بخشی از مقاله
چکیده: "زیباسازی و کیفیت محیط شهری" از طریق ایجاد و بهسازی فضاهای شهری، مدیریت کارآمد تبلیغات شهری، رفع آشفتگیها و نارساییهای بصری و... میکوشد تا محیطی فراهم آورد که شهروندان از بودن در آن، احساس لذت کنند. میتوان اذعان داشت که بیلبوردهای تبلیغاتی در شهرهای امروزی نقش به سزایی را ایفا میکند . برای بهره گرفتن از تمام پتانسیل این رسانه باید با بخش معیارهای زیباییشناسی آنها آشنا شد و آنها را مورد بررسی قرار داد. در پژوهش حاضر که به صورت توصیفی- تحلیلی است ابتدا به تعریف گرافیک محیطی، شهری و بیلبورد پرداخته میشود سپس تاریخچه مختصری از بیلبورد و ویژگی های یک بیلبورد مناسب بیان می گردد و در مرحله ی بعد ویژگیهای معیارهای زیباییشناسی درنظرگرفته شده برای بیلبوردهای حاشیهی میدانهای شهر کرمان مورد بررسی قرار می گیرد. این مقاله با هدف دستیابی و شناسایی معیارهای زیباییشناسی حاکم بر بیلبوردهای تبلیغات محیطی حاشیه میدانهای شهر کرمان انجام شده است. بدین منظور نمونههایی از بیلبوردهای حاشیه میدانهای سطح شهر کرمان بررسی شده است. نتایج تحقیق حاضر مبین آن است که در بیلبوردهای مورد مطالعه حاشیه میدانهای شهر کرمان ایده و خلاقیت کمتری دیده می شود، درصورتی که اگر ایده و خلاقیت به کار برده شود باعث جذب مخاطب و تأثیر بیشتر می شود.
-1 مقدمه
گرافیک از جمله هنرهایی است که در آن نشانههای تصویری به کمک دیگر نشانه ها، ارتباط میان مخاطب و اثر هنری را شکل می دهند. در اثر گرافیکی پیام به قصد ارائه منظور مخاطب طراحی می شود از این رو برای جذب مخاطب و انتقال پیام همواره از ابزارهای گوناگون و حتی امروزه از رسانه های متفاوتی مدد میجویند که این ابزارها با توجه به شرایط فرهنگی، اقلیمی و هم چنین نحوه کاربرد آن قابل تغییر است." تبلیغات شهری" شاخه ای ازگرافیک است که در فضای شهری دارای کارکردهای متفاوتی چون اطلاع رسانی، تبلیغات تجاری و فرهنگی - بیلبوردها و اتوبوس آگهیها و.... - است. شهرها عالیترین مکان تجمع زیستی انسان از آغاز تاکنون بودهاند. بیتردید از همان لحظات پیدایش شهرنشینی، طراحی و زیبایی آن نیز مطرح بوده است. هدف از طراحی و زیبایی شهری بهبودبخشی به شرایط زندگی و رفع نیازهای ساکنین شهر است. هر گونه اطلاعرسانی و تبلیغ اعم از فرهنگی، اجتماعی، هنری، خدماتی و تجاری از طریق نوشتاری و تصویری و حجمی که به وسیله ابزار و پیکره های تبلیغاتی ثابت، متحرک، دائم و موقت که در معرض دید شهروندان قرار می گیرد، تبلیغات محیطی محسوب میگردد. - جعفرپور، - 12 :1393 در تبلیغات محیطی نهتنها دیده شدن مهم است بلکه انتقال اندیشه ای که در پیام تبلیغاتی نهفته است و درک پیام از سوی مخاطب از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از چیزهایی که مهم است و امروزه بیشتر استفاده می شود بیلبورد است. بیلبوردها نیز در میادین، خیابانها و اتوبانهای شلوغ و پرتردد و یا با ترافیک سنگین، روزانه نظر میلیون ها بیننده و شهروند را به خود جلب می کنند. در این بین، بیلبوردهای حاشیه میدان ها چون در معرض دید همگان قرار داررند و روزانه تعداد زیادی از مردم آن ها را می بینند از اهمیت بالایی برخوردارند. این پژوهش تعدادی از این بیلبوردها را با توجه به معیارهای زیبایی شناسی آنها مورد بررسی قرار می دهد، جامعهی آماری من بیلبوردهای میدانهای شهر بوده که با توجه به محدودیت مقاله از هر میدان یک بیلبورد را انتخاب کردم.
