بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: مولکول هاي سلکتین، مسئول آغاز چسبندگی لکوسیت ها به اندوتلیوم عروقی می باشند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر هشت هفته تمرین تناوبی شدید بر مقادیر اي-سلکتین و پی- سلکتین زنان چاق بود. مواد و روش ها: دراین مطالعه نیمه تجربی، 16 زن چاق با میانگین 28/06-3/62 - سال و نمایه توده بدن 31/49- 5/15 کیلوگرم برمترمربع - به روش نمونه گیري در دسترس و هدفمند به صورت تصادفی به دو گروه هشت نفري، تجربی و کنترل تقسیم شدند.
برنامه تمرین تناوبی شدید هشت هفته، هرهفته سه جلسه به مدت 45 تا 60 دقیقه با شدتی معادل 90 درصد حداکثر ضربان قلب ذخیره بود. براي مقایسه میانگین هاي درون گروهی و بین گروهی به ترتیب از روش آزمون تی استیودنت در گروه هاي همبسته و مستقل استفاده شد و نتایج در سطح معنی داري p 0/05 آزمایش شدند. یافته ها: وزن بدن، نمایه توده بدن کاهش یافت، اما این تغییرات از لحاظ آماري معنی دار نبود. همچنین نسبت دور کمر به باسن پس از مداخله تمرین کاهش معنی دار یافت
مقادیر حداکثراکسیژن مصرفی افزایش معنی دار یافت - . - p=0/00 غلظت اي - سلکتین و پی - سلکتین در گروه تمرین تناوبی کاهش یافت، اما این کاهش از لحاظ آماري معنی دار نبود . - p>0/05 - نتیجه گیري : کاهش یافتن وزن و مولکول هاي سلکتین؛ و افزایش یافتن مقادیرحداکثراکسیژن مصرفی به واسطه اجراي تمرینات تناوبی ممکن است به عنوان یک شیوه درمانی غیردارویی جهت بهبودي بیماران قلبی عروقی مورد استفاده قرار بگیرد.
مقدمه
چاقی رابطه مستقیمی با افزایش شیوع بیماريهاي قلبیعروقی دارد. افراد چاق مستعد بیماري فشارخون، دیس لیپیدمی و اختلالات قند خون هستند که مجموعه این اختلالات خود از عوامل خطرساز بیماري هاي قلبی عروقی بشمار می روند
پدیده آترواسکلروز که منجربه تنگی عروق و بیماري هایی از جمله عروق کرونر و نهایتاً سکته قلبی می شود یک پدیده التهابی است. آترواسکلروز پیشرفته باعث بروز سکته قلبی و عوارض متعاقب آن خواهد شد . - 2 - از جمله دلایل بروز اینگونه بیماري هاي می توان به تغییر سبک زندگی همچون سطح پائین فعالیت بدنی منظم و مصرف زیاد غذاهاي غنی از چربی هاي اشباع شده اشاره کرد که خود عاملی جهت افزایش شیوع چاقی می باشد
منشاء اغلب بیماري هاي قلبی عروقی التهاب می باشد؛ از این رو، تحریکات عروقی و آسیب هاي آن در نتیجه مصرف برخی مواد به طور مستقیم و در پاره اي موارد نظیر افزایش فشار برشی به طور غیرمستقیم سبب افزایش حساسیت مولکول هاي چسبنده آندوتلیال عروق نظیر مولکول هاي چسبان سلول عروقی- - VCAM-1 - 1 یا انواع بین سلولی آن مانند مولکول چسبان بین سلولی محلول- - ICAM-1 - 1 ، سلکتین ها و اینتگرین ها می شود - . - 4 مولکول هاي سلکتین، مسئول آغاز چسبندگی لکوسیت ها به اندوتلیوم عروقی می باشند . - 6-5 - سلکتین ها، خانواده اي از گلیکوپروتئین هاي غشاء می باشند که دومن خارج سلولی شبه لکتین موجود در آنها به برخی از گروه هاي کربوهیدراتی اتصال می یابد. سلکتین ها عمدتاً به کربوهیدرات هاي حاوي سیالیک با نام سیالیل لوسین X اتصال می یابند.
