بخشی از مقاله
چکیده
سالمندی یکی از چالشهای عصر حاضر به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. فرایند سالمندی را میتوان مجموعهای از تغییرات نامطلوب ساختاری و عملکردی خواند که به ویژه با افزایش سن به صورت فزایندهای روی هم انباشته میشوند . یکی از مهمترین تغییراتی که متناسب با افزایش سن و پیری در بدن بوجود میآید، تحلیل و تخریب توده عضلانی وکاهش چشمگیر حجم و اندازه عضله اسکلتی میباشد که سارکوپنیا نامیده میشود. اما تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که مهمترین علت این امر، افزایش بیان ژن و ترشح پروتئین مایوستاتین است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی الاستیک باند بر روی سطح مایوستاتین سرمی ترکیب بدن زنان سالمند بود.
این مطالعه از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس ازمون بود. تعداد 26 نفر زنان سالمند شهر اصفهان با دامنه سنی 65/81 0/695 به صورت داوطلبانه به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. آزمودنیها به طور تصادفی به دو گروه تمرین مقاومتی الاستیک باند - n = 13 - و گروه کنترل - n = 13 - تقسیم شدند. آزمودنی ها در یک دوره 8 هفتهای، 3 جلسه 60 دقیقه ای در هفته شرکت کردند.
در این پژوهش نمونه خونی قبل از اولین جلسه تمرین و بلافاصله بعد از آخرین جلسه تمرین مقاومتی از ورید بازویی آزمودنیها گرفته شد. به منظور تعیین میزان مایوستاتین سرمی از روش الایزا استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد تمرینات مقاومتی الاستیک باند باعث کاهش معنیداری در وزن - p=0/006 - ، شاخص توده بدنی - - p=0/005، درصد چربی - p=0/000 - و میزان میوستاتین سرمی - - p=0/009 در گروه تجربی شد. اما تفاوت معنیداری در میزان میوستاتین سرمی بین گروه تجربی و کنترل مشاهده نشد - . - p=0/795 نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که تمرینات مقاومتی با الاستیک باند باعث کاهش مایواستاتین سرمی و کاهش روند سارکوپنیا در سالمندان میشود.
مقدمه:
سالمندی1 یکی از چالشهای عصر حاضر به ویژه در کشورهای در حال توسعه است - - 4 و یکی از مراحل زندگی همه انسانهاست، ولی درک افراد از آن در سطوح زیستی، روانی و اجتماعی، با توجه به ارتباطات بین فردی و زمینه فرهنگی حاکم بر جامعه آنها بسیار متفاوت است - . - 5 فرایند سالمندی را میتوان مجموعهای از تغییرات نامطلوب ساختاری و عملکردی خواند که به ویژه با افزایش سن به صورت فزایندهای روی هم انباشته میشوند
با افزایش امید به زندگی، سطح بهداشت، درمان و کاهش مرگ و میر، تعداد سالمندان در جهان در حال افزایش است
از اینرو سالمندی از دورههای حساس زندگی انسان است که همراه با این رویداد، روند تدریجی تخریب اعضای بدن تسریع شده و به دنبال آن عملکرد جسمانی افراد با افت شدید مواجهه میشود. با افزایش سن توانایی افراد برای انجام فعالیتهای زندگی روزانه کاهش می-یابد
این کاهش توانایی میتواند سلامت سالمندان را در معرض خطر قرار دهد
