بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر، به منظور شناخت زمینه های اشتغالزایی و فعالیت هایی که می تواند در راستای کارآفرینی و تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی موثر واقع گردد، انجام شد. لذا با توجه به نقش و اهمیت کشاورزی در اقتصاد خانوارها و نیز توسعه روستایی منطقه مورد مطالعه در بخش جلگه استان اصفهان، این پژوهش به بررسی و تبیین کارآفرینی کشاورزی در تحقق سیاست های مذکور میپردازد. روش مطالعه در این تحقیق توصیفی B تحلیلی بوده، و جهت گردآوری دادهها از طریق مطالعات میدانی، اجرای پرسشنامه و همچنین مطالعات کتابخانه ای بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده 21252 نفر از جمعیت روستایی در 7078 خانوار است که 380 خانوار از آن بر اساس روش نمونه گیری کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده از نرم افزار spss استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که از بین عوامل مورد بررسی جهت ایجاد مشاغل جدید در روستاهای منطقه مورد بررسی به منظور کارآفرینی در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی، پرورش دام و طیور، پرورش آبزیان و نیز پرورش قارچ گزینههای مناسبتری میباشند. همچنین مشخص شد که ارتقاء مهارت و خلاقیت افراد، سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم دولت، و امکان بسته بندی محصولات کشاورزی از عوامل موثر در اشتغالزایی منطقه هستند. لذا با پیاده سازی و تحقق فرصت های بی بدیلی همچون عدم وابستگی اقتصادی، افزایش تولید ملی، تکیه برخودباوری ملی می توان به تحول اقتصادی و ارائه یک اقتصاد الگو دست یافت. از اینرو، کارآفرینی کشاورزی میتواند به عنوان یک راهکار به منظور بهره برداری مطلوب از منابع موجود جهت دستیابی به توسعه پایدار و تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی مطرح گردد.
-1 مقدمه:
توجه به کارآفرینی روستایی با نگرشی به مشکلات موجود دراین نواحی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. لذا ایجاد کسب وکار و خود اشتغالی در روستاها از موضوع های مهم در کشور است. توسعه کسب و کارهای کشاورزی یک راهبرد عمده برای پیشبرد کارآفرینی کشاورزی به شمار می رود. ابلاغ سیاست های کلی » اقتصاد مقاومتی« براساس بند یک اصل صد و دهم قانون اساسی توسط رهبر انقلاب، راهبرد حرکت سریع اقتصاد کشور در دهه پیشرفت و عدالت را ترسیم می کند. ابلاغ این سیاست ها تامین رشد پویا و بهبود شاخص های مقاومت اقتصادی و دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست ساله را معرفی کرده اند. روستاها به علت داشتن منابع طبیعی و انسانی بی شمار می توانند زمینه ساز ظهور بسیاری از حرفه های نو و کارآفرینانه گردند - . - Chrisman ,et al,2003 کارآفرینی نیروی محرکه توسعه اقتصاد است و نقش نو آوری و ترکیب تازه از مواد را در این زمینه داشته و مبنای بسیاری از تحولات اقتصادی می باشد که موجبات توسعه را فراهم آورده است. عمده ترین دلیل توجه به کارآفرینی علاوه بر تولید ثروت و توسعه تکنولوژی، اشتغالزائی مولد است. اجرای اصول اقتصاد مقاومتی در روستاها با برنامه های کوتاه، میان و بلند مدت می تواند توسعه اقتصادی را در بازه زمانی مشخص موجب شود. فعالیت های مربوط به بخش کشاورزی از جمله زراعت، باغداری، پرورش انواع دام و طیور ، زنبور عسل و فعالیت های جنگلداری، آبخیزداری، حفظ منابع طبیعی و محیط زیست ؛ مهم ترین زمینه های بروز کارآفرینی در نواحی روستایی است]رضوانی، نجارزاده،.[1387 با توجه به اهمیت و ضرورتی که اقتصاد کشاورزی برای این سیاست ها قائل است بنابراین درموقعیت مقاومتی نباید درخصوص سیاست های حمایت از کشاورزی و صنایع آن هیچ اهمالی صورت گیرد.
