بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت حیاتی دانش، در محیط پیچیده و متغیر امروزی به عنوان منبعی در جهت بازسازی راهبردی یک سازمان بر کسی پوشیده نیست. دانش سازمان ها را قادر می سازد دانایی را سریع تر و موثرتر از گذشته کسب نموده و به کار بندند، لذا مبنایی برای حفظ مزیت رقابتی پایدار فراهم می آورد. عصر حاضر، عصر تحولات و تغییرات شگرف در فناوری است. عصری که ساختار فکری آن آکنده از عمق بخشیدن به اطلاعات و توجه به مشارکت نیروی انسانی خلاق و دانش گرا به جای نیروی انسانی عملکردی است. از این رو، مدیریت هوشیار بر آن است تا هرچه بیشتر و بهتر در جهت استفاده از ابزاری به نام دانش برای رویارویی و مقابله با عوامل عدم اطمینان، حفظ موقعیت، ایجاد خلاقیت و نوآوری جهت گسترش عرصه رقابتی خود برآید.
مطالعات مختلفی نشان داده اند که سطوح تعهدی که کارکنان نسبت به سازمانشان دارند، با نگرش ها و رفتارهای مخالف آن ها از جمله تسهیم دانش ارتباط دارد. در این پژوهش سعی شده است تا ارتباط بین تعهد سازمانی کارکنان و مدیریت دانش مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این تحقیق نشان داد که سطوح بالای تعهد سازمانی با نگرش های مثبت کارکنان به مدیریت دانش مرتبط است. کارکنانی که تعهد بیشتری به سازمان خود دارند مشارکت بیشتر و فعال تری در فعالیت های مدیریت دانش انجام می دهند. و در نهایت نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان داده است که بین تمام مولفه های تعهد سازمانی با مدیریت دانش رابطه مثبت معنی داری وجود دارد بجز بین تعهد مستمر با مدیریت دانش رابطه تایید نشد.
واژگان کلیدی: مدیریت دانش، تعهد سازمانی، کارکنان اداره آب و فاضلاب غرب استان مازندران
مقدمه از زمان ظهور دانشٌ تاکنون، مدیریت دانش به عنوان موضوع مهمی هم برای محققان و هم برای مدیران سازمان ها مورد توجه بوده و به این دلیل نیز مقالات و تحقیقات بسیاری درباره مدیریت دانش منتشر شده است. در ابتدای ظهور مدیریت دانش، متون مرتبط بیشتر بر مسائل و جنبه های تکنولوژیکی آن تمرکز می کردند. امروزه این تمرکز تغییر کرده و تأکید آن بیشتر بر عوامل انسانی و اجتماعی معطوف شده است. هدف از فعالیت های دانش در سازمان، اطمینان از رشد و تداوم فعالیت ها در جهت حفظ دانش حیاتی در تمام سطوح، به کارگیری دانش موجود در تمام چرخه ها، ترکیب دانش در جهت هم افزایی، کسب مداوم دانش مربوطه، توسعه ی دانش جدید از طریق یادگیری مداوم که به وسیله ی تجارب درونی و دانش بیرونی ایجاد می شود، است - بوردروٍ و کولارد َ، . - 1999
از آن جا که دانش نقش راهبردی مهمی دارد، بسیاری از شرکت ها به علت مزیت رقابتی دانش و اهرم قدرت و نفوذ آن، مدیریت دانشُ را به طور موثر به کار می گیرند - وو و همکار، . - 2007 دانش یکی از حیاتی ترین منابع رقابت های سازمان است. به هر حال، مشخص شده که دانش سازمانی ممکن است از کل دارایی های سازمانی مهم تر باشد - پانِ، نیولّ، هوانگْ و گالیرزَ، . - 2007 بنابراین؛ با توجه به تغییرات سریع و مداوم فناوری اطلاعات و اینترنت، مدل های سنتی کسب و کار مجبورند برای بقا با محیط کسب و کار سازگاری یابند - ووُ و لی ًٌ، - 2007 و به منظور کسب و حفظ مزیت رقابتی در اقتصاد جهانی، سازمان