بخشی از مقاله
چکیده مقدمه: هدف از پژوهش تاثیر تاثیر 8 هفته فعالیت هوازی و سونا بر غلظت الکترولیت های سرم و ادرار ورزشکاران کاراته مرد نیمه حرفه ای بود.
روش شناسی: روش تحقیق نیمه تجربی به روش آزمایشگاهی-میدانی بود که با طرح پیش-پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. بدین منظور از بین جامعه آماری و داوطلبین حائز الشرایط، تعداد 45 نفر بصورت تصادفی ساده انتخاب و در سه گروه 15 نفره: گروه فعالیت هوازی، گروه سونا و گروه کنترل جای گرفتند. الکترولیت های سرم و ادرار قبل از شروع پروتکل تمرینی تحت شرایط استاندارد سنجش شدند - پیش آزمون - . پروتکل تمرینی برای گروه های هدف، به مدت 8 هفته و هفته ای 3 جلسه به مرحله اجرا در آمد. اندازه گیری های پس آزمون به مانند پیش آزمون تحت شرایط مشابه بصورت سرم و ادرار نیز سنجش شدند. داده ها با استفاده از آزمون های - شاپیرو -ویلک، لوین، آنالیز واریانس یک طرفه و اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی - در سطح معنی داری 0/05 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت سدیم و پتاسیم سرمی کاراته کاران بدنبال 8 هفته فعالیت هوازی با افزایش غیرمعنی دار همراه بود . - p> 0/05 - ولی غلظت سدیم و پتاسیم سرمی کاراته کاران بدنبال 8 هفته استفاده از سونای خشک با افزایش معنی دار همراه بود . - p< 0/05 - همچنین غلظت سدیم و پتاسیم ادرار کاراته کاران بدنیال 8 هفته فعالیت هوازی و استفاده از سونای خشک با افزایش معنی دار همراه بود . - p< 0/05 - نتایج بین گروهی حاکی از تفاوت معنی دار غلظت سرمی و ادراری پتاسیم و سدیم گروه های تجربی با گروه کنترل و بین گروه های تجربی بود - . - p< 0/05 بنابراین، می توان بیان داشت 8 هفته فعالیت هوازی و استفاده از سونا باعث تغییراتی در الکترولیت های سرم و ادرار کاراته کاران نیمه حرفه ای مرد می گردد.
واژه های کلیدی: فعالیت هوازی، سونای خشک، الکترولیت های بدن، ورزشکاران کاراته
مقدمه
الکترولیت ها در مایعات بدن حضور دارند. سدیم اصلی ترین کاتیون مایع برون سلولی است که در هدایت عصبی، انقباض عضلانی، تعادل اسید و باز و برداشت مواد غذایی به سلول نقش دارد. پتاسیم، کاتیون اصلی درون سلولی است که برای فرایندهای متعدد متابولیک و فیزیولوژیک از جمله هدایت صحیح عصبی، انقباض عضلانی مناسب، و تنظیم تعادل اسید و باز ضروری است. تمرینات ورزشی، تغییرات زیادی در همودینامیک کلیه و تعادل آب و الکترولیت ها ایجاد می کنند. سونا نیز محیط داغی است که با فشار گرمایی در تعادل مذکور موثر است. بدن یک فرد سالم در سونا از طریق اتساع عروق پوستی، افزایش جریان خون پوست و همچنین افزایش ضربان قلب و تعریق در برابر این فشار گرمایی مقابله می کند.
