بخشی از مقاله
چکیده
کوتاهی عضلات باعث کاهش دامنه حرکتی مفصل، ایجاد الگوهای حرکتی نامناسب و کاهش قدرت عضله و ضایعات مفصلی. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر روش خود رها سازی مایوفاشیا - SMR - با استفاده از فوم غلتان بر انعطاف پذیری عضلات همسترینگ کوتاه شده بود. آزمودنی های تحقیق از بین250 نفر شرکت کنندگان مردان سالمند ورزش صبحگاهی خرم آباد، تعداد 20 نفر را که دارای عضلات همسترینگ کوتاه بودند؛
بطور تصادفی به دو گروه همسان، تجربی با میانگین سن - 69/8 - 4/7 - سال و قد - 174 - 4/4 - سانتیمتر و وزن - 76/8 -3/8 - کیلو گرم و گروه کنترل با میانگین سن - 65/1 -3/96 - سال و قد - 174 -5/8 - سانتیمتر و وزن - 77/7 - 6/02 - کیلو گرم تقسیم شدند.
برنامه تمرینی گروه تجربی شامل سه تمرین یک دقیقه ای با استفاده از فوم غلتان با یک دقیقه استراحت بین هر تمرین و سه جلسه در هفته به مدت هشت هفته. سنجش انعطاف پذیری با آزمون نشستن و رسیدن - Sit & Reach - و برای اطمینان از آزمون جهت اطمینان از - بالاآوردن مستقیم پا بصورت غیر فعال یا SLR غیر فعال قبل و بعد از دوره تمرینی انجام شد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونT وابسته و مستقل استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که استفاده از روش خودرها سازی مایوفاشیال - - SMRبا استفاده از فوم غلتان بر انعطاف پذیری عضلات همسترینگ کوتاه شده تاثیر معنی داری دارد . - =P0/001 -
مقدمه
پیشرفت های صنعتی و فناوری در زمینه های مختلف، اگر چه راهگشای بسیاری از مشکلات، تسهیل اعمال روزمره افراد و درمان بسیاری از بیماریهابوده امّا تغییرات فراوانی را در شیوه های فعال زندگی گذشته را موجب گردیده وکم تحرکی را به ارمغان آورده است.آن دسته از افرادی از نظر جسمانی فعال میباشند و در سراسر زندگی خود فعال باقی میمانند، انعطاف پذیری بیشتری نسبت به افراد کم تحرک و بی تحرک دارند - گائینی، . - 1384
انعطاف پذیری بعنوان یکی از مهمترین پارامترهای عملکرد عضله است که مسئولیت تسهیل سیستم اسکلتی، عصبی و عضلانی را برای حرکات پیچیده دارد، در نظر گرفته شده است - لاردنر،. - 20011 عدم فعالیت و کاهش تحرک در کاهش انعطاف پذیری مؤثر است؛ زیرا با حرکت کمتر عضلات و دیگر بافت ها نرم تمایل به کوتاه شدن پیدا می کنند و در اینصورت خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و این حالت معمولاً با کاهش انعطاف پذیری همراه است -
کوتاهی بافت نرم بعلل مختلفی مانند بی حرکتی های طولانی مدت، در عضلاتی که به علت ماهیت فلکسوری مستعد ابتلا به کوتاهی هستند مانند عضله همسترینگ، کوتاهی عضله بدون وجود هیچ علت پاتولوژیک خاص و تنها به علت عدم حرکت دادن مداوم عضله در دامنه حرکتی کامل خود ایجاد میشود - نعیمی و همکاران، . - 1384 با توجه به اینکه بسیاری از افراد جامعه در وضعیت های عملکردی بیشتر در حالت هایی قرار دارند که زانو دروضعیت خم شده میباشد، عضله همسترینگ تمایل به کوتاهی پیدا میکند و از طرفی افزایش سن و عدم فعالیت های ورزشی مناسب این روند را افزایش میدهد، به نحوی که کوتاهی این عضله بر عملکرد زانو بطور مستقیم و بر عملکرد مچ پا بصورت غیر مستقیم تأثیر میگذارد -
سیمون و همکاران - 1994 - ، انعطاف پذیری را چنین تعریف کرده اند،انعطاف پذیری عبارت است از: توانائی عضله برای طویل شدن و توانائی حرکت دادن یک یا چند مفصل به آرامی در سر تا سر دامنه حرکتی آن، انعطاف پذیری به عواملی مانند جنسیت، سن، قد، وزن، وراثت، نوع اشتغال عادات شخصی، نوع فعالیت ورزشی، حجم عضلانی، قابلیت کشسانی عضلات،تاندونها و لیگامنت ها، طول اندامهای بدن، نژاد، دما، تغییرات هورمونی و تمرینات قدرتی بستگی دارد.
