بخشی از مقاله
چکیده:
اطلاعات شجره 973114ررأس گاو هلشتاین ثبت شده مرکز اصلاح نژاد دام کشور بین سالهاي 1344رتا 1388ردر اینمطالعه استفاده شد.رتمام اطلاعات شجره 2173راسپرم ع558رراس داخلی و 1615رراس وارداتیلاربه کمک منابع اطلاعاتی CDNرو اینتربول تا جاي که امکان داشت جمع آوري شده و اطلاعات بدست آمده ع26644ررکوردلاربراي تجزیه و تحلیل شجره استفاده شد. رکل تعداد حیوانات بنیانگذار، معادل حیوانات بنیانگذار26، متوسط ضریب همخونی و متوسط خویشاوندي به ترتیب 3959، 326/38، 3/50شرو 7/49شربراي اسپرمهاي داخلی ور4742، 308/04، 4/67 شرو11/20شربراي اسپرمهاي وارداتی برآورد شد.رنتایج نشان داد که اختلاف قابل توجهي از نظر ساختار شجره اسپرمهاي داخلی و خارجی وجود ندارد.رر واژههاي کلیدي:رتعداد حیوانات بنیانگذار، معادل حیوانات بنیانگذار و خویشاوندي
مقدمه
صنعت تلقیح مصنوعی27رامروزه به صورت قابل ملاحظهاي نسبت به سه دهي قبل تغییر کرده است.ربطوري که قبل از سال1981در امریکا، بیشتر مراکز تولید کننده اسپرم به صورت منطقهاي فعالیت میکردند اما در دهي 1980 راین صنعت به شدت رشد پیدا کرده و شروع به صادرات محصولات خود به ویژه اسپرم نژاد هلشتاین نمود.ردر سال 1981ر صنایع تولید کننده اسپرم، انجمن بین المللی NAAB28ررا بوجود آورد که 15/5رمیلیون واحد اسپرم تولید کرده و 13ردرصد آن را صادر میکرد اما میزان تولید اسپرم و درصد صادرات آن سالانه افزایش پیدا کرد بطوري که در سال 2006ربه 28رمیلیون واحد با 30درصد صادرات رسید.
رعلاوه بر این، تعداد شرکتهاي تولید کننده اسپرم که 90ردرصد اسپرم را تحت عنوان NAABر تولید میکردند، از 11رشرکت در سال 1981ربه 5رشرکت در سال 2006رکاهش یافت ع3لا.ردر دهي 1970رتحقیقاتی براي بررسی عملکرد اسپرمرتولیدي از کشورهاي مختلف صورت گرفت و نتیجه آن نشان داد که اسپرم تولیدي کشورهاي آمریکاي شمالی، اسرائیل و نیوزلند نسبت به سایر کشورهاي اروپاي غربی بخصوص براي صفات تولیدي به صورت معنیدار، پتانسیل بالاتري دارند ع6لا.ربنابراین، میزان واردات اسپرم از آمریکاي شمالی به کشورهاي اروپاي غربی بشدت افزایش یافت.
به طوري که هم اکنون از نظر ساختار شجره گاوهاي هلشتاین، اختلاف زیادي بین اروپا و امریکا وجود ندارد ع3لا . رپیشرفت روشهاي ارزیابیرژنتیکی، استفاده از کامپیوترهاي پرسرعت و به کارگیري فناوريهاي تولیدمثل امکانرانتخاب حیوانات برتر را بهتر مهیا کردهراست.راگرچهراین امر باعث پیشرفت ژنتیکی قابل توجهيردر صفات اقتصادي گاوهاي شیري شده اما احتمال انتخاب حیواناتی که با همرخویشاوندي بیشتري دارندرا نیزرافزایش دادهرو آثار افزایشی و پیوسته این عوامل باعث کاهش اندازه موثر جمعیتهاي گاوهاي شیري و افزایش خویشاوندي در این جمعیتها شده است.رع2لا.رر در ایران سابقه تلقیح مصنوعی به صورت اسپرم مایع در سال 1329رزیر نظر بنگاه دامپروري شروع شد اما استفاده از اسپرم جامد در گاوهاي هلشتاین ایران از سال 1342رشروع گردید.