خانواده سلکتین ها حاوي سه مولکول L، E و P سلکتین می باشند - . - 6 بیشتر لکوسیت هاي در گردش، L سلکتین را عرضه می کنند، در حالی که نوع P و E سلکتین روي سلول هاي اندوتلیال و در حین پاسخ هاي التهابی عرضه می شوند. نوع P سلکتین در سطح سلول از گرانول هاي سلول هاي اندوتلیال، به نام دانه هاي ویبل پالاد ذخیره می شود. در سلول فعال شدن سلول هاي اندوتلیال، این گرانول ها به غشاء پلاسمایی الحاق یافته و P سلکتین در سطح سلول عرضه می شود. نوع E سلکتین مستلزم ساخت پروتئین هاي جدید می باشد که پس از تحریک سلول هاي اندوتلیال توسط سایتوکاین هاي پیش التهابی صورت می گیرد
یافته ها حاکی از آن است که تمرین بدنی منظم، درصد شیوع تصلب شرایین را کاهش داده و حتی عملکرد اندوتلیال را در بیماران کرونر قلبی بهبود می بخشد - 8 - و اثر زیادي در کاهش تغییرات التهابی و چسبیدن لکوسیت ها یا پلاکت ها بر اندوتلیوم دارد
از این رو، نتایج پژوهش هاي حاکی ازآن است که عدم اجراي فعالیت هاي بدنی منظم با گسترش بیماري هاي مزمن همانند فشار خون، بیماري قلبی عروقی رابطه دارد، از این رو اجراي فعالیت بدنی منظم موجب کاهش بیماري هاي عروق کرونر و میزان مرگ و میر می شود
در این زمینه، آدامسکا و همکاران، با بررسی ارتباط بین اي- سلکتین با تمرکز و میزان سوخت و ساز بدن در زنان چاق - تعداد 22 نفر - و لاغر - تعداد 22 نفر - انجام دادند به این نتیجه رسیدند که در زنان چاق مقاومت به انسولین کمتر بود؛ و همبستگی منفی بین مقادیر اي- سلکتین با میزان اکسیداسیون کربوهیدرات و سوخت و ساز بدن وجود دارد .
حجازي و همکاران، با بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازي، هر هفته سه جلسه به مدت 40 دقیقه با شدتی معادل 50 تا 75 درصد ضربان قلب بیشینه بر مولکول هاي چسبان در 24 زن میانسال انجام دادند به این نتیجه رسیدند که مقادیر ICAM-1 و اي-سلکتین در پایان دوره تمرین کاهش معنی دار یافت اما سطوح VCAM-1 تغییر معنی داري پیدا نکرد - . - 13 جلالی و همکاران، با بررسی اثر 12 هفته تمرین هوازي، هر هفته دو جلسه، هر جلسه 20 تا 30 دقیقه با شدتی معادل 40 تا 60 درصد ضربان قلب ذخیره روي 80 بیمار 44 - مرد و 36 زن - انجام دادند به این نتیجه رسیدند که مقادیر ICAM-1 و اي-سلکتین در پایان دوره کاهش معنی دار یافت
مانک و همکاران، با بررسی اثر شش ماه تمرینات تناوبی شدید روي 40 بیمار به این نتیجه رسیدند که نشانگرهاي التهابی از قبیل اینترلوکین-6 و اینترلوکین-8 کاهش معنی دار یافت، اما در پایان دوره این نوع تمرینات منجربه فعال سازي سلول هاي آندوتلیال شد و باعث افزایش مقادیر -Eسلکتین در پایان دوره شد - . - 15 فرندریچ و همکاران، گزارش کردند که تمرین بدنی منظم منجربه عدم تغییر مقادیر ICAM-1، VCAM-1 و اي سلکتین در پایان دوره می شود، اما مقادیر پی سلکتین را کاهش می دهد
عابدنظري و همکاران، با بررسی اثر شش هفته، هر هفته سه جلسه که در هر جلسه 4 تا 6 بار دویدن سریع به مسافت 20 متر با حداکثر سرعت و مدت زمان 20 تا 30 ثانیه برگشت به حالت اولیه تمرین تناوبی شدید بر سطوح نیمرخ لیپیدي و ICAM-1 در 16 دختر جوان داراي اضافه وزن انجام دادند به این نتیجه رسیدند که مقادیر ICAM-1 در پایان دوره کاهش معنی دار و نیمرخ لیپیدي بهبود یافت
با توجه به حجم زیاد تحقیقات، بسیاري از زنان چاق غیرفعال فعالیت هاي بدنی کافی و مناسب براي کسب اثرات مفید بهداشتی ندارند. بنابراین این گروه از افراد در مقایسه با کل جامعه تمایل زیادي به بازگشت رفتار بی تحرك دارند
از طرفی براساس مطالعات همه گیر شناسی، فراوانی و شیوع بیماري قلبی عروقی در ایران بالا است؛ در این زمینه پژوهش ها بیانگر پایین تر بودن کیفیت زندگی، سلامت روان و شیوع بیشتر افسردگی و اضطراب در بین افراد چاق می باشد که بیشتر در معرض خطر بیماري هاي قلبی عروقی هستند بنابراین، به منظورکاهش مشکلات چاقی و داشتن جامعه اي پویا، داشتن فعالیت هاي ورزشی مناسب، تغذیه سالم در این افراد می تواند از بیماري و ناتوانی در فرد پیشگیري نموده و سبب افزایش طول عمر و ارتقاء کیفیت زندگی آن ها بگردد.
