بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش برر سی تمرینات هوازی تناوبی بر میزان اوره، ا سید اوریک، کراتینین و آمونیوم ادرار نوجوانان بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه تجربی می باشد.
جامعه آماری آن شامل دانش آموزان دوره دوم مدرسه شبانه روزی سرهنگ شهرستان تربت حیدریه که تعداد 24نفر از آنها به صورت داوطلبانه در پژوهش شرکت کردند، تعداد 12 نفر از دانش آموزان به عنوان گروه تجربی یک - تمرینات تناوبی - ، 12 نفر به عنوان گروه کنترل در آزمون های پژوهش شرکت کردند. از هر دو گروه قبل از شروع تمرینات، ادرار 24 ساعته جمع آوری و به آزمای شگاه منتقل شد. سپس گروه تجربی به مدت ه شت هفته به تمرین پرداختند و گروه کنترل به زندگی عادی خود ادامه داد، پس بعد از گذشت 72 ساعت از اتمام تمرینات دوباره ادرار 24 ساعته جمع آوری شد و تغییرات اوره، کراتینین و اسید کربنیک و آمونیوم محاسبه و ثبت گردید.
نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف تحلیل داده ها ابتدا با آزمون تحلیل واریانس دو سویه انجام شد. برا ی تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد، تاثیر تمرینات هوازی تداومی بر میزان اوره، اسید اوریک، کراتینین و آمونیوم ادرار شرکت کننده ها اختلاف معناداری وجود ندارد. با توجه به شرایط این مطالعه برنامه تمرین هوازی تناوبی منجر به فعال سازی کاتابولیسم پروتئین نمی شود.
.1 مقدمه
نوع مواد انرژی زایی که حین انجام فعالیت های بدنی و ورزش در اختیار عضلات فعال قرار می گیرد، از اهمیت ویژه ای برخوردار ا ست. در بدن ان سان جهت تامین سوخت سی ستم های انرژی از منابع کربوهیدرات، چربی ها و پروتئین ا ستفاده می شود.
تفاوت در ساختار این منابع به صورتی ا ست که کربوهیدراتها و چربی ها فقط از کربن و هیدروژن و اک سیژن ساخته شده اند اما مولکول های پروتئین علاوه بر کربن هیدروژن و اکسیژن دارای یک گروه آمینی نیز هستند. پروتئین ها از میانی ترین مواد زیستی هستند اما از نظر انرژی بعد از کربوهیدراتها و چربی قرار دارند، حدود 15 درصد پروتئین های بدن می توانند برای تولید انرژی مورد استفاده قرار گیرند، پروتئین ها علاوه بر این که در نقش آنزیم شیمیایی کمک می کنند، در ترمیم و ساخت بافت ها نقش ا سا سی را دارند. در عین حال همه سوخت و ساز آنها به نسبت کربوهیدرات ها و چربی انرژی کمتری تولید می کنند
تحقیقات نشان داده است که با 55 - 33 درصد کاهش ذخایر گلیکوژن ماهیچه، کاتابولیسم پروتئین آغاز می شود. مکانیسمهای مختلفی برای این کاتابولیسم پیشنهاد شده است برای مثال گفته می شود که ورزش بخصوص اگر تا زمان خستگی ادامه یابد موجب فعال شدن آنزیمهای پروتئولیتیک خاص در ماهیچه می شود
مطالعاتی نیز افزایش میزان آنزیمها را بعد از ورزش نشان داده اند. بدین ترتیب اسیدهای آمینه حاصل از تجزیه بافت ماهیچه وارد مسیرهای انرژی می شوند. بیشتر مطالعات بر روی اسیدهای آمینه شاخه دار بخصوص لویسین انجام شده است که محصولات جانبی حاصل از کاتابولیسم آن با پیرووات در سلول ماهیچه ترکیب شده و با تولید آلانین، سیکل آلانین گلوکز آغاز می گردد - . - 11 بنابراین، در حین ورزش پروتئین یا ا سیدهای آمینه م ستقیما برای تولید انرژی در ماهیچه و یا برای تولید گلوکز در کبد، بخ صوص زمانی که ذخایر گلیکوژن و گلوکز کاهش یافته باشد، بکار می رود.
