بخشی از مقاله
چکیده:
نگهداري و تعمیرات نقش کلیدي در کاهش هزینه، کم کردن توقف ماشین آلات و افزایش ظرفیت تولید،کیفیت و بالا بردن بهره وري و قابلیت اطمینان ماشین آلات و در نتیجه تحقق اهداف سازمانی دارد. در این مقاله در پی ارائه مدلی کاربردي به منظور تبیین استراتژي اثر بخش بهینه نگهداري و تعمیرات با رویکرد تفکر ناب با استفاده از نظرات کارشناسان نگهداري و تعمیرات در 9 سایت تولیدي می باشیم. در رویکرد ارائه شده با توجه عدم قطعیت موجود در حوزه نگهداري و تعمیرات، از منطق فازي در قالب تلفیق سه روش دیمتل، آنتروپی و تاپسیس بهره گرفته شده است. در این رویکرد با بررسی روابط معیاري هاي ناب سازي فرآیندنت از طریق دیمتل فازي و اوزان دهی شاخص هاي نت با آنتروپی و رتبه بندي معیار ها با تاپسیس فازي، ارائه ي مدل صورت می پذیرد.
مقدمه
هر سازمان نیازمند تغییرات برنامهریزي شدهاي است که خود اقدامی منظم در جهت تجدید ساختار سازمان به روشی است که بتواند با شرایط در حال تغییر محیط خارجی خود هماهنگ شود و به هدفهاي جدید دست یابد. این کار مشکل و گاهی پرهزینه می باشد ولی چنین تغییراتی از آن نظر اهمیت دارد که به سازمان کمک می کند خود را با تغییراتی که در سازمان و محیط رخ می دهد و بقاي آن را مورد تهدید قرار خواهد داد وفق دهد
زیرا پویایی و استمرار حرکت سازمان ها در گرو این تغییرات و انعطاف لازم در مورد هر یک از عملیات ها مبتنی بر اهداف سازمان است - - 2 و از طرفی نیاز مشتري بطور چشمگیري خاص بوده و سریعا تغییر مینماید. مشتریان هنوز محصولات و خدمات با کیفیت بالا و قیمت پایین درخواست میکنند. محیط می بایست پاسخگوي تغییرات نو، سریع، مستمر و غیرقابل پیش بینی محیط بوده و تنوع مناسبی از کالا و خدمات ارائه دهند تا بقاء داشته و رقابتی عمل نماید در این شرایط کسب و کارها خودشان را در مواجه با چالشها و تقاضا هاي روز بازسازي و مهندسی مجدد می کنند.
تولید از زمان شروع انقلاب صنعتی از تولید دستی تا تولید ناب و چابک چندین جهش داشته و مسیري طولانی را پیموده است. عملیات نت بر جلوگیري از خرابی تجهیزات و تعمیر آنها تمرکز دارد. اغلب دپارتمان هاي نت فعالیت هاي خود را به معنی "حذف اتلاف" نمی دانند. در حقیقت، حرکت از استراتژي نت واکنشی به نت کنش گرایانه با تمرکز مقدماتی بر روي حذف اتلاف در اقدامات نت و سیستم مدیریتی، ساده تر صورت می گیرد. خصوصاً این امر در مورد شرکت هایی که هم اکنون تحت یک سیستم تولیدي ناب اجرا می شوند صادق است
در محیط هاي کسب و کار امروزي، کارخانه ها اغلب با چالش هایی در مورد تقاضا براي افزایش بهره وري بر روي ماشین هاي موجود، نیروي انسانی و روش هاي نگهداري و تعمیرات قدیمی و منسوخ مواجه هستند. فعالیت هاي نگهداري و تعمیرات و فعالیت ها در این حوزه می تواند درصد قابل توجهی از هزینه هاي تولید و مخارج یک کارخانه را در بر بگیرد. هزینه هاي مرتبط با توقفات غیر برنامه اي یا توقفات بالاتر از حد نرمال در خط تولید می تواند 30 تا 40 درصد از سود را کاهش دهد، به علاوه توقفات بیش از اندازه می تواند در مدت زمان تولید محصول و تحویل به موقع کالا یا خدمات به مشتري تاثیر منفی داشته باشد.
تعهد مدیریت و پاسخگویی براي موفقیت در ایجاد تغییر در کسب و کار در هر سازمانی کاملاً حیاتی است. تفکر ناب و مفاهیم آن را می توان به فعالیت هاي نگهداري و تعمیرات نیز تعمیم داد تا این مفهوم بتواند در حذف اتلافات در فرآیند تولید مکمل تولید ناب باشد. - - 4 در این مقاله با شناسایی مولفه هاي ناب سازي نگهداري و تعمیرات و با تحلیل این مولفه ها در رشد و ارتقاء شاخص هاي این فرآیند در پی تبیین روابط مولفه هاي نگهداري و تعمیرات در رشد عملکرد تولید می باشیم. براي تحلیل روابط میان مولفه ها ناب سازي نت و شاخص هاي فرآیند نگهداري و تعمیرات با توجه به وجود عدم قطعیت از منطق فازي و یک روش ترکیبی تصمیم گیري چند معیاره با استفاده از دیمتل فازي و آنتروپی و تاپسیس فازي بهره گرفته شده است.
پیشینه پژوهش
تولید ناب
فلسفه تولید ناب به مبناي حذف هر نوع فعالیت بدون ارزش افزوده می باشد. تولید ناب اصولی دارد که عبارتند از: حذف ضایعات، عیوب صفر، تیم هاي چند منظوره، کاهش لایه هاي سازمانی، رهبري تیمی، سیستم هاي اطلاعاتی عمودي، بهبود مستمر و سیستم کششی. اصطلاح تولید ناب در اواسط دهه 1990 توسط جیمز ووماك وهمکارانش در قالب یک کار تحقیقی با عنوان »ماشینی که جهان را تغییر داد« منتشر گردید او و همکارانش تولید ناب را تقریباً بعنوان ترکیبی از مدل تولید سنتی فورد و مدل سیستم هاي فنی اجتماعی در محیط تولید ژاپنی معرفی می کنند. ناب یک استراتژي مدیریتی و رویکردي جهت شناسایی و حذف مودا ها1 - منابع اتلاف - براي حداقل نمودن هزینه ها و حرکت به سوي بهره وري و تعالی سازمانی می باشد. این رویکرد از تفکر بهبود مستمر و کایزن متولد شده و در کارخانجات و صنایع ژاپنی در قالب تولید ناب توسعه یافت.