-2 گرافیک محیطی:
گرافیک محیطی به عنوان یکی ازشاخههای گرافیک در رسیدن به اهداف بالا نقش به سزایی دارد، و علمی است که در آن چگونگی استفاده از انواع فرم ها، رنگ ها، نقشها و تصاویر گوناگون به روشی ماهرانه، اصولی و برنامه ریزی شده در جهت بهتر ساختن و ساده شدن روابط، ارتباطات، ترافیک و هم چنین کاملتر ساختن زیبایی محیط عمومی مطرح شده، و مورد بررسی قرار گرفته است و با رشد فرهنگ بشری و تمدن انسانی در میان هنرهای دیگر پدید آمده است و نقش ویژهای در هدایت عوامل انسانی، هم در عرصه تولید و توزیع و هم در انضباط اجتماعی بازی می کند.. انسان به واسطه ی گرافیک محیطی با محیط پیرامون خود سخن می گوید، و با دیگران ارتباط برقرار می کند. گرافیک محیطی "خانه وجود" بشر جدید را شکل داده و میآراید و به مثابه زبان تصویری مشترک در داد و ستدها و مبادلات فرهنگی و تجاری، نه فقط در جامعهای خاص بلکه بین جوامع مختلف، به کار گرفته میشود.
-3 گرافیک شهری:
گرافیک شهری تمام توان بصری شهر در هماهنگ سازی و زیباسازی محیط بصری است. - جعفرپور، - 23 :1393 ارتباط بصری در نگاه شهری، خود، در جستجوی آهنگی هارمونیک و جذاب از همنشینی فرآوردههای بصری است. گرافیک شهری این ساختار را در اصول و مبانی تعریف می کند، رنگ آمیزی را تدوین میکند و برایش موسیقی می گذارد تا تصویری خلاق مبتنی بر نیازها و ضرورت های روحی و طبیعی بشر در روند منیت وی، با آهنگی موزون از تمام عناصر فراهم آورد. هم چنین، خانه شهری را، در روندی سالم و زیبا، در ارتباطات بصری قرار می دهد.
-4 بیلبورد - - Billboard چیست؟
بیلبورد به تابلوی بزرگی گفته می شود که فضای مناسبی برای نصب آگهی را در اختیار دولت، صنعتگران و عرضهکنندگان کالا میگذارد و در اصل به هر فضای بیرونی که امکان نصب آگهی در آن باشد اطلاق می گردد، امروزه بیشتر به معنای تابلوی بزرگ و نورپردازی شده است که بر پایههای بلند قرار گرفته و از فواصل دورقابل رویت می باشند معمولاً مساحت از 24 متر مربع به بالا که از فاصله بیش از 15 متری قابل رویت باشد. - جعفرپور، - 12 :1393 درواقع بیلبوردها سطوح بزرگیاند که در ارتفاع خاصی نصب می شوند و کارایی آن ها به گونه ای است تا ناظر بتواند با سرعت زیاد و از فاصلهی دور اطلاعات روی آنها را به راحتی بخواند و پیام تصویری آن را درک کند. - ایلوخانی، - 65 :1388 مفهوم تبلیغاتی بیلبورد عبارت است از" ارسال بیشترین پیام ممکن با کمترین کلمات و در کوتاهترین زمان از طریق فضای اختصاص یافته محیطی به آن" بیلبورد یک رسانه و ابزار برای اطلاعرسانی است. مأموریتی برای اطلاعرسانی دارد، آگاهی می دهد و مطلبی را میرساند. یک ایده جالب و بدیع است که بیننده را وادار نماید به تفکری که در پشت یک طرح پنهان است فکر کرده و تصمیم نهایی برای خرید را بگیرد