بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی تاثیر رویکرد کلاس معکوس بر یادگیري و انگیزش درس ریاضی دانش آموزان پایه هفتم بپردازد. روش پژوهش شبه آزمایشی است.
جامعه آماري شامل دانش آموزان پایه هفتم متوسطه اول شهر بهشهر است که دانش آموزان در غالب دو کلاس گواه و آزمایش به صورت همتا سازي شده انتخاب شده است. تعداد 30 دانش آموز براي هر دو شیوه آموزش معکوس و شیوه توضیحی - سنتی - در نظر گرفته شد .
ابزار پژوهش آزمون معلم ساخته - پیش آزمون و پس آزمون - است که پس از اجراي پیش آزمون به مدت هشت جلسه روش تدریس معکوس و سنتی اجرا شد و سپس آزمون از هر دو گروه گرفته شد داده هاي پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی - تحلیل کورایانس - تحلیل شده است.
پایایی آزمون براساس ضریب آلفاي کرونباخ 0/83 برآورد شد و روایی آن مورد تایید متخصصان و تعدادي از دبیران این رشته قرار گرفت. یافته هاي پژوهش نشانگر آن است که رویکرد کلاس معکوس بر یادگیري و انگیزش درس ریاضی نسبت به روش توضیحی موثرتر واقع شده است.
.1 مقدمه
سیر تحول و پیشرفت علوم و فنون در عصر حاضر شتابی روزافزون یافته است و فناوري هاي اطلاعاتی هر روز با ابداعی نوین، اطلاعات بیشتر و بیشتري را در اختیار مخاطبان قرار می دهند، بنابراین بی مناسب نیست که از دوران حاضر با نام »عصر اطلاعات« یاد می کنند.
نظام آموزشی در عصر کنونی بیش از آنکه اطلاعاتی را در اختیار دانش آموزان قرار دهد، باید تلاش کند تا نحوه تعامل با اطلاعات را به آنها بیاموزد. در این میان، دو محدودیت اساسی سد راه تحقق این مهم هستند که یکی حجم بالاي کتب درسی و دیگري کمبود زمان تدریس است.
در کلاس معکوس، نقش خانه و مدرسه در فرایند یادگیري عوض می شود. به بیان ساده تر، در کلاس معکوس نقش اصلی معلم، طراحی آموزش است؛ یعنی طراحی سناریوهاي یادگیري که پله پله دانش آموزان را به هدف هاي یادگیري مشخص نزدیک می کند.
در کلاس هاي معکوس، یادگیرندگان اصلی دانش آموزان هستند. برنامه ریزي، هدایت و فراهم کردن مواد مورد نیاز دانش آموزان به عهده معلم است.
.2 بیان مسأله
یکی از مهم ترین مسائلی که از دیرباز متفکران نظام تعلیم و تربیت را به خود مشغول داشته، توسعه آموزش و بهبود فرایند یادگیري است که با ورود به عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات و کاربرد آن در آموزش، دستخوش تحولات اساسی شده و در پی الکترونیکی شدن آموزش، پارادایم معلم محوري به دانش آموز محوري تغییر یافته است .
نظریه هاي شناختی بر این باور تاکید می کنند که یادگیري یک فرایند درونی است و ممکن است به صورت تغییر فوري در رفتار اشکار ظاهر نشود .
با توجه به رشد فناوري، متخصصان حوزه علوم تربیتی همواره سعی در روزآمد کردن و متحول نمودن روش هاي آموزشی و ارتقاء کیفیت یادگیري مطالب آموخته شده دارند.
این شیوه با افزودن شیوه یادگیري دانش آموز محور به آموزش حضوري و استفاده از ابزارهاي توانمندي مانند محتواي آموزشی استاندارد، به سادگی می تواند کیفیت آموزش بالاتري را نسبت به هر دو شیوه یادگیري الکترونیکی و سنتی به دست دهد؛ اما علاوه بر کیفیت یادگیري، سیستم رویکرد کلاس معکوس با هزینه هاي کمتري نسبت به روش هاي حضوري و با کیفیت بالاتري نسبت به آموزش الکترونیکی پیاده سازي می گردد .
با توجه به دیدگاه سازه گرایی، یکی از مؤثرترین رویکردهایی که اخیراً مورد توجه بسیار قرار گرفته و در ارتباط بسیار نزدیکی با فلسفه سازه گرایی دارد، رویکرد »کلاس معکوس« است. در کلاس معکوس، محتواي آموزشی خارج از کلاس درس و به وسیله فناوري هاي مختلف در اختیار دانش آموزان قرار داده می شود تا زمان کلاس صرف بحث و بررسی، انجام تکالیف، کاربست محتوا و غیره شود. بر این اساس، رسیدن به سطوح پایین حیطه شناختی یعنی »دانش« و »فهمیدن« در خارج از کلاس درس محقق می شود و دستیابی به سطوح بالاتر یعنی »کاربست«، »تحلیل«، »ترکیب« و »ارزشیابی« در درون کلاس و با راهنمایی معلم صورت می پذیرد .