نتایج تحقیق بر روي اطلاعات شجره گاوهاي هلشتاین ایران نشان داد که اگر چه میانگین همخونی موجود در جمعیت گاوهاي هلشتاین ایران کمتر از سایر کشورهاست اما نرخ افزایش همخونی سالانه این جمعیت از سایر کشورها بیشتر است ع4لا.رر ربا توجه به اینکه امروزه در اکثر موارد تلقیح جمعیت گاوهاي هلشتاین ایران به صورت مصنوعی صورت میگیرد واسپرمهاي مورد استفاده از تعداد محدودي گاو نر اصلی حاصل شدهاند.ربا کنترل روابط خویشاوندي بین این اسپرمها و آمیزش آنها با گاوهاي ماده میتوان مانع از افزایش خویشاوندي و همخونی شد.ربنابراین هدف از این مطالعه تجزیه و تحلیل شجره اسپرمهاي داخلی و وارداتی مورد استفاده در ایران و تعیین سهم ژنتیکی آنها بر جمعیت است.
مواد و روشها
در این تحقیق از اطلاعات 973114ررأس حیوان ثبت شده توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور، که بین سالهاي 1344رتا 1388رثبت شده است، استفاده شد.رشجره 2173 ررأس حیوان نر که اسپرم آنها ع558رداخلی و 1615روارداتیلاردر جمعیت گاوهايرهلشتاین مورد استفاده قرار گرفته بود، شامل 26644ررکورد تا حد ممکنراز طریق منابع اطلاعاتی اینتربول29 رو 30CDNراستخراج گردیدرو استفاده شد.رچهار منشاء مختلف آمریکا، کانادا، اروپا و داخلی براي محاسبه سهم خونی در نظر گرفته شدند.رسهم خونی حیوانات بنیانگذار 31رع5لاربرراساس منشاء اولیه آنها تعیین شده و سهم خونی سایر حیوانات بر اساس اطلاعات شجره از روي حیوانات پایه محاسبه گردید.رکلیه حیوانات ماده متولد شده بین سالهاي 1383رتا 1388ربه عنوان جمعیت مرجع در نظر گرفته شد.
تعداد حیوانات بنیانگذار، معادل حیوانات بنیانگذار 32 رو سهم ژنی هرکدام و روابط خویشاوندي آنها به کمک نرمافزار CFCففپزژفورسهم ژنی مهمترین والدین33ربه کمک نرمافزار PEDIGرمحاسبه شدع1لا.فف نتایج وبحث تجزیه و تحلیل شجره اسپرمهاي مورد استفاده در جمعیت گاوهاي هلشتاین ایران نشان داد که شجره این اسپرمها از5523رحیوان بنیانگذار تشکیل شده است که فقط 141رحیوان ع2/55درصدلارآن 50ردرصد ژنهاي این اسپرمها را تشکیل میدهند.ردر اینرشجره 655رخانواده تنی34رربا متوسط اندازه خانواده 2/17ربا حداقل 2رو حداکثر 5رعضو مشخص گردید. معادل حیوانات بنیانگذار این اسپرمها، متوسط رابطه خویشاوندي و همخونی آنها به ترتیب 318/95، 9/89 ر4/38، و درصد برآورد گردید.
اطلاعات شجره این اسپرمها به تفکیک داخلی و وارداتی در جدول 1رآورده شده است.تعداد حیوانات بنیانگذار اسپرمهاي داخلی نسبت به اسپرمهاي وارداتی کمتر است اما اگر با تقسیم این تعداد به تعداد اسپرمهاي داخلی و وارداتی عبه ترتیب، 7/1رو 2/93لارمشخص میشود که اسپرمهاي داخلی از نظر تعداد حیوانات بنیان-گذار وضعیت مناسبتري نسبت به اسپرمهاي وارداتی دارند.راین وضعیت را تعداد معادل بنیانگذارها نیز نشان میدهد اما اختلاف زیادي بین آنها مشاهده نمیشود.ربه بیان دیگر هرچند از نظر تعداد حیوانات بنیانگذار اختلاف قابل توجهی بین اسپرمهاي داخلی و وارداتی مشاهدهر میشود اما تعداد کمی ازاین حیوانات بیشترین تاثیر را داشتهاند.
