بخشی از مقاله
چکیده:
ارتباط سلامت عمومی وبرنامه ریزی شهری،موضوعی نوین ودر عین حال پر اهمیت است وتوجه به این مسئله در برنامه ریزی آینده شهر ها ازجایگاهی ویژه برخوردار استکه. در این میان هم پیاده روی ساده ترین نوع جابه جایی بین مبداً ومقصد ونوعی از حمل ونقل است که به صورت مستقل وغیر وابسته به هیچ گونه ابزار یا وسیله خارجی امکان پذیر است .بنابر این با توجه به انجام پروژه پیاده مداری در اکثر کشور ها ما به بررسی سابقه آن در ایران بطوری که دارای چه مزایا واهدافی میباشد صورت گرفته است.
مطالعه حاضر به منظور بررسی وسنجش تمایل به حضور گروه های مصرف کننده وایجاد شرایطی به منظور ارتقاء کمی وکیفی محیط شهری،افزایش ارتباطات وتعاملات اجتماعی افراد با یکدیگر در محیطی امن وسالم،رفع آلودگی های زیست محیطی ومهم تر از همه احترام به هویت عابرپیاده به عنوان جزئی مهم از سیستم حمل ونقل شهری در قالب بستر کالبدی مناسب انجام شده است.در نگارش این مقاله از روش کتابخانه ای واسنادی استفاده شده است .در نتیجه این مطالعه مورد بررسی به اجرا رساندن برنامه پیاده مداری در شهر های ایران باعث بهره مندی شهروندان از الگوهای رفتاری در فضاهای شهری می باشد.
مقدمه:
وسعت شهرها وفاصله میان مراکز مختلف آنها در شهرهای قدیمی چنان بود که شهروندان با پای پیاده از نقطه ای به نقطه دیگه می رفتند واز آن جایی که تنها وسیله جابه جایی افراد یا کالاها چهارپایان بودند؛به دلیل سرعت ونحوه حرکت آنها،الزاما نیازی به متمایز بودن راهها وفضاهای ارتباطی پیاده وسواره از یکدیگراحساس نمی شد.اینگونه الگوی حرکت در شهرنه تنها پیوندی تعاملی،حسی وذوقی میان شهر وشهروندان برقرار می کرد.بلکه به راههاومعابر شهری،خصلتی اجتماعی وفرهنگی نیز می بخشید.
پیاده روی طبیعی ترین وضروری ترین شکل جابه جایی انسان وهنوز مهمترین امکان برای مشاهده مکان ها وکشف جاذبه های نهفته در محیط است.در مراکز کهن شهری ایران به رغم وجود شبکه ی معابر پیاده گسترده ومنحصر به فرد،نظیر راسته ها وگذر های بافت قدیم،به دلیل حاکمیت نگرش مدرنیستی به فضاهای شهری وسلطه بی قید شرط اتومبیل،چندان رقمی به مقوله احیا وساماندهی آنها نشده واغلب این شبکه ها وفضاهای ارزشمند بی آنکه جایگاه روشنی در میان عملکردهای شهری داشته باشند.
در چارچوب طراحی های با بینش محدود وبرون زا مقهور ومجهور مانده اندودرست به همین دلیل - ازدست رفتن عملکردها - دوران رو به زوال وسیرفهقرایی خود را طی می نمایند.این مراکز به سبب آنکه بر پایه مقیاسهای انسانی وبا حرکت کند پدید آمده اند حضور اتومبیل وحرکت سریع به عنوان اولین عامل تخریب پیکره منسجم بافتها ایفای نقش نموده وتامین دسترسی سریع به قیمت قربانی شدن کالبدهای با ارزش گذشته انها انجامیده است.سلطه تدریجی حرکت سواره برفضاها ومعابر شهری ایران ،برنامه ریزی وطراحی شهری را از مقیاسها ونیاز های انسان پیاده دور ساخته ودر نتیجه،از ارزشها وجاذبه های اجتماعی وفرهنگی فضاهای شهری کاست،است تداوم چنین روندی باعث شده،حیات مدنی فضاهای شهری به دلیل مدرنیزاسیون از بالا،سیطره حاکمیت سیاسی،تقابل تاریخی با سنت وماحصل آن مدرنیته ای ناتمام،کم رنگ وفاقد سرزندگی ونشاط شود.
متن اصلی:
مفهوم پیاده مداری
از دهه 60 قرن 20 میلادی، تحولی در شهرسازی رخ داد که لزوم بازگشت به اصولی را فراهم آورد که در شهرهای گذشته - ما قبل صنعت - جاری بود واینک باید با نیازهای زمان مطابقت داده میشدند. رنگ باختن حیات اجتماعی و تولد شهرهای بیروح، لزوم بازنگری به طرحهای شهری را - که توده وفضا هر دو را در برمیگرفت - و نیز فقدان فضاهای شهری و عمومی مطلوب - که نبود عرصههای عمومی را گوشزد مینمود - دو چندان مینمود. فقدان حیات شهری به لحاظ فقدان حضور فعالیتهای اجتماعی و انتخابی شهروندان در شهر بیشهریت، لزوم توجه به فضاهای شهری به عنوان عرصههای عمومی که مکان حضور جامعه مدنی است، را یادآور شد
یکی ازابعاد اصلی در رابطه با ساخت شهری پایدار،مسئله حمل ونقل پایداراز دیدگاه اجتماعی ،زیست محیطی،اقتصادی وسلامت عمومی است.تاثیر چشمگیر ساخت شهر در ویژگی های سفرهای شهری ونحوه استفاده از گزینه های حمل ونقل،امری ثابت شده است
چگونگی ساخت محیط وتوجه به مشخصه های طراحی وبرنامه ریزی شهری در بهره گیری ازسفرهای پیاده ودوچرخه وبه طور کلی گونه های حمل ونقل متکی برفعالیت بدنی، - که از آن به عنوان حمل ونقل توام با فعالیت نام برده می شود - ،تاثیرگذار است.افزایش توجه به حمل نقل توام با فعالیت می توانددر حل مشکلات مختلفحمل ونقل وسلامت عمومی موثرواقع شود.گزینه های حمل ونقل به شکل پیاده روی ودوچرخه سواری می تواند مزیت هایی را در زمینه گره ترافیک،تقاضا برای پارکینگ،آلودگی هوادر پی داشته باشد.همین طور الگوهای کاربری زمین مرتبط با حمل ونقل توام با فعالیت در راستای موفقیت حمل ونقل عمومی ضروری بوده وبا استفاده از حمل ونقل عمومی با سطح بالای پیاده روی سازگاراست.