با توجه به رویکرد کلاس معکوس بتوان به حل این موضوع اساسی در نظام آموزشی که یکی حجم بالاي کتب درسی و دیگري کمبود زمان تدریس است پرداخت. اشمیت - 2014 - در پژوهش خود تحت عنوان »بهبود انگیزش ویادگیري در محیط کلاس معکوس« به بررسی میزان انگیزش و یادگیري در فراگیران یک کلاس معکوس پرداخت.
سوال اساسی در رویکرد کلاس معکوس این است که چه مقدار این رویکرد بر یادگیري درس ریاضی و انگیزش دانش آموزان موثر است؟
با عنایت به موارد فوق، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا رویکرد کلاس معکوس بر میزان یادگیري و انگیزش درس ریاضی دانش آموزان پایه هفتم موثر است؟
با این روش، دانش آموز آنچه را که قبلا معلم در کلاس درس به او منتقل می کرد، می تواند قبل از کلاس ببیند و بشنود و با ذهن پرسشگر وارد کلاس شود. معلم نظارت و هدایت فعالیت هاي یادگیري را بر عهده دارد، فعالیت هایی که به صورت بحث هاي گروهی، طرح سوال، امتحان هاي کوتاه مدت، ارائه دانش آموزان، آزمایش و دیگر فعالیت ها انجام می شوند بنا به پیش بینی صاحبنظران، یکی از مباحثی که در سال هاي آینده آموزش و پرورش جهانی را به خود جلب می کند، »کلاس معکوس« است .
امروزه در یادگیري معکوس به عنوان رویکردي جدید در نظام آموزشی، معلم و دانش آموزان با بهره گیري از فناوري هاي جدید اطلاعات قادرند تا محیط هاي یادگیري جدید و متنوعی را علاوه بر کلاس هاي حضوري خلق کرده و یادگیري را تسهیل کنند. یادگیري معکوس می تواند دانش آموزان را براي پذیرش شغل ها و مسئولیت هاي آینده آماده سازد. در شکل خاصی از یادگیري تلفیقی با عنوان کلاس معکوس، معلمان فضاهاي یادگیري را براي تطبیق هرچه بیشتر با درس مربوطه بازآرایی و پشتیبانی هاي لازم براي یادگیري گروهی یا فردي را برنامه ریزي می کنند. در این روش همچون سایر روش هاي مبتنی بر سازه گرایی، دانش آموزان آگاهی و دانش مورد نظر را از طریق تجربه و آزمایش بدست می آورند نه از طریق سخنرانی و نطق معلم .
پژوهش هاي متعدد نشان می دهد که اگر دانش آموزان در فرایند یادگیري خود و ارزشیابی آن به طور معناداري مشارکت داده شوند، در ساخت ذهنی دانش نیز موفق ترند .[7] در کلاس هاي معکوس کمتر شاهد کمبود زمان خواهیم بود و معلمان به راحتی می توانند راهبردهاي یادگیري فعال را پیاده سازي نمایند. همچنین مشاهده پیوسته دانش آموزان براي ثبت بازخورد مناسب از فعالیت هایشان به راحتی امکان پذیر خواهد شد. اگر معلم به هر دلیلی نتواند در کلاس درس حاضر شود، یادگیري دانش آموزان متوقف نخواهد شد و آنها میتوانند فرایند یادگیري را تحت چنین شرایطی ادامه دهند
از سوي دیگر، عدم حضور دانش آموز در کلاس درس نیز نمی تواند بر یادگیري تاثیر چندانی بگذارد؛ زیرا دانش آموزان با استفاده از کتاب درسی، فیلم آموزشی، اسلاید، پادکست و امثال آن قادر خواهند بود خود را با شرایط موجود وفق دهند .
تاثیر رویکرد کلاس معکوس بر یادگیري دانش آموزان، انجام این پژوهش و به کارگیري نتایج آن به طور مستقیم می تواند در حل مسائلی از قبیل طراحی آموزشی، روش هاي نوین مدیریت کلاس و تدریس، کمبود زمان تدریس، ایجاد فضاهاي متنوع یادگیري، آموزش اثربخش و غیره مورد استفاده آموزش و پرورش و مدارس کشور قرار گیرد.
قبل از آنکه به آموزش ریاضیات و راهکارهاي آن بپردازیم لازم است که به معرفی ریاضیات بپردازیم ریاضیات چیست و با چه دیدي باید ریاضیات را درك کنیم.ریاضیات پیش آهنگ دانش هاست
