بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با توجه به رشد فکري وآگاهی عمومی ملت هاي جهان، نفوذ و سلطه و به دست آوردن مستعمرات از راه تهاجم نظامی به آسانی امکان پذیر نیست، به همین سبب بیش از یک قرن است که استعمارگران روش نفوذ در کشورها را تغییر داده اند و از طریق سیاست هاي فرهنگی - با عناوین تبلیغ مذهبی، رواج تکنولوژي، انجمن هاي خیریه، ترویج بهداشت و... - تلاش می کنند به اهداف شوم خود برسند تا بتوانند آن را جایگزین معیارهاي بومی و ملی ملت ها سازند که در فرهنگ ملت ها از این اقدامات به تهاجم فرهنگی تعبیر می کنند.
بر این اساس توجه به بیانات پیر فرزانه انقلاب اسلامی، مقام معظم رهبري - مدظله - ، می تواند راهگشاي دانش-آموزان در مدارس و چه بسا در سطوح عالی در دانشگاه ها شود. بر اساس تحقیق به عمل آمده عواملی همچون مبانی دینی و عبادي، تحکیم فکري و عملی ارزش هاي انقلاب، اقتدار فرهنگی، و استفاده از روش هاي روزآمد راهکارهاي مقابله با تهاجم فرهنگی در بین جوانان و مدارس قلمداد می شود. همچنین با استفاده از آزمون فریدمن، نظرات دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان شهر تبریز مورد رتبه بندي قرار گرفت و نتایج نشان داد که مولفه مدگرایی با میانگین 13.12 رتبه اول و مولفه خلاء فرهنگی با 11.60 رتبه آخر را در خصوص راهکارهاي مقابله با تهاجم فرهنگی در مدارس به خود اختصاص داده اند.
مقدمه
تهاجم فرهنگی جریان دقیق و پنهان و از قبل برنامه ریزي شده است و جنگ نابرابرانه و غافلگیر فرهنگ غرب علیه ملت ها و ارزش هاي فرهنگی به خصوص ایدئولوژي اسلام و انقلاب اسلامی است و اساسی ترین هدف دشمن از تهاجم فرهنگی اسلام زادایی و ضربه زدن به انقلاب اسلامی و نظام جمهوري اسلامی است که از این طریق رهبر جهان شود و به غارت و چپاولگري خود ادامه دهد دشمن در این جنگ نرم از شیوه و ابزارهاي مختلفی استفاده می کند. در تحولات کنونی، تهاجم فرهنگی به جریاناتی اطلاق می شودکه در آن فرهنگ بومی و اصلی یک جامعه یا یک کشورچه ازطریق عوامل داخلی وچه عوامل خارجی مورد حمله وتسلط نظام فرهنگی دیگري قرار گیرد.
جنگ نظامی نمی تواند در براندازي انقلاب اسلامی کارساز باشد - احمدي و همکاران، . - 1394 پس دشمن تهاجم فرهنگی وعلی الخصوص تهاجم فرهنگی با هدف مدارس را در دستور کار خود قرار داده است. جوانان و نوجوانان ما نیز در اختیار مدرسه و دانشگاه ها هستند. در نتیجه مدرسه نقش بسیار مهمی در هدایت جوانان ونوجوانان ما دارند به گونه اي که در صورت عملکرد صحیح مدارس و می توان فرزندانی با فهم و عقل و شعور و درك بالا تحویل جامعه داد.
مدرسه باید بتوانند در دانش آموزان روحیه میهن دوستی و ولایت مداري به وجود آورد. دانش آموزان باید توسط مدارس راه هاي نفوذ دشمن را بشناسند وبدانند که باید درمقابل تهاجم فرهنگی چگونه عمل کنند. در این میان مدارس نقش مهم تري را داراست، چرا که یک دانش آموز بیشتر در خطر تهاجم فرهنگی است، و معلمان نیز مهم ترین نقش را ایفا می کنند. این معلمان هستند که می توانند هدایت کنند و روشن سازي نمایند - رحیمی، . - 1380
بر این اساس با توجه به اهمیت چالش مورد پژوهش و آشنایی بیشتر و عمیق تر با تهاجم فرهنگی به بررسی مبانی نظري آن می پردازیم. تلفظ و واژة رایج تهاجم فرهنگی، در معناي هجوم فرهنگ منفی بیگانه به کار می رودیعنی. منظور کلیه اعمال و افعال فرهنگی است که بیگانگان براي تأثیرگذاري و انحراف فرهنگ ملّی و اسلامی ما با توسل به ابزارهاي گوناگون صورت می دهند هدف آن حذف یا تضعیف و یا سوق دادن فرهنگ محلی به سوي فرهنگ متهاجم است؛ و در حال حاضر، تهاجم به وسیله ماهواره ها، محصولات فرهنگی، رادیو و تلویزیون، مطبوعات و ... صورت می گیرد. در کشور ما موارد دیگري را هم مشاهده می کنیم که هیچ عامل خارجی ظاهراً در آن دخیل نیست بلکه ناشی از کمبودهایی است که در جامعه مشاهده می شود.
