بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت بدون برخورداری از علم و فناوری غیرممکن است. علم و فناوری عنصر قدرت و مولد ثروت می باشد که توان انجام امور مادی بر آن نهاده شده است. علم و فناوری زمینه ساز اقتدارملی و بین المللی همه ملت ها و کشورهاست.
هدف اصلی الگوی پیشرفت، تکامل مادی و معنوی انسان منطبق با فطرت الهی است و با اقتدار علمی فناوری میتواند به اهداف عالیه خود نایل شود. علم و فناوری نیز نیازمند یک الگوی معین است. این الگو بایستی رابطه ماهوی و صوری با الگوی اصلی داشته و تحققآفرین اهداف و مقاصد آن باشد.
تعیین اجزا، عناصر و ارکان این الگوی مهم که ارتباط ناگسستنی با عرصه های تفکر و معنویت از یک سوی داشته و از طرف دیگر بنیان عرصه زندگی بر آن استوار می باشد؛ بر صاحب نظران و اندیشمندان پوشیده نیست. برهمین اساس، دقت در تبیین ارکان و هداف آن همسو با الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی بسیار اهمیت دارد. این مقاله به دنبال تبیین مبانی منطقی و تعیین خصوصیات و مؤلفه های گوناگون الگوی علم و فناوری است. روش تحقیق این مقاله، بررسی تبیینی آیات، روایات، بیانات مقام معظم رهبری و نظرات کارشناسی است.
.1 مقدمه
جوامع مختلف هریک به تنهائی یک نظام کلان تعریف میشوند که از نظامهای فرعی گوناگونی برخوردارند. زیرنظام های متنوع در هر نظام کلان به مثابه اجزای آن هستند که هدف مشخصی را تعقیب می نمایند تا درمجموع مقاصد مورد نظر جامعه را محقق سازند. نظام علم وفناوری یک نظام فرعی مهم و محوری می باشدکه به وزان نظام متفکر در وجود انسان است.
تاکید اسلام بر علم آموزی فارغ از بعد زمانی و مکانی و ارزشی که برای جویندگان دانش قائل شده است اهمیت و محوریت علم و فناوری را در اسلام مبرهن مینماید. تعمیق علم و ارتقاء فناوری هدفی است که با ارتقاء علمی انسان و فعلیت قوابل انسانی محقق می شود.
در این راستا؛ مدیریت و برنامه ریزی موجب هدفمندشدن جریان تولید در نظام علم وفناوری می شود. با توضیح این ، علم و فناوری یک نظام می باشد که همزمان با سایر نظام های اجتماع ارتباط متقابل و متناظر دارد.این موضوع با این استدلال تقویت شده که تولیدات و دستاوردهای هریک از نظام های جامعه بایستی منابع ورودی نظامهای دیگر واقع شوند. ارتباط چندسویه نظام های مختلف کشور امری حیاتی است که توجه جدی مسئولان و برنامهریزان کشور را می طلبد.
ارتباط نظام های مختلف جامعه بدین معنی است که خروجی ها و دستاوردهای هر نظام باید مرتفع کننده نیازهای سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جامعه از طرف و نیز رافع احتیاجات خود نظام های مذکور باشد. بر همین اساس، تربیت و آموزش نیروی انسانی نظریه پرداز، متخصص متبحر، و فناور دستاوردهائی است که به منظور برطرف نمودن احتیاجات نظام های دیگر در تعهد نظام علم و فناوری می باشد. پیوند این نظام ها سبب ارتقاء علمی جامعه شده و منابع انسانی با گشودن مرزهای نوین در دانش و فناوری و افزایش تولیدات علمی زمینه کسب مرجعیت علمی و اقتدار کشور را فراهم می آورند.
.2 بحث و بررسی
رشد علمی و تکامل انسان با هم لازم و ملزوم اند. یعنی تکامل بدون علم و عالم شدن بدون تکامل غیر ممکن و دو روی یک سکه هستند . هدف تعالی انسان تبدیل قابلیت های انسان به استعداد بالفعل میباشد. پیشرفت در ابعاد گوناگون قابل اندازهگیری و سنجش بوده و می تواند معیار قضاوت قرار گیرد. پیشرفت تجسم یا تجسد رشد علمی بشر بوده و فناوری طیفی از گستره تولید ابزاریهای مورد نیاز می باشد.
پیامد حتمی تعالی و تکامل انسان پیشرفت در ابعاد متنوع است که تلاش مستمر ، عمیق و انیق انسان را در زوایای مختلف نشان می دهد. وظیفه حکومت اسلامی مرتفع ساختن موانع ، برطرف کننده نیازهای افراد و ایجاد شرایط تحقق جامعه مهدوی منتظر ظهور است.علاوه بر این، عملکرد، اقدامات و آثار این الگو و بردارهای حاصل از اجرای آن، نه تنها بازدارنده و خنثی کننده نتایج الگوی کلی و فرعی نیست؛ بلکه باید تسهیلو تسریعکننده آنها باشد.
حکومت ها در اثر دست یابی به علم و فناوری قدرت یافته ؛راهبری و هدایت نمودن افراد نظریه پرداز را مورد توجه جدی قرار داده و اندیشه پردازان و متفکران را به آینده پژوئی رهنمودشدند تا حسب شرایط ملی و جهانی آیندهای را که باعث استحکام و تعمیق مبانی قدرت دولت می شودرا به ارمغان آورد. دولت با جذب، تشویق و مدیریت نوآوران و مخترعان را واداشتند فناوری های مورد نیاز برای دستیابی و تحقق آینده مورد نظررا بیاند. بدین منظور حکومت های پیشرو در آینده نمائی الگوی علوم و فناوری مناسب و لازم را ذیل نظام آموزش و پژوهش طراحی و اجرائی مینمایند.
موفقیت کشورهای پیشرفته در زمینه بهره مندی از نوابغ کشورهای در حال توسعه به علت تقلیدی است که نظام های آموزشی این کشورها دارند و درتمامی سطوح و مراحل آموزشی و نیز شیوه های انجام پژوهش و فناوری از آنها نمونهبرداری مینمایند. در این گونه کشورها حتی عناوین پژوهش و محصولات فناوری مقارنت زیادی با کشورهای توسعه یافته دارد. پذیرش و تائید کارهای علمی و فناوری کشور های در حال رشد با مرجعیت کشورهای پیشرفته می پذیرد که باعث ارتقاء جایگاه متخصصان علمی آنان می شود. این اقدام دسترسی کشورهای پیشرفته را به منابع ، ذخایر و اسرار علمی کشورها را میسر می سازد.
علم مبتنی برکشف و به فعلیت رسانیدن قوابل مادی و غیرمادی جامعه بوده و در ابعاد فردی و جمعی دانش بنیان و بصیرت پرور می باشد. الگوی علم و فناوری باید همه افراد جامعه را شامل شده و آثار و تبعات آن نیزنصیب همگان گردد. پرورش و پژوهش و فناوری در نظام آموزشی مبتنی بر توسعه هدف گذاری و راهبری می شود.
