بخشی از مقاله
چکیده
توسعه اقتصادي قابل دوام بدون سرمایگذاري اساسی و بنیادي بر روي نیروي انسانی امکان پذیر نمی باشد . آموزش فهم انسان ها را از خود و جهان پیرامون خود کامل می کند و کیفیت زندگی را در هر زمینه اي بالا می برد. آموزش همچنین قدرت خلاقیت، سازندگی و بهره وري را افزایش داده و افراد را به سوي کارآفرینی و تکنولوژي هاي پیشرفته ترغیب می نماید ، علاوه بر همه اینها ، آموزش نقش تعیین کننده و سرنوشت سازي در اقتصاد پایدار و توسعه اجتماعی و بهبود توزیع درآمد در میان اقشار مختلف جامعه دارد.
آموزش زیر ساخت هایی را براي توسعه اجتماعی و اقتصادي فراهم می کند و کلید بالا بردن استعدادها و قابلیت هاي اقتصاد بادوام و پایدار است. در این مطالعه، با جمع آوري اطلاعات کتابخانه اي ، به توصیف اقتصاد دانش- محور پرداخته شده و با یک نگاه جامع و سیستمی ، نشان داده شده است که در دنیاي به شدت رقابتی امروز ، نقش دانش بعنوان یک عامل کلیدي در رشد و تحول جامعه و توسعه اجتماعی و اقتصادي ، ضرورتی انکار ناپذیر است وسرمایه انسانی ، عنصري بسیار اساسی و ارزشمند در اقتصاد دانش- محور ، محسوب شده و براي ایجاد سرمایه انسانی مناسب ، سرمایگذاري در آموزش ، تحقیق و توسعه ضروري است.
مقدمه
اقتصاد دانش – محور یا اقتصاد مبتنی بر دانائی، اقتصادي است که براساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و سرمایگذاري در دانش و صنایع دانش پایه ، مورد توجه خاصی قرار می گیرد - معمارنژاد ، . - 1384 توجه به نقش دانش در اقتصاد و رشد اقتصادي موضوع جدیدي نیست ، به نحوي که آدام اسمیت در قرن نوزدهم به نقش تخصص در تولید و اقتصاد توجه داشته و فردریک لیست تاکید کرده است که خلق و توزیع دانش به بهبود کارائی در اقتصاد کمک می کند.
هیچ کشوري نمی تواند یک توسعه اقتصادي پایدار، بدون سرمایگذاري اساسی و بنیادي بر روي نیروي انسانی داشته باشد. آموزش نقش اساسی و تعیین کننده در خلاقیت ، سازندگی، نوآوري و بهره وري داشته و افراد را به سوي کار آفرینی و تکنولوژي هاي پیشرفته ترغیب می نماید همچنین آموزش نقش مهم و سرنوشت سازي در اقتصاد با دوام و توسعه اجتماعی داشته و زیرساخت هائی را براي آن فراهم می کند به عبارتی ، دانش کلید بالا بردن استعداد ها و قابلیتهاي اقتصادي با دوام و ایجاد توسعه پایدار است.
در مقاله حاضر ، ضمن مروري بر مفهوم دانش ، اقتصاد دانش- محور، ویژگیهاي آن و بیان تفاوتهاي اقتصاد سنتی و اقتصاد مبتنی بر دانش ، به نقش تکنولوژي و کاربرد تکنولوژي در آموزش پرداخته شده و در پایان ، به تشریح مفهوم توسعه پایدار، الزامات و اهداف آن و تاثیر آموزش بر اقتصاد و بهره وري اشاره شده است.