پژوهش ها ن شان می دهند که کاتابولی سم پروتئینها در فعالیتهای با شدت بالا افزایش می یابد - . - 8 نقش پروتئین در حین ورزش بویژه در فعالیت های استقامتی و طولانی مدت، درست زمانی که عضله اسکلتی فعال به انرژی در حد بیشینه ای نیاز دارد، از اهمیت زیادی برخوردار ا ست. بدین ترتیب بار یا شدت فعالیت ورز شی در فرایند نو سازی ذخایر پروتئینی ع ضله نقش برج سته ای را ایفا می کنند.
همچنین روند متابولیسم گروه های آمین نظیر آمونیاک ،گلوتامین و الانین بسیار پویاست و امکان دارد که آن در تنظیم سوخت و ساز درون یاخته حیاتی باشد. به عبارتی ارتباط مستقیمی بین تمرین و تجزیه پروتئین های بدن وجود دارد از طرفی با افزایش زمان تمرین زیربی شینه و یا کاهش ذخایر کربوهیدراتی بدن سهم انرژیزایی در ورزش افزایش می یابد.
شواهد علمی ن شان می دهد که با توجه به طولانی شدن مدت فعالیت حدود 10 الی 15 درصد از انرژی مورد نیاز از پروتئینها تامین می شود. عامل نشانگری دفع اوره، اسیداوریک، کراتینین و NH4 از طریق ادرار همچنین تجمع آن در خون است که کاتابولیسم پروتئینها جهت تولید انرژی را نشان می دهد
پروتئین همچنین در تعریق از د ست می رود. بع ضی محققان ا سیدهای آمینه و نیز پروتئین را در عرق ورزشکاران نشان داده اند. در این مورد نیز دفع بسیار اندک است و حدود یک گرم در لیتر عرق مردان بالغ می باشد. این مقدار برای ورزشکاران استقامتی اندکی بیشتر و حدود 4 - 2 گرم در روز می باشد
تمرین تناوبی شامل نوبت های مکرر ا ست که تمریناتی با شدت زیاد تا متو سط صورت می گیرد، البته لابه لای این نوبت ها هم استراحت مطلق یا تمرین با شدت کم انجام می شود در تمرین تناوبی کوتاه مدت، معمولا شدت فعالیت و تعداد تکرارها زیاد هستند و دوره ریکاوری نیز غالبا کوتاه است. در نقطه ی مقابل تمرین تناوبی طولانی قرار دارد . - 13 - علیرغم این که تمرین تناوبی به طور سنتی با دویدن و شنا کردن انجام می شود، اما می تواند برای تمامی رشته های ورزشی و فعالیتهای بدنی مفید باشد
در فرایند کاتالولی سم پروتئین ها اوره حا صل می شود. افزایش میزان اوره در خون و متعاقب آن در ادرار 24 ساعته ن سبت به حالت قبل از فعالیت دلیل کاتابولیسم مواد پروتئینی برای تولید انرژی است. اوره در بدن بسیاری از موجودات زنده به عنوان قسمتی از چرخه اوره از اکسیداسیون آمینواسیدها یا امونیاک تولید می شود. آمینواسیدهایی که از غذا دریافت می شود، در صورتیکه برای سنتز پروتئین های مورد نیاز بدن مورد استفاده قرار نگیرد به عنوان منبعی جایگزین برای تولید انرژی اکسید شده و اوره و دی اکسید کربن تولید می شود.
از نشاگرهای تحلیل عضلانی می توان به افزایش اسیداوریک و کراتینین خون و در نتیجه ادرار 24 ساعته اشاره نمود که به ترتیب حاصل متابولیسم پورین ها و کراتین موجود در عضلات است. تقریبا دو سوم اسیداوریک تولید شده از طریق کلیه ها دفع می شود.
کراتین از اهمیت زیادی برای بازسازی آنی ATP عضلات فعال برخوردار است. کراتینین یکی از متابولیت های مهم پلاسما است که در عضله به واسطه دهیدراسیون غیر آنزیمی برگشت ناپذیر کراتین فسفات تولید می شود و اغلب به وسیله کلیه فیلتر می شود. افزایش سطوح کراتینین همراه با افزایش وضعیت کاتابولیکی بیانگر فشار ناشی از فعالیت های بدنی بر عضلات اسکلتی و تحلیل عضلات است. تغییرات کراتینین هنگام فعالیت بدنی بسته به نوع، شدت و مدت تمرین و نوع سوخت و ساز متفاوت است
باتوجه به پژوهش هایی که برای تعیین انرژی مصرفی در هر رده سنی و در فعالیتهای مختلف ورزشی صورت گرفته، محققان به طور دقیق میزان پروتئین مورد نیاز آنها را مشخص نکرده اند، ازاین رو می توان پیرامون این موضوع پژوهش های بیشتری انجام داد. از سوی دیگر در مناطق محروم به دلیل بالا بودن فعالیت روزانه و کمبود پروتئین غذایی آنها و عدم پژوهش کافی در این زمینه، نیاز به پژوهش بیشتر در زمینه کاتابولیسم پروتئین و مواد تولیدی حاصل از این کاتابولیسم شامل اوره، اسید اوریک و کراتینین احساس می شود.