از لحاظ بیولوژیکی افزایش سن با کاهش قدرت بدنی، آمادگی قلبی- تنفسی و در نهایت کاهش ظرفیت عملکردی همراه است. تحلیل رفتن عضلات، کاهش ظرفیت استقامتی و ضعف عضلانی در فرایند سالمندی میتواند منجر به کاهش فعالیت بدنی و بسیاری از بیماریهای مرتبط با سالمندی مانند فشارخون و دیابت شود
در دنیای مدرن و پیشرفته امروزی، توسعه اجتماعی- اقتصادی منجر به کاهش رشد جمعیت و افزایش امید به زندگی در جهان شده، به طوری که در حال حاضر رشد جمعیت سالمندان بیش از رشد کلی جمعیت جهان است. سازمان بهداشت جهانی دوران سالمندی را عبور از مرز 60 سالگی تعریف میکند که افراد از حوادث و اتفاقات زندگی جان سالم به در برده و دوران جوانی و میانسالی را پشت سرگذاشتهاند
بر اساس پیش بینیهای بخش جمعیت سازمان ملل که در گزارشی تحت عنوان پیری جمعیت جهان انجام گرفته است، تعداد افراد بالای 65 سال جهان از 800 میلیون نفر فعلی - که 11 درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهند - به بیش از 2 میلیارد نفر در سال 2050 خواهد رسید - یعنی 22 درصد جمعیت جهان - . همچنین در گزارش مربوطه پیشبینی شده که جمعیت جهان در فاصله سالهای 1950 تا 2050 بیش از 3/7 برابر خواهد شد؛ اما تعداد افراد 65 سال و بالاتر، طی این مدت حدود 10 برابر خواهد شد. انتظار میرود در سال 2050حدود 22 درصد جمعیت ایران بالای 60 سال باشد؛ در حالی که بر اساس آمار نفوس و مسکن، این نسبت در حال حاضر برابر 8/2 درصد است
از ویژگیهای فرایند سالمندی کاهش توده و قدرت عضلانی است که موجب ناتوانی وعدم استقلال در50 درصد مردان و 75 درصد زنان سالمند میشود
این تغییرات فیزیولوژیکی وابسته به سن در افراد سالمند، همراه با افزایش تدریجی در روند تخریب عملکرد اعضای بدن میباشند که فرد سالمند را در معرض خطر ابتلاء به انواع بیماری و در نهایت مرگ قرار میدهند. یکی از مهمترین تغییراتی که متناسب با افزایش سن در بدن بوجود میآید، کاهش فاحش در توانایی تولید نیرو و حجم توده عضله اسکلتی است
آمارها نشان میدهند 10تا 15درصد از افراد، حجم توده عضلانی خود را بین 20 تا60 سالگی از دست میدهند؛ اما این رقم بین 60 تا 80 سالگی به 30 تا 40 درصد می-رسد
نتایج سالمندی شامل تغیرات بدنی و بیولوژیکی در ساختار و عملکرد عضله میباشد. از لحاظ بدنی، توده عضله با افزایش سن کاهش پیدا میکند، با کمتر شدن توده عضلانی، قدرت عضله و عملکرد عضله زیاد کاهش پیدا میکند.
از مهمترین تغییراتی که متناسب با افزایش سن و پیری در بدن بوجود میآید، تحلیل و تخریب توده عضلانی وکاهش چشم گیر حجم و اندازه عضله اسکلتی میباشد که سارکوپنیا2 نامیده میشود
سارکوپنیا دارای نشانهها و عوارض بسیاری مانند کاهش آستانه خستگی فرد هنگام راه رفتن و یا بالا و پایین رفتن از پلهها، کاهش هم زمان در قدرت و توان عضلانی، آتروفی وکاهش تعداد تارهای عضلانی است - . - 16 نتایج برخی مطالعات، آتروفی و کاهش تعداد تارهای عضلانی را از نشانه های مهم و عوارض این اختلال فیزیولوژیکی ذکر کردهاند. عضلات سالمندان با کاهش تکثیر سلولهای ماهوارهای، به آسیب عضلات منجر شده و باعث تخریب تولید مجدد عضله میگردند. مکانیسمهای بسیاری به عنوان دلایل سارکوپنیا مطرح شدهاند؛ اما درمجموع، شناخت جامعی درمورد آنها وجود ندارد
