بخشی از مقاله
چکیده
پناهندگی به عنوان یک فرآیند گریزناپذیر در قرن بیست و یکم در ابعاد سه گانه خود - اقتصادی،اجتماعی و سیاسی - ژئوپلیتیک کشورها را دستخوش تغییر و تحول می نماید، از این رو شناسایی ویژگی ها و آثار پناهندگی از وظایف اصلی هر نظام سیاسی و حکومت است. مسئله پناهندگی فر صت ها و چالش هایی را برای ژئوپلیتیک جهانی به طور عام و برای ک شور ایران به طور خاص پدید آورده که با بهره گیری از این فر صت ها و شناخت بهتر چالش ها می توان در را ستای اعتلای ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران گام برداشت. .به همین سبب نگارنده با طرح سوال تحقیق که عبارت است از : فرصت ها و تهدیدهای پذیرش پناهندگان بر ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران کدامند ؟ و با هدف بررسی و تبیین تاثیر پناهندگی و چگونگی تبدیل تهدیدهای آن به فرصت های ژئوپلیتیک درصدد بررسی تاثیر پناهندگان بر ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران برآمده است. نتایج حا صل از یافته های تحقیق حاکی از آن ا ست که م سئله پناهندگی،تاثیرات زیادی در قالب عوامل جاذبه و دافعه بر ژئوپلیتیک جمهوری ا سلامی ایران دا شته ا ست و پناهندگان با پ شتوانه دولت جمهوری اسلامی ایران به دنبال احقاق حقوق خود می باشند.
واژگان کلیدی : پناهندگی،ژئوپلیتیک،جمهوری اسلامی ایران
مقدمه
بلایای طبیعی و جنگ ها پیوسته رخ می دهند.یک پیام مسلم این وقایع آن است که عده ای به اجبار خانه و کاشانه و موطن خود را ترک می کنند و پناهنده می شوند.برآورد می شود که امروزه تعداد زیادی پناهنده در جهان وجود دارد که دو برابر این تعداد هم در ک شورهای خود آواره شده اند.درگذ شته بی شتر به میزان مرگ و میر، بیماری های ج سمی و آ سیب های نا شی از جنگ و بلایای طبیعی توجه می شد ولی امروزه به پیامدهای ژئوپلیتیکی حاصل از آنها نیز توجه زیادی معطوف می گردد.با این وجود در میان تجربه های منفی،ممکن است تجربه های مثبتی نیز وجود دا شته با شد.از نکات مثبت ح ضور پناهندگان در ک شو ثالث، ا ستفاده آن ک شور از کمک های مجامع و سازمانه ای بین المللی و مدافع حقوق پناهندگان است.
آوارگان در کشور ایران هم در مرزهای شرقی - آوارگان افغانی - و هم در در مرزهای غربی و جنوبی - آوارگان عراقی - حضور دارند که این خود از چالش های کشور به حساب می آید.از سوی دیگر بخش عمده ای از آوارگان افغانی در مرکز شهرهای ا ستان های شرقی ک شور ح ضور دارند و در جمعیت محلی ادغام شده اند و تنها سه درصد در اردوگاه های مخصوص اسکان آوارگان زندگی می کنند.در مورد آوارگان عراقی نیز باید گفت علاوه بر اسکان این آوارگان در شهرها و مناطق مختلف، تدابیری برای ایجاد کمپ آوارگان در منطقه دارشمانه از توابع شهرستان قلعه دیزه و در نقطه نزدیک به مرز ایران انجام شده است. هدف از احداث کمپ آوارگان در خاک عراق در راستای پیشبینی و احتمال افزایش آوارگان عراقی و روانه شدن آنها به سمت کشور انجام می شود.لذا با توجه به تاثیرات مسئله پناهندگی،نگارنده در صدد برر سی و تحلیل تاثیر پناهندگان بر ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران بر آمده است.
مبانی نظری
پناهنده و پناهندگی
مفهوم پناه جستن که عموماً با یک محل یا مکان ملازم است در تاریخ بشری ریشه هایی سخت کهن دارد که همچون بسیاری دیگر از مفاهیم اجتماعی پس از آنکه ردپایی در تاریخ مکتوب بر جای گذارند وجود داشتهاند. اما پناهندگی در عین حال از جمله مفاهیمی است که به رغم عمر کهن خود تنها در روزگار اخیر به صورت مفهومی در حقوق بین المللی و توافق های بین المللی در آمده و تدابیر خاصی برای آن وضع شده است، در حالی که در تاریخ آن را را پدیدهای بس دیرپا و همزاد زندگی اجتماعی انسان میداند، چنان که گروهی ادم و حوا را نخستین پناهندگان تاریخ خواندهاند، زیرا پس از اخراج از بهشت به زمین پناهنده شدند - عبادی، 1373، . - 7
در زبان انگلیسی دو واژه معنای پناهنده می دهند که البته تفاوت هایی هم دارند.گذشته از واژه Refugee که در کنوانسیون پشتیبانی از حقوق پناهندگان به کار رفته است، واژه Asylee مفهومی است که به عنوان پناهنده به مفهوم عام می آید. واژه Refugee نیز در چارچوب کنوانسیون پشتیبانی از پناهندگان به کار رفته که با عنوان پناهنده در مفهوم خاص بررسی می شود - سرافراز،. - 78: 1393 واژه پناهندگی در لاتین از لغت asylon یونانی گرفته شده است که از نظر ادبی به معنای متوقف نشدن یا آزاد بودن از توقف می باشد.در قطعنامه مصوب اجلاس سال 1950 کمیسیون حقوق بین الملل،پناهندگی چنین تعریف شد : پناهندگی حمایت یک دولت از فردی است که در جستجوی سرپناهی در قلمرو یا مکان های متعلق به ارگان های آن دولت، برآمده است - . - Barberis,2001 : 100 مطابق ماده - 1 - کنوانسیون 1951 ، واژه پناهنده اینطور تعریف می شود: به علت ترس موجه از اینکه به علل مربوط به نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروهای اجتماعی خاص و یا داشتن عقاید سیاسی تحت تعقیب، شکنجه، آزار و اذیت قرار گیرد، در خارج از کشور محل سکونت عادی خود بسر می برد و نمی تواند یا به علت ترس مذکور نمی خواهد خود را تحت حمایت آن کشور قرار دهد یا در صورتی که فاقد تابعیت است و پس از چنین حوادثی در خارج از کشور محل سکو نت دائمی خود بسر می برد، نمی توا ند یا به ع لت ترس مذکور نمی خوا هد به آن کشو