های امروزی نیاز دارند که به طور موثر به سوی منابع دانش حرکت کنند - ونگٌٌ، کلینٌٍ و جیانگٌَ، . - 2007 این جهان گرایی و رقابت موجب شد تا دانش به عنوان ارزشمندترین منبع راهبردی شناخته شود و توانایی سازمان به منظور کاربرد دانش برای استفاده از فرصت های بازار و حل مساله مهم ترین توانایی آن محسوب شود - عدلی، . - 1384 داونپورتٌُ معتقد است: »مدیریت دانش، تلاشی برای کشف دارایی نهفته در ذهن افراد و تبدیل این گنج پنهان به دارایی سازمانی است؛ به طوری که مجموعه ی وسیعی از افرادی که در تصمیم گیری های سازمان دخیل هستند، به این ثروت دسترسی داشته باشند و بتوانند از آن استفاده کنند«
- داونپورت، 1998، ص . - 16 گاندهیٌ 2004 - ، ص - 369 مدیریت دانش را چنین تعریف می کند: »مدیریت دانش، کوششی برای تبدیل دانش کارکنان - سرمایه انسانی - به دارایی مشترک سازمانی - سرمایه ی فکری ساختاری - است.« از نظر شاینٍ، مدیریت دانش فرایندی است که به سازمان امکان می دهد دانایی جدید را به شکل ایجاد، اعتبار و پخش و کاربرد به خدمت گیرد و بدین ترتیب، گستره ای از ویژگی های سازمانی را با قادر ساختن شرکت به عملکرد هوشمندانه تر بهبود بخشد - شاین، . - 2001
مدیریت دانش به دنبال تصرف دانش، خرد و تجربیات با ارزش افزوده کارکنان و نیز پیاده سازی، بازیابی و نگه داری دانش به عنوان دارایی های سازمان است. به گفته ی دراکرَ، »راز موفقیت سازمان ها در قرن 21، همان مدیریت دانش است.« بنابراین، مدیریت سازمان ها باید با تکیه بر دانایی برتر، امکان اتخاذ تصمیمات معقول تر در موضوعات مهم و بهبود عملکردهای مبتنی بر دانش را پیدا کنند. در واقع، مدیریت دانایی، مقوله ای مهم تر از دانایی محسوب می شود که در سازمان ها به دنبال آن است تا نحوه ی چگونگی تبدیل اطلاعات و دانسته های فردی و سازمانی را به دانش و مهارت های فردی و گروهی تبیین و روشن کند - گلاسرُ، . - 2003
تحقیقات زیادی وجود دارد که ارتباط بین تعهد سازمانی کارکنان با نگرش و رفتارهای آنان در محیط کار تشریح می کند. برای نمونه، تعهد بر قصد ترک خدمت و رفتارهای شهروندی سازمانی تأثیر می گذارد. به هر حال با این تأثیر تعهد سازمانی بر نگرش ها و رفتارهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است اما در زمینه تأثیر تعهد سازمانی بر اقدامات تسهیم دانش مطالعات خیلی معدودی انجام پذیرفته است.
در این پژوهش محقق قصد دارد تا به مبحث مدیریت دانش و مولفه های آن و همچنین تعهد سازمانی و ابعاد آن بپردازد. با استفاده از مدل گست و کانویِ - 1997 - به عنوان چارچوب اصلی به ارتباط بین تعهد و دیگر مفاهیم مرتبط پرداخته می شود. بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده محقق به دنبال این سئوال می باشد که آیا بین مدیریت دانش با تعهد سازمانی و ابعاد آن در کارکنان شرکت آب و فاضلاب غرب استان مازندران رابطه وجود دارد؟پیشینه تحقیق لاجوردی و خانبانی - - 1391 عوامل تسهیل کننده ی مدیریت دانش را در تیم های کاری در بانک کشاورزی مطالعه کرده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهند، از بین شش ویژگی مورد نظر در تیم های کاری مهم ترین عاملی که بر روی کل فرایند مدیریت دانش اثر می گذارد، وجود فضای اعتماد در تیم است.