در مطالعه حاضر با بررسی متغیرهای سوخت و ساز پروتئین بدنبال راهکاری هستیم که تا تحلیل عضلانی و کاتابولیسم پروتئین ها را مورد بررسی قرار دهیم .تا بتوانیم به ورزشکاران توصیه هایی برای جلوگیری از بین رفتن عضلات داشته باشیم. همچنین با دستاوردهای این مطالعه مربیان می توانند در ارائه برنامه ورزشی و تغذیه ای تمهیدات جدیدی را که به بهبود عملکرد ورزشکار منجر می شود پیاده کنند.
.2 روش بررسی
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه تاثیر هشت هفته تمرین هوازی تناوبی بر کاتابولیسم پروتئینها در جوانان می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه تجربی می باشد. جامعه آماری مورد استفاده در این پژوهش،24 نفر از دانش آموزان دوره دوم مدرسه شبانه روزی سرهنگ شهرستان تربت حیدریه بود. تعداد 12 نفر از دانش آموزان به عنوان گروه تجربی - تمرینات تناوبی - ، و12 نفر به عنوان گروه کنترل در آزمونهای پژوهش شرکت کردند. مدت تمرین ه شت هفته و هر هفته پنج جل سه و هر جل سه 45 دقیقه تمرین بود. لازم به ذکر است که تغذیه آزمودنی ها در تمام وعده های اصلی یکی بود.
.3 روش اجرا
بعد از تکمیل پرسشنامه سلامت و فرم رضایت توسط آزمودنی ها و تقسیم آنها به دو گروه، پیش آزمون گرفته شد. برای اجرای این تحقیق و تعیین پژوهش مصرفی آزمودنیها به دنبال تمرینات هوازی تناوبی در دو گروه تجربی و کنترل مورد بررسی قرار گرفت و 24 ساعت کامل به جمع آوری ادرار آنها اقدام شد که در آن گروه کنترل در هر دوره هیچ فعالیت ورزشی انجام ندادند اما در گروه تجربی 24ساعت قبل از شروع فعالیت و 72 ساعت بعد از اتمام تمرینات ادرار جمع آوری شد.
در انتها تغییرات اوره، کراتینین و اسید کربنیک و NH4 ثبت گردید. جهت تحلیل داده ها ابتدا آزمون نرمال بودن داده ها کلموگروف ا سمیرنف را انجام داده و پس از تایید نرمال بودن داده ها، آزمونهای تحلیل واریانس یک سویه - آنوا - و آزمون تعقیبی توکی جهت مقایسه دو گروه انجام شد.
نحوه اجرای برنامه تمرین هوازی تناوبی، ترکیبی از مسافتهای 100 ، 200 ، 300 ،400 و 600 متر بود که در 3 تا 4 دور و هر دور دارای 2 تا 5 تکرار براساس میزان مسافت، متغیر بود. ضربان قلب پایه برای شروع هر تکرار 140 ضربه در دقیقه و برای شروع هر دوره 120 ضربه در دقیقه تعیین شد. به ترتیب مدت زمان استراحت بین تکرارها و دورها به اندازه ای بود که ضربان قلب به حد پایه 120 و 140 برای شروع هر تکرار و دور پایین بیاید.
.4 یافته ها
اطلاعات آماری شرکت کننده ها در جدول 1 بیان شده است: میانگین ± انحراف معیار
جدول 1 آمار توصیفی شرکت کننده ها
نتایج آزمون کلموگروف ا سمیرنف ن شان داد که هر دو گروه تمرین هوازی تناوبی، هوازی تداومی و گروه کنترل در تمام متغیرها نرمال بودند.
نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که بین تاثیر تمرینات هوازی تناوبی با گروه کنترل بر میزان اوره ادرار - - p=0/18 ، اسید اوریک ادرار - - p=0/222، کراتینین ادرار - p=0/312 - و آمونیوم - p=0/212 - دانش آموزان تفاوت معنی داری وجود ندارد.