چیستی دانش
در توصیف اقتصاد دانش محور ، ابتدا باید "چیستی دانش" تبیین و مورد بررسی قرار گیرد. دانش به عنوان عامل کلیدي رشد اقتصادي محسوب شده که کسب و در اختیار داشتن آن، باعث تامین عوامل سنتی دیگر نظیر سرمایه، نیروي کار و زمین نیز می گردد.بعضاً دانش را به اشتباه با اطلاعات یکی تصور می کنند. در عین حال "دانش" اطلاعاتی است که ساختار یافته، تفسیر شده و رکن بنیادي اطلاعات "داده" است. توانایی استفاده، قالب ریزي کردن و خلق دانش جدید " حکمت" نامیده می شود
-1 دانش صریح - قالب ریزي شده -
دانش سازمان دهی شده، نظام مند و نوشته شده که ممکن است به طریق مختلف از جمله کتابها، اختراعات، گزارش ها و اینترنت ذخیره و انتقال داده شود.
-2 دانش ضمنی
دانشی که ماهیت آن ذاتاً ناملموس بوده و به استعدادها، تجارب و توانایی هایی اشاره دارد که سنجش آنها دشوار است.
اگرچه دانش صریح را می توان به سادگی مورد سنجش قرار داد ولی سنجش و انتقال دانش ضمنی بسیار دشوار است. درصد ناشناخته اي از دانش ، ضمنی و قالب ریزي نشده است و صرفا در اذهان افراد ذخیره می شود
لندورال و جانسون3 نیز دانش را به چهار طبقه تقسیم کرده اند:
: Know-what -1 این نوع دانش به واقعیات اشاره دارد و در قالب اطلاعات نشان داده می شود. - معناي محدودتري نسبت به دانش دارد -
: Know-why -2 به دانش در مورد قوانین حاکم بر طبیعت و جامعه و غیره اشاره دارد.
: Know-how -3 به دانش مرتبط با توانایی انجام امور اشاره دارد. دسترسی عامه به این نوع دانش بسیار محدود و انتقال آن بسیار دشوار است. دانشی است که خبرگان صاحب آن هستند.
: Know-who -4 به ترکیب اطلاعات و روابط اجتماعی مرتبط است. آن دسته از کسانی که صاحب دانش بوده را مورد شناسایی قرار میدهد.
دانش در دو معناي Know-why و Know-what ، دانش قالب ریزي شده و در دو معناي Know-how و Know-who بیشتر ضمنی اند و قالب ریزي و سنجش آنها دشوار است.
مفهوم اقتصاد دانش- محور:
• اقتصاد هاي دانش محور، اقتصاد هایی هستند که به طور مستقیم به تولید، توزیع و بهره برداري از دانش و اطلاعات استوارند. این نوع اقتصادها در روند اقتصادي خود، به سمت و سوي رشد در سرمایه گذاري هاي با فن آوري بالا، صنایع فناوري بالا، نیروي کار بسیار ماهر و منافع بهره وري مرتبط با آن متجلی شده اند. اگرچه دانش به عنوان عامل مهم در رشد اقتصادي سابقه اي دیرینه دارد ولی اکنون اقتصاددانان در پی یافتن راهی براي تزریق مستقیم تر دانش و فن آوري در تئوري ها و مدل هاي خود هستند.
• تعریف :OECD اقتصاد دانش بنیان، اقتصادي است که بر اساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و سرمایه گذاري در دانش و صنایع دانش پایه مورد توجه خاص قرار می گیرد.
• تعریف :APEC اقتصاد دانش بنیان، اقتصادي است که در آن تولید، توزیع و کاربرد دانش، عامل و محرك اصلی رشد اقتصادي، تولید ثروت و اشتغال در تمامی صنایع است.
اقتصاد دانش – محور یا اقتصاد دانایی – محور، اقتصادي است که بر اساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و به سرمایه گذاري در دانش و صنایع دانش – محور توجه خاص دارد و داراي پیش نیازهاي زیر است:
• سرمایه گذاري در سرمایه انسانی - آموزش و تعلیم و تربیت -
• فناوري اطلاعات و ارتباطات
• محیط مناسب اجتماعی، سیاسی، اقتصادي و قانونی براي سرمایه گذاري و تولید و تجارت
