دارد که به سمت فساد گرایش پیدا کنند - کینگ شات و دینسر11، . - 2006 از این رو می توان انتظار داشت که نقض قراردادهای روانشناختی با سلامت اداری رابطه داشته باشد.
با توجه به مطالب ذکر شده می توان عنوان داشت که سلامت اداری در سازمان ها از اهمیت ویژه ای برخودار است که در راستای ارتقای آن باید به علل آن پی برد و در جهت رفع مشکلات گام برداشت. همانطور که عنوان شد فساد اداری که نقطه مقابل سلامت اداری است را یکی از پیامدهای نقض قراردادهای روانشناختی در سازمان مطرح نمود که کمتر بدان پرداخته شده است از این رو 3 هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر نقض قراردادهای روانشناختی بر سلامت اداری در شرکت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری می باشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق :
در عصر حاضر، دغدغه و نگرانی مدیران امروزی، بروز مشکلات و مسائل پچیده ای است که از طریق رعایت نشدن اصول اخلاقی توسط زیردستان رخ می دهد. در این راستا، مؤثرترین پدیده ای که می تواند یاور مدیران و راهگشای مسائل و مشکلات باشد، شناخت عوامل موثر بر آن و مدیریت این عوامل در سازمان است - تابان و همکاران، . - 1393 یکی از عوامل قابل بررسی در این زمینه در سازمان ها بررسی سلامت اداری می باشد نظام اداری عاری از فساد، زمینه دستیابی دولتها به توسعه و بهره مند شدن از تأثیرات مثبت آن را با کاستن از هزینههای سربار و اضافی به جامعه، ممکن می سازد.
