بخشی از مقاله
چکیده
ورزش منجر به ارتقاي شکل پذیري سیناپسی و اثرات محافظت کننده نورونی در مغز بالغ می شود. با این حال هنوز چگونگی تغییرات مولکولی وابسته به شکل پذیري سیناپسی در پی انواع مختلف تمرین ناشناخته مانده است. هدف از تحقیق خاضر حاضر بررسی تأثیر شش هفته تمرین مقاومتی بر سطح فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز - BDNF - پلاسماي مردان غیر فعال بود. بدین منظور 20 مرد غیرفعال با دامنه سنی 18تا 25 سال و با وزن 60 تا 80 کیلوگرم به طور تصادفی به دو گروه تمرین مقاومتی و کنترل تقسیم شدند. گروه تمرین مقاومتی به مدت شش هفته تمرین مقاومتی - شدت 75 تا 80 درصد یک تکرار بیشینه - را انجام دادند. 24 ساعت ساعت قبل از شروع تمرین و 72 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی از آزمودنی ها خونگیري به عمل آمد و تغییرات سطح BDNF با روش الایزا اندازه گیري شد. براي مقایسه ي درون گروهی و بین گروهی به ترتیب از آزمون t وابسته و t مستقل در سطح معنی داري P<0/05 استفاده شد. نتایج نشان داد که شش هفته تمرین مقاومتی باعث افزایش معنادار سطح BDNF آزمودنی ها شد . - P=0/022 - همچنین سطح BDNF پلاسما در گروه تمرین مقاومتی نسبت به گروه کنترل به طور معناداري بالاتر بود - P=0/024 - احتمالاً. تمرینات مقاومتی می تواند از طریق افزایش سطح BDNF نقش سودمندي را در شکل پذیري سیناپسی در افراد غیر فعال ایفا کند.
مقدمه
نوروتروفینها خانوادهاي از عوامل رشد هستند که اساساً به واسطه توانایی آنها در حفاظت بقاي عصبی شناسایی میشوند - ﺧﺎﻧﻮاده اي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺣﺪاﻗﻞ 4 ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ که شامل فاکتور رشد عصبی - NGF - ، فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز - BDNF - ، نوروتروفین- - NT-3 - 3 و نوروتروفین-4/5 - NT4/5 - است، که به طور عمده فعالیتهاي سیستم عصبی را شکل داده و سیستم هاي عصبی محیطی و مرکزي را تحت تاثیر قرار میدهند - ﻓﺎﮐﺘﻮر نوروتروفیک مشتق از مغز به عنوان مهمترین عامل تنظیم کنندهي تفکیک نورونها، شکل پذیري سیناپسی و روند مرگ سلولی معرفی شده است و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در‐ ﯾﺎدﮔﯿﺮي و ﺣﺎﻓﻈﻪ بر عهده دارد .فاکتور ﻧﻮروﺗﺮوﻓﯿﮏ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان مهم ترین عامل تروفیکی شناخته شده در سیستم عصبی می باشد ; ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻧﻮروﺗﺮوﻓﯿﮏ ﻣﺸﺘﻖ از ﻣﻐﺰﻋﻠﯽ رﻏﻢ نامش فقط در مغز وجود ندارد بلکه در انواع بافت ها و سلول ها از جمله شبکیه چشم، کلیه ها و پروستات نیز بیان می شود page7. - ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ارﺗﺒﺎط اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ BDNF و شرایطی همچون افسردگی، اسکیزوفرنی، اختلالات عصبی، آلزایمر، هانتینگتون، زوال عقل و نیز بی اشتهایی عصبی و پرخوري عصبی را نشان میدهند . - Strand et al. , 2007 - ﺑﯿﺎن نورونی BDNF با فعالیت نورونی مرتبط است. در واقع عامل تحریک کننده مانند دپلاریزاسیون نورونی، بیانmRNA BDNF را در چندین ناحیه از مغز افزایش میدهد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ فعالیت ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻧﻮروﻧﯽ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻠﻪ ناگهانی در لمبیک، بیان BDNF را ﺗﺎ ﺣﺪ ﺑﺎﻻﯾﯽ اﻓﺰاﯾﺶ می دهد .دپلاریزاسیون غشاي سلولی و همچنین پارامترهاي تحریک کننده القاي تقویت دراز مدت - LTP - ، میزان BDNF را در مغز تنظیم میکنند . - Huang & Reichardt, 2003 - از آنجایی که فعالیت نورونی، عنصر کلیدي تنظیم ﮐﻨﻨﺪه در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﻧﻮروﻧﯽ اﺳﺖ، مشارکت BDNF در رویدادهاي شکل پذیري وابسته به فعالیت را تأیید میکند. در حقیقت فعالیت BDNF به طور وابسته شکلگیري ستونهاي تسلط بصري در کورتکس بینایی را هدایت میکن د و ممکن است نقشی را در یادگیري و حافظه ایفا کند. رفتارها و چگونگی سبک زندگی ما بر میزان بیان فاکتور رشدي BDNF در مغز تأثیر می گذارد و تجربیات توأم با سلامت عاطفی از قبیل فعالیت ورزش، محیط هاي غنی شده