در نتیجه، با توجه به اهمیت نقش فعالیت جسمانی در پیشگیري و درمان بیماري ها از جمله بیماري هاي قلبی عروقی، پژوهشگران بر این باورند که ورزش تناوبی شدید با شدت هاي متفاوت براي افراد یک روش سالم و طبیعی می باشد. براساس بررسی هاي صورت گرفته، تا کنون پژوهش واحدي مبنی بر بررسی تأثیر تمرین تناوبی شدید بر مقادیر اي- سلکتین و پی- سلکتین در زنان چاق صورت نگرفته است. بنابراین، در پژوهش حاضر محقق به دنبال مطالعه تأثیر هشت هفته تمرین تناوبی شدید بر سطوح اي- سلکتین و پی- سلکتین زنان چاق بپردازد.
روش شناسی تحقیق
این تحقیق از نوع کاربردي به روش نیمه تجربی است که، دو گروه تجربی و کنترل با طرح پیش آزمون و پس آزمون مورد مقایسه قرار گرفتند. نمونه آماري این تحقیق شامل 16 نفر زنان داراي وزن بودند که در سال 1394 نمونه ها پس از تشخیص و معاینه بالینی به وسیله متخصص مربوطه به روش نمونه گیري انتخابی در دسترس و هدفدار انتخاب شدند. معیارهاي ورود به مطالعه شامل: سالم بودن براساس پرسشنامه تندرستی، عدم مصرف دارو، عدم استعمال دخانیات، عدم سابقه بارداري و عدم شرکت در هیچ برنامه تمرینی حداقل دو ماه پیش از شرکت در برنامه تمرینات این تحقیق بود.
از بین مراجعه کنندگان 20 نفر داوطلب پرسش نامه تندرستی و بدنی را تکمیل نمودند و پس از تجزیه و تحلیل پرسشنامه، تعداد 16 نفر حائز شرایط براي شرکت در پژوهش انتخاب شدند. در مرحله نخست افراد با ماهیت و نحوه همکاري با اجراي پژوهش آشنا شدندبه. منظور رعایت اصول اخلاقی در پژوهش به آزمودنی ها این اجازه داده شد که در هر زمانی در طول اجراي پژوهش بدون ذکر دلیل از ادامه کار امتناع ورزند. آزمودنی ها بر اساس شرایط تحقیق به صورت داوطلبانه در تحقیق شرکت کرده و فرم رضایت نامه را امضا نمودند. سپس نمونه ها به طور تصادفی در دو گروه تجربی 8 - نفر - و کنترل 8 - نفر - قرار گرفتند. دامنه سنی آزمودنی ها بین 25-30 سال و نمایه توده بدنی بین 29 تا 35 کیلوگرم بر مترمربع بود.
ترکیب بدنی
براي ارزیابی ترکیبات بدن به ترتیب طول قد آزمودنی ها به وسیله قدسنج سکا - ساخت کشور آلمان - با حساسیت 5میلی متر، محیط باسن و کمر به وسیله متر نواري - مابیس / ژاپن - با حساسیت 5 میلی متر، درصد چربی بدن و وزن با حساسیت 100 گرم و به وسیله دستگاه بیوالکتریکال ایمپدنس - مدل - IOI353/ اندازه گیري شد. از تقسیم وزن بدن بر مجذور قد به متر، نمایه توده بدن بر حسب کیلوگرم بر متر مربع تعیین شد.
جهت تعیین نسبت دور کمر به باسن آزمودنی ها، محقق دور کمر را با یک نوار متري در کمترین نقطه - بین انتهاي پایینی قفسه سینه و ناف - بر حسب سانتی متر و دور باسن - در عریض ترین محل، روي کفل - بر حسب سانتی متر اندازه گیري کرد و از محیط کمر را به محیط باسن تقسیم کرد. تمامی اندازه گیري ها در حالی انجام شد که آزمودنی ها از چهار ساعت قبل از آزمون از خوردن و آشامیدن خودداري کرده بودند و حتی الامکان مثانه، معده و روده آنها تخلیه شده بود. پس از اندازه گیري فشارخون و ثبت الکتروکاردیوگرام و معاینه قلبی - عروقی توسط پزشک متخصص، آزمودنی ها مجوز ورود به طرح را کسب کردند.