لذا تحقیق حاضر درپی این است که بداند کارآفرینی کشاورزی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی چه نقشی دارد؟ کارافرینی در کشاورزی یکی از برنامه های است که در راستای آن میتوان به روند هر چه بهتر انجام شدن سیاست های اقتصاد مقاومتی کمک شود .چون در مورد مسئله کشاورزی کشور ما از پتانسیل بالای به دلیل وجود خاک حاصل خیز برخوردار است و با صادرات این محصولات از وابستگی به اقتصاد تک محصولی - یعنی نفت - جلوگیری کرد ، ؛ که باعث بالارفتن رشد ناخالص داخلی و ارز آوری برای کشور میشود.عمده پزوهش هایی که در مورد این موضوع - نقش کارافرینی کشاورزی در راستایی تحقق اقتصاد مقاومتی سیاست های اقتصاد مقاومتی - انجام شده است مربوط به بعد از بیانات مقام معظم در سال - 1393 - میباشد.که در زیر به چند نمونه پژوهش هایی که انجام گرفته و نتایج بدست آمده از آنها اشاره میشود: کریم و همکاران - 1393 - در پژوهشی با عنوان توسعه کشاورزی و اقتصاد مقاو متی ، جای گزین نفت به این نتیجه رسیده اند که بخش کشاورزی در اقتصاد ایران توانایی جای گزین شدن با بخش نفت را دارا است .بدین منظور با بررسی وضعیت کشاورزی ایران و کشور های مهم منطقه و با ارائه تعریفی از اقتصاد مقاومتی ، به بررسی جای گزینی بخش کشاورزی با بخش نفت میپردازد. میلانی - 1394 - در پژوهشی با عنوان اقتصاد مقاومتی و خود باوری ملی فرصت ها و چالش های تحقق آن به این نتیجه رسید که ، تحقق اقتصاد مقاومتی نیاز به همت همه جامعه مسئولین و مردم دارد تا اقتصاد کشور از وضعیت تک محصولی نجات پیدا کند به تولیدات داخلی و بومی گرایی بها داده شود و زیرساخت های اقتصادی کشور توسعه یابند. عینالی - 1393 - در پژوهشی با عنوان نقش یکپار چه سازی اراضی در بهبود زمینه های کار افرینی کشاورزی در شهرستان خدابنده - مطالعه موردی روستاهای حوزه خدمات کشاورزی نور اباد - ، نقش یکپارچه سازی اراضی در بهبود زمینه های کارآفرینی کشاورزی را مورد بررسی قرار داده و بیان می کند اقدامات یکپارچه سازی اراضی پراکنده در یک یا چند نقطه در بهبود زمینه های کارآفرینی کشاورزی موثر می باشد. اردکانی و همکاران - 1394 - در پژوهشی با عنوان اقتصاد مقاومتی درجمهوری اسلامی ایران، چالش ها و راهبردها به این نتیجه رسیدند که ، دولت با انجام سیاست هایی ازجمله: هدفمند کردن رایانه ها، اشتغال زایی، ترجیح مصرف کالای داخلی برکالای خارجی می تواند به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک شایانی نماید.
.2 دادهها وروشها :
تحقیق حاضر از نظرنوع کاربردی است . روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، روش های کتابخانه ای B اسنادی و مطالعات میدانی است. در این روش کتب، مقالات، نقشهها و آمارهای رسمی سازمانها، از منابع مهم اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش است. همچنین، جهت گردآوری دادههای اولیه، از پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، روستاهای بخش جلگه، واقع در استان اصفهان است. کل جامعه آماری شامل 7078 خانوار و 21.252 نفر جمعیت است. براساس فرمول کوکران از این تعداد 380 خانوار به عنوان نمونه انتخاب گردید. روش آماری مورد استفاده دراین تحقیق روش تحلیل عاملی اکتشافی است. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار spss استفاده گردیده است. کشاورزی از بخش های پایه واساسی اقتصاد روستا و کشور و زمینه ساز رشد و توسعه آن است .رشد وتوسعه بخش کشاورزی زمینه های لازم برای رشد و توسعه دیگر بخش ها را فراهم میسازد و بدون آن ، عوامل و نهاده های برای فعالیت سایر بخش های اقتصادی فراهم نمیشود]رکن الدین افتخاری و همکاران ، . [1389 کار آفرینی در کشاورزی به عواملی مانند شرایط منطقه، خصوصیات مزرعه و مقدار محصول بستگی دارد. شکاف وسیع تر میان مناطق روستایی و شهری در کشورهای در حال توسعه و چیرگی صنعت بر کشاورزی و گرایش استراتژی ها و سیاست های توسعه به سمت صنعت، همراه با ویژگی های اقتصادی - اجتماعی جامعه روستایی و کشاورزی باعث شده است تا کارآفرینی کشاورزی کمتر رشد داشته باشد. از میان برداشتن موانعی چون واسطه ها، عدم درک متقابل کشاورزان و مروجان، گرانی نهاده های تولید و اعمال سیاست های حمایتی مانند اعطای تسهیلات کم بهره و بلند مدت، بیمه محصولات کشاورزی، آموزش کشاورزان، حمایت از طرح های خلاقانه و مفید و دیگر راه کارهای سودمند در زمینه بالا بردن سطح رفاه کشاورزان، می تواند این کارآفرینان بالقوه را در توسعه کارآفرینی یاری نماید و جذب نیروهای مستعد به سمت فعالیت های کشاورزی را سرعت بخشد]ربیعی منفرد و همکاران، .[ 1389
اقتصاد مقاومتی:
درچند سال اخیر، واژه جدید اقتصاد مقاومتی به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. مقاومتی، الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور، متکی به امکانات کشور - درونزا - ، تعامل با اقتصادهای جهانی - برونگرا - ، اقتصادی مردمی - مردم بنیاد - ، اقتصادی برپایه دانش - دانش بنیاد - ، مبتنی برتولید ثروت و افزایش ثروت ملی - عدالت محور - ، و همیشه بارور است. محورهای اساسی و مهم اقتصاد مقاومتی نیز شامل حمایت از تولید ملی، سیاست های اصل 44 قانون اساسی، و استفاده از فناوری های نوین می شود]بیانات مقام معظم رهبری، .[1393 سخنان مقام معظم رهبری در مورد اقتصاد مقاومتی نیز خود باز تاب گسترده ای داشته است ]چغانه ، 1393 ، کامرانی راد ، [1393 .از دنبال کردن این سخنان در چند سال گذشته شاید بتوان چنین برداشت نمود که منطور معظم اله از اقتصاد مقاومتی یه اقتصاد تاب آور است. تاب آوری و پایداری را باید دو ویژگی مهم و مطلوب یک یسستم اقتصادی تلقی کرد - هالینگ . - 1973 منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصاد منفعل و بسته به طوری که کشور ضمن مقاومت در مقابل موانع و ناملایمات مسیر خود، روند پیشرفت پایدار خود را حفظ کند]عسکری، .[1391