از طرف دیگر کوتاهی و سفتی بافت همبند از مشکلات شایع عضلانی، اسکلتی است که ممکن است به عللی مانند بیماری، ضربه، عدم تحرک و یا بروز اسکار بوجود آید و موجب کاهش انعطاف پذیری بافت نرم و ایجاد محدودیت حرکتی گردد
یکی از عضلاتی کاهش قابلیت انعطاف پذیری و کوتاهی بطور شایع در آن دیده میشود؛ عضلات همسترینگ است که معمولاً منجر به کمر درد میشود، و همچنین منجر به آسیب به اندامهای تحتانی میگردد. یکی از دلایل پیدایش چسبندگی و اسپاسم این است که هر نوع آسیب به بدن موجب التهاب میشود، التهاب نیز در عوض گیرنده های درد را در بدن فعال میکند و موجب آغاز یک مکانیزم حفاظتی میشود، این امر موجب افزایش تنش در عضله و در نتیجه اسپاسم عضلانی را موجب میگردد.
اسپاسم چسبندگی هائی - گره ها یا نقاط ماشه ای - در بافت نرم شروع به شکل گیری می نمایند، این مسأله نشان میدهد؛ که بافت نرم معمولاً در همان مسیر تارهای عضلانی حرکت نمی کند.در صورتی که تارهای عضلانی کشیده شوند، تارهای ارتجاعی بافت همبند - کلاژن و الاستین - بعنوان مانع عمل کرده و اجازه حرکت صحیح به تارهای عضلانی را نمی دهند. این امر موجب تغییر قابلیت کشش پذیری طبیعی بافت و انعطاف پذیری نسبی آن خواهد شد - گوسمن2، . - 1982سیستم عصبی خودکار نیز با تغییر تونوس در سلولهای عضلات صاف واقع در فاشیا به آن پاسخ میدهند - بندی، . - 2001 3خود رها سازی مایوفاشیال یکی از شیوه از انواع ماساژ است که در آن شخص با استفاده از وزن بدن و بوسیله مانند فوم غلتان برای اعمال فشار و کشش مناسب به عضلات جهت تلاش برای افزایش کیفیت بکار میبرد
میلر4 و راکی - 2006 - 5، در مقاله ای تأثیر بلند مدت استفاده از فوم غلتان را در افزایش انعطاف پذیری عضلات همسترینگ مورد بررسی قرار دادند. 23 دانشجو - 23-18 - سال از دانشگاه ویسکونسین-لاکروس در این تحقیق شرکت کردند. همه شرکت کنندگان سالم و بدون سابقه آسیب دیدگی بودند. معیار ورود به مطالعه کوتاهی عضلات همسترینگ بود که به صورت دامنه حرکتی کمتر از 80 درجه در آزمون باز کردن فعال زانو تعریف شده بود. افراد بصورت تصادفی به دو گروه آزمایشی فوم غلتان و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایشی غلتاندن فوم را در سه ست یک دقیقه ای با یک دقیقه استراحت بین آنها، سه بار در هفته و به مدت هشت هفته بر گروه عضلانی همسترینگ انجام دادند. تمام تمرینات در سالن تمرین ورزشی میشل هال انجام شد.بعد از هشت هفته از افراد پس آزمون بعمل آمد.تجزیه و تحلیل آماری - . - P<0/05 تفاوت معنی داری را بین داده های گروه کنترل و آزمایشی نشان نداد. در نتیجه استفاده از فوم غلتان بعد از هشت هفته با افزایش دامنه حرکتی همراه نبود.
پیکوک و همکاران - 2014 - ، در پژوهشی تأثیر یک دوره کوتاه مدت خودروسازی مایوفاشیال بوسیله فوم غلتان بر آزمون های عملکرد را با استفاده از دو نوع گرم کردن مورد توجه قرار دادند. نتایج بیانگر آن بود که هر نوع تمرین گرم کردن بر بهبود وضعیت ورزشکاران مؤثر بود.
هاو و همکاران - - 2013، تحقیقی با عنوان تأثیر فوم غلتان و کششاستاتیک بر انعطاف پذیری و درد عضلانی حاد انجام داد.در این تحقیق دهآزمودنی فعال - سن 21/6 - 0/6 سالووزن74/4 - 8/9 کیلو گرم و قد 175/1- 11/1 سانتیمتر - بطور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند.کشش استاتیک برای پای راست و غلتاندن فوم برای پای چپ یا غلتاندن فوم در پای راست. در اولین جلسه آزمون نشستن و رسیدن و درد عضلانی به عنوان پیش آزمون و همچنین حداکثر ده تکرار حرکت پشت پا از آزمودنی ها به عمل آمد.افراد سه ست با ده تکرار از حرکت پشت پا ایستاده را کامل کردند.