مطالعات گذشته نشان دادند که میزان و جهت پاسخ کلیه به تمرین، به شدت آن بستگی دارد - فروند1 و همکاران،. - 906 : 2013 در خلال تمرین، جریان موثر پلاسمای کلیه کاهش می یابد و با توجه به شدت تمرین این کاهش به 25 درصد حالت استراحت نیز می رسد. در این فرایند، فعالیت عصب سمپاتیک و رها سازی کاتکولامین ها با هم مشارکت دارند - پورتمانس2،. - 134 : 2014 از طرفی تمرینات شدید ورزشی، اثر ضد ادراری ایجاد می کنند که تغییر در جریان ادرار به سطح هورمون ضد ادراری بستگی دارد و با بالا رفتن شدت تمرین، افزایش می یابد - موگان1، . - 120 : 2012 پژوهش های متعددی افزایش معنی دار سدیم پلاسما را در آزمودنی هایی مشاهده کردند که به فعالیت بدنی می پرداختند و یا در معرض گرمادهی غیر فعال مثل سونا قرار می گرفتند. هر چند برخی پژوهشگران تغییر معنی داری را در سدیم پلاسما مشاهده نکردند.
با این وجود، پیشینه راجع به اثر فشار گرمایی بر غلظت پتاسیم متناقض است. علاوه بر این، تمرینات شدید موجب افزایش دفع الکترولیت ها در ادرار نیز می شوند - پورتمانس، . - 134 : 2014 از آن جایی که تحقیق در زمینه تغییرات سدیم و پتاسیم ادرار ناشی از فعالیت هوازی و سونا محدود بوده و از طرفی تاکنون پژوهشی در ارتباط با مقایسه الکترولیت های ادرار و سرم در دو شرایط فعالیت هوازی و سونا مشاهده نشده است، لذا هدف از این پژوهش مقایسه تاثیر 8 هفته فعالیت هوازی و سونا بر غلظت سدیم و پتاسیم سرم و ادرار ورزشکاران کاراته مرد نیمه حرفه ای بود.
روش شناسی تحقیق
روش تحقیق نیمه تجربی، به شکل میدانی-آزمایشگاهی با طرح پیش-پس آزمون با گروه کنترل صورت گرفت. آزمودنی های تحقیق شامل 45 نفر از ورزشکاران کاراته نیمه حرفه ای مرد استان یزد در سال 1394 بودند که از بین 90 نفر داوطلب به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. افراد بر اساس معیارهای ورود به تحقیق گزینش شده بودند. معیار های ورود به تحقیق عبارت بود از: دامنه سنی بین 30-20 سال، شاخص توده بدن بین 20 الی 24 کیلوگرم بر متر مربع، عدم مصرف داروهای خاص و یا مکمل های خاص، نداشتن بیماری های حاص، دارا بودن درصد چربی بدن کمتر از 20 درصد، دارای سابقه فهرمانی حداقل در مسابقات استانی و سه سال سابقه ورزشی در رشته کاراته بصورت منظم. 45 نفر بصورت تصادفی ساده به سه گروه 15 نفره؛ گروه فعالیت هوازی، گروه سونا و گروه کنترل تقسیم شدند.
تمام شرایط پژوهش به آزمودنی ها توضیح و رضایت نامه از آنها دریافت شد. در ادامه، پروتکل تحقیق به مدت هشت هفته و هفته ای سه جلسه به مرحله اجرا در آمد. در مرحله اول، 24 ساعت قبل از اجرای پروتکل، از آزمودنی ها خواسته شد که نمونه ادرار خود را درون ظرف مخصوص جمع آوری کنند. سپس بلافاصله قبل از اجرای پروتکل، از آزمودنی ها خون گیری پیش آزمون به عمل آمد. پس از آن، آزمودنی های گروه سونا به هشت هفته و هفته ای سه جلسه از سونای خشک استفاده کردند بدین ترتیب که در جلسه اول به مدت 15 دقیقه بدون هیچ فعالیتی در داخل سونا خشک با حرارت70 درجه سانتی گراد نشستند و در جلسات بعدی با 3 دقیقه افزایش این کار را تکرار شد. گروه هوازی، فعالیت هوازی دویدن روی دستگاه تردمیل را به مدت 15 دقیقه با ضربان قلبی تقریبا برابر با میانگین ضربان قلب آن ها در سونا بود، انجام دادند و جلسات بعدی دویدن روی تردمیل همراه با افزایش 3 دقیقه