رتعداد حیوانات بنیان-گذار که 50ردرصد سهم ژنتیکی کل اسپرمهاي داخلی و وارداتی را تشکیل میدهد به ترتیب برابر 146رو 137رمیباشد.ر نکته جالب توجه این است که این حیوانات در 86 ردرصد موارد مشابه بودند. متوسط ضریب همخونی، ضریب خویشاوندي و ضریب همتباري اسپرمهاي وارداتی نسبت به اسپرمهاي داخلی به ترتیب 33/42، 49/53 رو 47 ردرصد بیشتر بود.رمتوسط خویشاوندي اسپرمهاي داخلی و وارداتی با جمعیت حیوانات ماده و جمعیت مرجع به ترتیب 5/04رو 5/72، و 6/65رو 8/11ربرآورد شد.رهمچنین متوسط رابطه خویشاوندي بین اسپرمهاي داخلی و وارداتی نیز 8/41ردرصد برآورد گردید.
رمجموع سهم ژنتیکی اسپرمها که بر اساس سهم ژنتیکی والدین آنها تصحیح شده بود ع1لا ربراي کلیه حیوانات ماده و جمعیت مرجع به ترتیب براي اسپرمهاي داخلی 9/58رو 1/86رو براي اسپرمهاي وارداتی 13/6رو 6/90رر درصد برآورد گردید.ربا توجه به پایین بودن سهم ژنتیکی اسپرمهاي داخلی در جمعیت گاوهاي ماده و جمعیت مرجع و با توجه به تشابه 86ردرصدي حیوانات بنیانگذار که 50ردرصد سهم ژنتیکی اسپرمهاي داخلی و وارداتی را تشکیل میدهند، میتوان نتیجه گرفت که خویشاوندينسبتاًرزیاد اسپرمهاي داخلی با جمعیت حیوانات ماده بیشتر از طریق شجره این اسپرمها تامین شده است.
به بیان دیگر اگرچه در مقایسه با اسپرمهاي وارداتی، اسپرمهاي داخلی سهم کمتري در جمعیت گاوهاي هلشتاین ایران دارند و استفاده از آنها ممکن است باعث کاهش نرخ افزایشی همخونی شود، اما با توجه به اینکه بیشترین رابطه ي خویشاوندي اسپرمهاي داخلی با جمعیت گاوهاي ماده از طریق ارتباط این جمعیت با والدین وارداتی این اسپرمها نه ارتباط ژنتیکی مستقیم آنها بر قرار میشود، نمیتوان انتظار داشت که تاثیرقابلرتوجهی بر کاهش همخونی و رابط خویشاوندي داشتهرباشند.رعلت این نتیجه گیري افزایش سهم ژنتیکی اسپرمهاي داخلی در جمعیت مرجع است که نتوانسته است نرخ افزایش همخونی را کاهش دهد ع4لا.ر سهم ژنی اسپرمها به تفکیک منشاء چهارگانه عامریکا، کانادا، اروپا و ایرانلاردر جدول 2رارائه شده است.
ملاحظه میشودکه سهم ژنی کشور امریکا و کانادا بیشترین عبه ترتیب، 53/37رو 37/34لارمقدار و سهم ژنی با منشاء اروپا و ایران کمترین عبه ترتیب، 0/38رو 8/91لارمقدار است.رباید توجه داشت که اسپرمهاي داخلی که فقط در ایران تولید شدهاند نیز منشاء اولیه آنها ایران نمیباشد.ردر واقع شاید سهم ژنی کشور ایران در تولید اسپرمهاي داخلی کمتر از مقدار برآورد شده باشد.ر زیرا بسیاري از پایههاي مادري این اسپرمها، گاوهاي ماده وارداتی بودند که شجره آنها کامل نبوده و امکان تکمیل آنها نیز وجود ندارد.ربنابراین احتمال زیاد برآورد شدن سهم خونی گاوهاي ایرانی براي اسپرمهاي داخلی نیز وجود دارد.
از مجموع نتایج حاصل از تحقیق حاضر نتیجه گرفته می شود که اگرچه تعداد اسپرمهاي مورد استفاده در تلقیح مصنوعی جمعیت گاوهاي هلشتاین ایران کم نیست اما در عمل رابطه خویشاوندي بالائی بینراین اسپرمها وجود دارد و ممکن است در آینده باعث افزایش نرخ همخونی و کاهش تنوع ژنتیکی گاوهاي هلشتاین ایران شود.