کشش استاتیک و غلتاندن فوم به مدت سیثانیه در هر پا اجرا شد و سپس در مجموع به مدت یک دقیقه در هر وضعیت با توجه به گروهی که افراد در آن تقسیم شده بودند تکرار شد.افراد سپس آزمون نشستن و رسیدن را برای ارزیابی دامنه حرکتی همچنین درک درد عضلانی اجرا کردند. نتایج تفاوت معنی داری را بین قبل و بعد از آزمون نشستن و رسیدن و برای تغییر درد نشان نداد اگر چه نتایج نشان داد که فوم علتان تأثیر بیشتری در افزایش انعطاف پذیری و کاهش درد دارد اما این تفاوت معنی دار نبود - . - P<0/05
هالپر و همکاران - 2014 - ، در پژوهشی تأثیر ماساژ غلتکی را در بهبود دامنه حرکتی عضلات پلانتار فلکسور و پارامترهای نیرو بررسی کردند. در این تحقیق اثرات کشش ایستا و خودماساژی عضلات ساق پا - با استفاده از استوانه دستی - بر دامنه حرکتی مچ پا مورد توجه قرار گرفت. نتایج بیانگر اثر معنادار استوانه دستی بر افزایش نیروی خارجی مچ پا داشت. همچنین تفاوت معناداری بر هر دو شیوه اندازه های تعادل مچ پا دیده نشد.
این ادعا وجود دارد که فوم غلتان عدم تعادل عضلانی را تصحیح می کند، فوم غلتان در چندین برنامه تمرین توانبخشی برای کمک به انعطاف پذیری بافت نرم، افزایش دامنه حرکتی و افزایش مطلوب عملکرد عضلانی-اسکلتی اجرا شده است. اگر چه فوم غلتان به شدت حمایت شده است و در حال استفاده می باشد، اما تحقیقات اندکی تا به امروز در این زمینه وجود دارد - مک دونالد1و همکاران،. - 2004
خود رها سازی مایوفاشیالیکی از انواع ماساژ است که در آن شخص با استفاده از وزن بدن و وسیله ای مانند فوم غلتان برای اعمال فشار و کشش مناسب به عضلات جهت تلاش برای افزایش کیفیت بکار می برد - ایوانس، . - 2004 تمرینات فوم غلتان برای انعطاف پذیری عضلات همسترینگ و افزایش دامنه حرکتی این عضله به منظور پی بردن به تأثیرات این تمرینات می باشد. عضلات همسترینگ نمونه ای از گروه عضلانی هستند که گرایش به کوتاه شدن دارند
- استارلینگ و همکاران، . - 1988 استراحت طولانی مدت بعلت تطابق عضلانی ماهیت فلکسوری عضله نیز تمایل به کوتاه شدن را افزایش میدهد - مودی و همکاران،. - 2007 همچنین کوتاهی عضلات همسترینگ می تواند باعث افزایش نیروی عکس العمل زمین در مفصل پاتلو فمورال شود - هرتلینگ، . - 2006 اگر چه عضلات همسترینگ مستقماًیروی مفصل پاتلوفمورال نقش حمایتی ندارند؛ اما کوتاهی آنها می تواند باعث تغییرات عملکرد در کل زنجیره اندام تحتانی بشود - روستایی،. - 1382 ضمناً با توجه به اینکه قسمتی از مبدأ عضله دو سر رانی روی لیگامان ساکروتوبروس است. کوتاهی عضلات همسترینگ می تواند باعث کشش لیگامان و بروز درد شود.
بنابراین با توجه به مشکلات ناشی از کوتاهی این عضلات و میزان شیوع آن، چنانچه بتوانیم این کوتاهی را به موقع تشخیص داده و درمان نمائیم از تبعات و آسیب های ناشی از کوتاهی عضلات همسترینگ جلو گیری کنیم لذا با توجه به شیوعکوتاهی عضلات همسترینگ واز سوی دیگر عدم یافتن تحقیق مشابه در زمینه استفاده از روش خود رها سازی مایوفاشیال در ایران توسط محقق و با توجه باینکه این روش یک تکنیکمناسب و نسبتاً ارزان برای استفاده تمام افراد است - عدم نیاز به کمک توسط فرد دیگر و قابلیت اجرا در هر مکان - محقق را بر آن داشت که به بررسی 8 هفته خودرها سازی مایوفاشیال با استفاده از فوم غلتان بر میزان افزایش انعطاف پذیری عضلات همسترینگ کوتاه شده مردان سالمند - - 75-60 ساله بپردازد.