دراین زمینه محلات و نواحی شهری پیاده مدار در افزایش سهم سفرهای توأم با فعالیت از جایگاهی ویژه برخوردار است پیاده مداری شاخصی است در رابطه با شرایط کلی پیاده روی در یک ناحیه شهری که در مقیا سهای مختلف شامل یک سایت، خیابان، محله و شهر اطلاق م یگردد .در پیاده مداری کیفیت تجهیزات مرتبط با پیاده روی، شرایط سواره روها، الگوهای کاربری اراضی، حمای تهای اجتماعی، امنیت و راحتی پیاده روی مورد نظر است .[9]پیاد همداری به معنای میزان قابلیت پیاد هروی یک مکان می باشد [28]محله پیاد ه مدار، فضایی مطلوب وجذاب برای پیادگان به همراه احساس آسایش، راحتی و امنیت فراهم می آورد .این مکان سرزنده با شبکه به هم پیوسته ای از خیابا ن ها، مسیرهای دسترسی مناسب به انواع مقاصدومکان حضورگروه های مختلف سنی وجنسی رافراهم می آورد
امروزه موضوع انسانی تر کردن شهرها از طریق افزایش قابلیت پیاده مداری و توجه دوباره به سهم جابه جایی عابر پیاده در نظام حمل و نقل شهری در دستور کار برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گرفته و بدین لحاظ برخی شهرهای دنیا با تهیه طرح های جامع عابر پیاده اهدافی چون بهبود کیفیت زندگی، دسترسی ها وحرکت، کیفیت هوا، آزادی انتخاب مسیر و سفر، سرزندگی اقتصادی، تساوی حقوق برای استفاده یکسان از محیط، ارتباط مناسب کاربری و حمل و نقل، سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه،سلامتی و ایمنی و ایجاد محیطی پاید ار را دنبال می کنند.
جایگاه پیاده مداری در شهرها:
امروزه موضوع انسانی تر کردن شهرها از طریق افزایش قابلیت پیاده مداری و توجه دوباره به سهم جابه جایی عابر پیاده در نظام حمل و نقل شهری در دستور کار برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گرفته و بدین لحاظ برخی شهرهای دنیا با تهیه طرح های جامع عابر پیاده اهدافی چون بهبود کیفیت زندگی، دسترسی ها وحرکت، کیفیت هوا، آزادی انتخاب مسیر و سفر، سرزندگی اقتصادی، تساوی حقوق برای استفاده یکسان از محیط، ارتباط مناسب کاربری و حمل و نقل، سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه،سلامتی و ایمنی و ایجاد محیطی پاید ار را دنبال می کنند.
از مهمترین اهداف عملیاتی ویژه حوزه های پیاده مدار می توان به موارد زیر اشاره نمود.
-ترغیب مردم به پیاده روی، دوچرخه سواری و ترغیب مردم به پیاده روی، دوچرخه سواری و استفاده ازحمل و نقل عمومی
-امکان ایجاد اختلاطی از کاربریها به منظور خلق محیطی انسانی برای مردم
-دستیابی به الگویی فشرده از کاربری ها در حوزهای که حامی پیاده روی و دوچرخه سواری است
-تامین سطح بالایی از تسهیلات عمومی که محیطی جذاب وراحت را برای پیاده ها فراهم نماید
-حفظ سطح معقولی از پارکینگ و دسترسی برای خودروها ووسایل نقلیه خدماتی، در عین حال به حداقل رساندن محوطه های پارکینگ و نیز کاستن از تعداد عناصری تحت عنوان »رابط پیاده رو« در راستای محورهای اصلی
-ایجاد جزئیات ریزدانه در فرم های معماری و شهرسازی که علاقه و پیچیدگی جذابی را در تراز پیاده می آفریند
-ایجاد تراکم معقولی از کارکنان، ساکنان و کاربریهایتفریحی در جهت حمایت از شیوههای سفر و عبو ر و مرورغیرسواره.
پیاده راه؛خیابان مخصوص عابرین پیاده:
پیاده راهها ،معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی هستند که در آنها تسلط کامل با عابر پیاده بوده و از وسایل نقلیه موتوری تنها به منظور سرویس دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می شود.] 4[پیاده راهها محل حضور همه شهروندان و مشارکت آنان درزندگی جمعیشان است که علاوه بر نقش دسترسی،مکانی امن و راحت برای گردش و تماشا و..میباشد.بنابراین آنچنانکه از تعاریف ذکر گردیده مشخص است،پیاده راه قسمتی از فضای شهری است که به دلیل دارا بودن برخی پتانسیل های خاص،در تمام و یا بخشی از ساعات شبانه روز کاملا بر روی حرکت سواره بسته شده و به طور کامل به حرکت عابران اختصاص می یابد.