حال این کمبودها یا واقعی است و ناشی از عدم توجه ارگانهاي فرهنگی مسئول است و یا کمبود ظاهري است؛ یعنی ما به علّت بی اطلاعی از فرهنگ اصیل ملّی و اسلامی خودمان، این تصور را داریم که فرهنگ ما خلاء دارد و باید عنصر فرهنگی خارجی در آن زمینه جایگزین و پذیرفته شود - سبحانی فر و نوروزي، . - 1391 معناي فرهنگ محدوده اي بسی وسیع تر از برداشت هاي عادي و رایج دارد. فرهنگ فقط نسبت به یک مسأله اجتماعی محدود اطلاق نمی گردد.
بلکه در تمام اموري که مربوط به یک تمدن و سرزمین می باشد، فرهنگ خاصی است که از جمع این فرهنگهافرهنگ، ملّی به وجود می آید. پس باید توجه داشت وقتی که مسأله تهاجم فرهنگی مطرح می شود نباید تفسیر محدود و مضیق نمود و فقط ارگانهاي فرهنگی را مسئول اقدام دانست بلکه باید در تمام موارد دست به اقدام زد. از بخش نظامی و سیاسی و اقتصادي گرفته تا بخش صنعتی و فرهنگی و ... همه و همه مسئول و دخیل در کارندظاهراً. معناي تهاجم مشخص است ولی توجه عملی به مسأله موجب می شود با ظرافت بیشتري به این لفظ پرداخته شود. تهاجم یک اقدام عامدانه، آگاهانه و به قصد تحت تأثیر قراردادن فرهنگ دیگر صورت می گیرد و این تهاجم داراي هدفهاي معینه خاصی است.
ولی باید توجه داشت که این برداشت از تهاجم، تمام حقایق را با توجه به برهه کنونی در بر نمی گیرد. فلذا باید گفت، هر گونه تأثیرگذاري فرهنگ منفی بیگانه بر فرهنگ خودي نیز تهاجم فرهنگی است چرا که در این حالت یک عنصر منفی از فرهنگ بیگانه، عنصري از فرهنگ خودي را کنار زده و جانشین آن می شود. لذا در این حالت، عنصر فرهنگی بیگانه به عنوان متهاجم عنصر فرهنگی خودي به عنوان »مورد تهاجم« شناخته می شوند - دولتی و ضامنی، . - 1395 نونهالان و نوجوانان در صف اول حمله فرهنگی و نرم دشمنان قرار دارند و مدرسه باید مهمترین و ابتداییترین خاکریز مقابله با این تهاجم باشد. قطعا تمامی نهادها ازجمله آموزش و پرورش و همه نهادهایی که با نسل دانش آموز و خانواده هایشان در ارتباط هستند باید نهضت پیشگیري از تهاجم هاي فرهنگی و جتماعی را مهم تلقی کنند.
از آنجایی که دانش آموزان با صدمات دنیاي تکنولوژي مدرن کمتر آشنا هستند، قطعا مدرنیته عوارض خود را بر آنها خواهد گذاشت. براین اساس پیشنیازهایی براي مقابله با آسیبهاي اجتماعی در مدارس نیاز است اما پیشگیري از آسیبهاي اجتماعی تنها با تمرکز بر مدرسه، نمیتواند اثربخش و کارآمد باشد. آموزش و پرورش زمان محدودي براي کارهاي تربیتی دانش آموزان در اختیار دارد و ظرفیت ها براي رسیدگی به همه امور دانش آموزان محدود است. بر این اساس هدف اصلی این تحقیق، بررسی راهکارهاي مقابله با تهاجم فرهنگی در مدارس بر اساس بیانات مقام معظم رهبري می باشد.
