بخشی از مقاله
چکیده
سخن گفتن از حماسه ی شکوهمند عاشورا ، ایثارها و نثارهای حضرت سیدالشهدا - ع - و یاران با وفای او ، تأثیر آن بر دفاع مقدس و شعر دفاع مقدس، شگفت موضوعی است که قلم با همه ی توانش از بیان آن ناتوان است. تأثیراتی که پرده از کردارهای شهودی و وجودی این رستخیز عظیم به قدر وسع کلمه و کلام برداشته است. و لیکن هنوز- این انقلاب آفتابی در حرف و این بحر بیکرانه در ظرف نیامده است.
جنگ هشت ساله ی ایران با عراق، به دلیل مشابهت های بسیاری که با نبرد حق و باطل در کارزار کربلا داشت، این دو حادثه را از جهات متعدد به هم پیوند می زد.. هم چنان که عرصه های مختلف جنگ، متأثر از حادثه عاشورا بود، شعر جنگ نیز از آبشخور این فرهنگ غنی سیراب میشد ولحظات ناب شاعرانه ای را برای شاعران این دوره از ادبیات ایران، خلق میکرد.
از سوی دیگر، ضرورت دفاع از میهن، ایستادگی بر سر آرمان ها، حفاظت از انقلابی نوپا که با هدف احیای اسلام ،شهادت ،ایثار ،عشق وایمان..... باعث برجسته شدن ابعاد حماسی وهمچنین عرفانی عاشورایی گردیده است. استان کرمانشاه ازجمله ی قهرمان شهرهای تاریخ جنگ است که عاشوراییان بسیاری رادرحافظه ی تاریخی خویش به ثبت رسانده است. در کنار آن شاعران غیرتمنددفاع مقدس این استان، اشعاردفاع مقدس و عاشورایی خویش رابه هم پیوندزده اند،تاحماسه ی عاشورایی دفاع مقدس رادرآیینه ی زیباترین کلام، برای نسلی که هم چنان برای دفاع از هویت و آرمان های خویش، ناگزیر از مقاومت و ایستادگی اند به یادگاربگذارند.
پژوهش حاضر به بررسی ابعاد حماسی و عرفانی عاشورا در شعر دفاع مقدس احمدعزیزی شاعرکرمانشاهی پرداخته است روش تحقیق در این پایاننامه،کتابخانهای است..که درآن ضمن بررسی آثاراین شاعرارزشمند مشخص گردیددر اشعار»عاشورایی ودفاع مقدسی« ایشان آمیختگی وپیوندمیان دفاع مقدس وعاشورا دیده میشود.
احمدعزیزی دراین سروده ها به حماسه سازان کربلا،امام حسین - ع - حضرت عباس - ع - قاسم بن الحسن - ع - حربن یزیدوبزرگ بانوی کربلاحضرت زینب و.....اشاره میکندوبالحنی حماسی ونگاهی عرفانی باشعردفاع مقدس درمیآمیزد. لازم به ذکراست که در حوزه بررسی حماسی و عرفانی عاشورا در شعر دفاع مقدس شاعرمذکور، تحقیقی انجام نگرفته است.
مقدمه :
باعنایت به مباحث شهیدوشهادت وانتظارموعودوباالهام ازقرآن کریم،خودموجدیک نوع ادبی منحصربه فردیعنی» ادبیات عاشورایی« گردیده است. که دراین نوع ازادبیات تلفیق حماسه وعرفان به آن جذابیتی خارق العاده بخشیده است.حماسه وعرفانی که ازدیرباز درادبیات فارسی اعم ازنظم ونثرمطرح بوده است.وعرفای مشهوری چون ابوالسعید ابی الخیر،منصورحلاج،شیخ شهاب الدین سهروردی .....به وفوردرآثارعرفانی خویش ازحماسه آفرینیهای قهرمانان دینی سخن رانده اند.و عرفان وحماسه رادرمتعالی ترین شکل بایکدیگرعجین کرده اند.
این تلفیق وآمیزش درادبیات معاصربهخصوص ادبیات مقاومت ما نمودبارزی دارد وپدیده جنگ در دهه نخست انقلاب، عاملی بود تا ادبیات معاصر و بویژه شعر را به مضمون های حماسی، زنده وجذبه معنوی و اجتماعی آن اذهان شعرا و نویسندگان را از مضامین و معانی الهی و انسانی لبریز سازد. نکته مهم در اینجا کانون انگیزه های دفاع و مبارزه است که تداعی قیام و نهضت عاشورا را در پی دارد. عاشورایی که ظهور انسان کامل و مُکَمِّل و تجلّی سلوک عقلی در بالاترین مراتبش و سلوک قلبی و باطنی در عمیق ترین وجه آن است
بسیاری از آثار خلق شده در ادبیات معاصر ما، چه در ادبیات منظوم و چه در ادبیات منثور، مخلوق حادثه بزرگ جنگ بوده است. در اینجا دیگر شعر تصویر حماسه نیست، بلکه شرکت در حماسه است و ادبیات عاشورایی به عنوان یک سمبل تلقی نمیگردد، بلکه حقیقتی است که باردیگر در اذهان حضور یافته و آنها را تسخیر کرده است؛ حماسه و تغزل و شور به هم میآمیزند و صحنه های پرشکوه اندیشه مبارزه را تصویر میکنند.
باشروع جنگ تحمیلی مجموعه ای ازآثار مرتبط باهشت سال جنگ وارزشهای دفاع بوجودآمدکه دراین میان،سروده های آن عنوان »شعردفاع مقدس« گرفت. شعردفاع مقدس دارای ویژگی هایی است که آن راشاخص میکند.یکی ازویژگی های شاخص آن، که دراکثراشعارسروده شده این دوران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم میدرخشد،کاربردعناصر فرهنگ عاشورا است.
عاشورایی که الگویی ارزشمند وپشتوانه ی فکری انقلاب اسلامی ایران بوده است. خون شهیدان دوران انقلاب ونیزهشت سال دفاع مقدس ، درزلال کربلا ریشه دارد، دفاع ازعزت وآزادگی ، ظلم ستیزی وایستادگی برسرآرمانها باهدف احیای اسلام همراه باشباهت هایی بسیار این دوحادثه رابه هم پیوند زده است.