منجر به افزایش سطح این نوروتروفین بااهمیت می شوند ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ ، ﺳﻄﺢرا در هیپوکامپ و همچنین سطح پروتئین BDNF به دنبال آسیب مغزي - تروما - در هیپوکامپ را در ستون فقرات را افزایش میدهد . این اطلاعات حاکی از آن است که یک برنامه تمرینی ممکن است به حفاظت نورونی مربوط به BDNF و شکل پذیري عصبی کمک کند و بنابراین احتمالاً نقشی را در ایجاد تغییرات انحطاطی همبسته با MS و دیگر بیماريهاي انحطاطی CNS ایفا میکند ﻓﺎﮐﺘﻮر نوروتروفیک مشتق از مغز می تواند بقاي نورونهاي ﺣﺮﮐﺘﯽ آﺳﯿﺐ دﯾﺪه را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﻨﺪ . - Huang & Reichardt, 2003 - در این راستا مجتهدي و همکاران - - 1393 نیز بیان کردند که تمرین مقاومتی براي اشاعه شکل پذیري هیپوکامپی وابسته به سیگنالینگ BDNF و ﻓﻮاﯾﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻋﻤﻠﮑﺮدي در ﭘﯽ آن ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ . وران و ﻫﻤﮑﺎران - 2013 - نشان دادند که تمرین نوار گردان باعث القاي BDNF و گیرنده اش در مغز می گردد - Wrann et . - al. , 2013 اما گوکنیت و همکاران - 2010 - بیان کردند تفاوت معناداري در میزان BDNF و IGF-1 بعد از 10 ﻫﻔﺘﻪ تمرین مقاومتی فزاینده حاصل نشد . - Goekint et al. , 2010 - ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت بسیاري اثر تمرینات ورزشی مختلف را برروي سطح BDNF مورد بررسی قرارداده اند. و تحقیقات درباره اثر تمرین مقاومتی بر میزان BDNF از توافق جمعی برخوردار نیستند، بنابراین تحقیق حاضر در پی بررسی اثر شش هفته تمرین مقاومتی بر سطح BDNF پلاسماي مردان غیر فعال می باشد.
روش شناسی
طرح تحقیق از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون، با دو گروه تجربی و یک گروه کنترل بود. جامعه آماري تحقیق حاضر را مردان غیرفعال با دامنه سنی 18تا25 ساله ي شهر بجنورد تشکیل دادند. از این بینتعداد 20 نفر آزمودنی سالم، که فاقد هر گونه علائم ظاهري و بالینی و بیماري هاي قلبی-عروقی و دیابت و پرفشارخون بودند و سابقه مصرف هیچ گونه داروي خاص، مکمل غذایی و سیگار و مصرف الکل را نداشتند، به صورت داوطلبانه و در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی هابه صورت داوطلبانه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه تمرین مقاومتی - 10نفر - و کنترل - 10نفر - تقسیم شدند. در ابتداي مطالعه، ارزیابی هاي آنتروپومتریکی شامل سن و قد انجام شد - جدول. - 1 پس از آن آزمودنی ها در جلسه ي آشنایی با تمرینات مقاومتی و نحوه انجام دادن حرکات توضیح داده شد. سپس، یک تکرار بیشینه براي حرکات مورد استفاده در تحقیق به روش تکرار هاي زیر بیشینه تا سر حد خستگی تعیین شد. براي استفاده از این روش آزمودنی ها جابه جایی وزنه یر بیشینه را تا سر حد واماند خستگی انجام دادند، به گونه اي که تکرار حرکت تا سر حد خستگی کمتر از 10 شود. سپس با توجه به ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي زﯾﺮ، ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻗﺪرت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﺮاي آن حرکت برآورد شد
جدول -1 میانگین و انحراف استاندارد سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی گروه هاي تحقیق
تمرین مقاومتی به صورت دایره اي طراحی شده بود. این تمرینات شامل پرس بالا سینه، باز کردن زانو، زیر بغل کشش، خم کردن آرنج، قایقی نشسته، باز کردن آرنج، پروانه، بلند کردن پاشنه، خم کردن زانو و دراز و نشست بود. عضلات هدف شامل هشت گروه بزرگ عضلانی - چهار سر رانی، همسترینگ، عضلات پشتی، سینه اي، دوسر بازویی، سه سر بازویی، شکمی و دوقلو - بود. کل برنامه تمرینی به مدت 60 تا 90 دقیقه بود و 10 دقیقه سرد کردن را در پی داشت. لازم به ذکر است برنامه ي تمرین در هفته اول با شدت 60 درصد یک تکرار بیشینه شروع شد و به تدریج با پیشرفت آزمودنی ها، شدت تمرین افزایش یافت و در نهایت در هفته پنجم به مرحله ي تثبیت بار - شدت 75 تا 80 درصد یک تکرار بیشینه - رسید . برنامه ي اصلی تمرین در سه دایره انجام شد و تمام جلسات تمرین بین ساعت 8 تا 10 صبح و تحت نظارت محقق و مربی باشگاه بدنسازي