هم چنین یکی از بهترین ابزارهای تبلیغاتی در رسانه محیطی محسوب میشوند که قدرتی غیرقابل انکار برای معرفی محصولات و خدمات شرکتها دارند. بیلبوردها با اشکال و ایده های خاص میتوانند ببننده را به تفکر در خصوص نگرش ها، اهداف و مقصود نهایی طراحان و ایدهپردازان برسانند و صاحبان کالا و خدمات را به مقصود نهایی و فروش بیشتر و مطلوب تر برسانند. - http://mohiti.com -
-5 تاریخچه بیلبورد
در سه دههی آخر قرن نوزدهم میلادی، براثر تحولات مصورسازی و پیوند نزدیکی که بین نقاشی و چاپ برقرار شده بود، پدیده تازه ای موسوم به بیلبورد یا آفیش به وجود آمد. - استوار، - 72 :1392 نیازهای اجتماعی و فرهنگی ایجاب می کرد که یک چنین ابزاری به وجود بیاید. در نتیجه میتوانیم بگوییم بیلبورد، به دنبال رفع نیازهای جامعه به مددکار تبادل اطلاعات در سطح جامعه آمد. سرچشمههای بیلبورد را همچون مصورسازی، در گذشتههای دور میتوان جست وجو کرد. به یک معنا نقوش برجسته آشوری، ایرانی و رومی نوعی بیلبورد بوده اند. زیرا رویدادهایی را به روایت تصویر، توصیف میکردند که درواقع تبلیغی برای دستگاه حاکم بود. به علاوه در مصر و روم باستان، ساختن آگهیهای همگانی یا اعلامیههای دیواری معمول بوده است. - استوار، - 67 :1392 در ایران در اوایل، بیلبوردهای سیاسیو فرهنگی عمدتاً از جانب دستگاهای دولتی چاپ و منتشر می شد و غالباً جنبه رسمی و تبلیغاتی آن ها بر جنبه هنریشان رجحان داشت. توسعهی تبلیغات برای کالاها و موسسات تولیدی و خدماتی و غیره، موجب رواج بیلبوردهای تجاری گردید. در جریان انقلاب اسلامی و پس از آن بیلبورد به ناگهان قیدهای گذشته را شکست، و در ابعاد بیسابقهای، خود را در جامعه مطرح کرد. در این سال ها به مناسبتهای مختلف، دیوارهای شهرها از بیلبوردهای متنوع پوشیده میشوند و با خود پیامهای مذهبی و سیاسی و فرهنگی را می گسترانند. خصلت همهگیرشدن بیلبورد، طبیعتاً ملازم با رشد جنبه های هنری آن نیست. از این روست که در میان بیشمار بیلبوردهای امروزی، نمونه های ارزنده هنری هنوز اندک هستند.
-6 ویژگیهای یک بیلبورد مناسب
با توجه به پیشرفت روزافزون و سریع ارتباطات که از نزدیکی کشورها و لزوم پیوستگی و تازگی اطلاعات بوجود می آید. برای درست کردن یک بیلبورد از لحاظ گرافیکی به سه نکته باید توجه کرد:
-1 سرعت انتقال پیام
-2 کیفیت انتقال پیام
-3 دربرداشتن فرهنگ و هویت ملی و انسانی پیام امروزه بشر به دنبال زبان بینالمللی برای ارتباط بین انسانها می باشد. اگر این خصوصیات توسط ابزار مناسب گرافیک به
کار گرفته شود دارای نتایج مثبت و درخشانی خواهد بود. از دیگر مسائلی گرافیکی که در هنر بیلبورد باید درنظرگرفته شود درک صحیح آن توسط بیسواد یا کمسواد، که در طراحی آن باید درنظرگرفته شود و یا دارای قدرت جذب باشد و از نظر