چندین مطالعه دراز مدت به این موضوع پرداخته شده که کاهش نیروی عضله پیشبینی کننده محدویت عملکردی و ناتوانی بدنی در افراد سالمنداست با اینکه یک تعریف قابل فهم مسلم برای سارکوپنیا در شرایط کاهش توده عضله وجود دارد، یک تعریف عملیاتی استاندارد در مورد آن توافق نشده است
مطالعات مختلف، دلایل متفاوتی از جمله گونههای آزاد اکسیژن رادیکالهای آزاد و برخی از سیگنالهای مسئول آپوپتوز سلولهای عضلانی - مانند Bax و - Bcl2 را برای آتروفی و کاهش تعداد تارهای عضلانی در فرآیند سارکوپنیا ذکر کردهاند. اما تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که مهمترین علت این امر، افزایش بیان ژن و ترشح پروتئین مایوستاتین1 است
میوستاتین یک عضو جدید خانواده بزرگ 2TGF- 2 است که به صورت منفی، توده عضله اسکلتی را تنظیم میکند. درحقیقت، میوستاتین از رشد عضله جلوگیری میکند. ازطرفی، عدم حضور طولانی مدت میوستاتین در موشها، سارکوپنیا را کاهش میدهد، که نشان میدهد میوستاتین به سارکوپنیا در این نوع کمک میکند
رایو3 و همکاران - - 2003 افزایش میزان mRNA و پروتئین میوستاتین را در افراد مسن در مقایسه با افراد جوان نشاندادند - . - 19 همچنین، در مطالعهای گزارش شد با افزایش سن از جوانی به میانسالی و سپس سالمندی، پروتئین میوستاتین سرم در زنان به طور پیشروندهای افزایش مییابد آنها بین میزان میوستاتین سرم و توده عضلانی در زنان سالمند، ارتباط معکوسی مشاهده نمودند. درمجموع، به نظر میرسد همزمان با افزایش سن، افزایش بیان میوستاتین موجب کاهش تعداد، فعالیت و تمایزیافتگی سلولهای ماهوارهای و در پی آن، کاهش حجم توده عضلانی و درنهایت، افزایش میزان شیوع سارکوپنیا در افراد سالمند میشود. به علاوه، مطالعات نشان میدهند میزان شیوع سارکوپنیا در زنان سالمند بیشتر از مردان سالمند است
همچنین نشان داده شده است که مایوستاتین علاوه بر عضله اسکلتی از بافت چربی و عضله قلبی - 22 - نیز تولید و ترشح میگردد. اما به نظر میرسد که عضله اسکلتی مکان اصلی تولید و ترشح مایوستاتین است. تولید و ترشح مایواستاتین از عضله اسکلتی تحت کنترل یک مکانیسم بسیار پیچیده مولکولی -سلولی است
با وجود عملکردهای مختلف مایواستاتین، به نظر میرسد که مهمترین عملکرد مایواستاتین تنظیم منفی حجم توده عضلانی است به طوری که در حیواناتی که بیان ژن مایواستاتین در عضله اسکلتی آنها با روشهای آزمایشگاهی خاص - با استفاده از تزریق - Cre/LoxP متوقف شده بود، میزان حجم توده عضلانی - به علت هایپرتروفی و هایپرپلازیای شدید فیبرهای عضلانی - ، به دو الی سه برابر حیوانات عادی رسیده بود
از طرفی دیگر زیمرس4 و همکاران - 2002 - نشان دادند که بیش بیانی مایوستاتین در موشهای بالغ موجب کاهش شدید حجم توده عضلانی میگردد
مطالعات نشان دادند که کاهش حجم توده عضلانی ناشی از افزایش مایوستاتین به دلیل مهمترین عمل ذکر شده برای مایوستاتین یعنی کاهش فعالیت، تمایز یافتگی، تکثیر و خاصیت بازسازی خود به خودی سلولهای ماهوارهای از طریق مسیرهای سیگنالی درون سلولی است
