بخشی از مقاله
چکیده:
شعر معاصر، می کوشد تا با استفاده از ابزارهاي فن بدیع، تصاویري ارائه دهد که بیانگر اندیشه زبانِ امروز است. در واقع تصویر، بیان گر دیدگاهی است که هر فرد نسبت به افراد، اشیاء و محیط اطراف خود دارد، یا همان هماهنگی ذهن فرد، با محیط خویش که یکی از ارکان مهم شعر می باشد چنانکه برخی معتقدند که شعر بدون تصویر، غیر از نظمی آهنگین نمی باشد.یکی از شاعرانی که در تصویرپردازي توانمندي خویش را نشان داده است نادر نادرپور شاعر معاصر است. تصویر در دوره ي کلاسیک، ابزاري است براي توضیح اندیشه و در واقع ابزاري در خدمت معنی، و در شعر معاصر، تصویر به امري مستقل بدل می شود که مدار خلاقیت شاعر است.
تصاویر ارائه شده در اشعار نادرپور، علاوه بر جذابیت و خیره کنندگی، داراي تازگی و ابداع می باشد. نادر پور تصویر را به خوبی به خدمت می گیرد تا به وسیله آن ارتعاشات روحی خود را نشان دهدنادرپور،. پرچم تصویر را به دست گرفت و زبان شعريِ مناسبی براي نسل جدید ارائه کرد. او توانست اشعاري بسراید که هنوز بعد از گذر چند دهه، همچنان تازه باشد. تصاویر اوهرگز از اوج نیفتاده مگر اندك مواردي که سکونی بر آن حاکم گردیده است.در این مجال، تصویر در اشعار نادرپور، مورد بررسی واقع شده و با ذکر نمونه اي از اشعار ، زیبایی و بداعتتصاویر ، نشان داده شده است . اشعار منتخب، به نظر، نماینده ي سبک انحصاريِ شاعر و کیفیت برخورد او، با تصویر بوده است.
کلید واژه : تصویرسازي، شعرمعاصر، شعر نادرپور
مقدمه:
1 -تصویر چیست؟
»تصویر در اصل، صورت، تجسم و ترسیمی است که به واسطه ي تلفیق اشیاء، عواطف، افکار و عناصر شعر در ذهن خواننده پدید می آید.« - باقی نژاد، - 70 :1387 و یا »تصویر حلقه زدن دو چیز از دو دنیاي متفاوت است به وسیله ي کلمات در یک نقطه ي معین« - براهنی، - 114 : 1377فرمالیست ها تصویر را » جوهرة اساسی شعر و عامل اصلی تاثیر سخن می دانند - « فتوحی، - 45 :1386 سورئالیست ها» هنر را نتیجه خیال و تخیل می دانند - « شفیعی کدکنی، - 7 :1366 رمانتیک ها » عنصر بنیادین شعر را تخیل می دانند، زیرا بدون تخیل چیزي به نام شعر وجود ندارد - « فتوحی ، - 116 : 1386 و نمادگراها معتقدند که » تنها خیال هنرمند قادر است انتزاع هاي بزرگ و مفاهیم والا و آن جهانی را در امور ناچیز روزمره بیابد - « همان : - 161
اما منظور ما از تصویر در این جستار این است که » ما خیال را به معنی مجموعه تصرفات بیانی و مجازي در شعر به کار می بریم و تصویر را با مفهومی اندك وسیع تر، شامل هرگونه بیان برجسته ومشخص باشد، می آوریم. - « شفیعی کدکنی ، - 16 :1388در واقع تصویر، بیان گر دیدگاهی است که هر فرد نسبت به افراد، اشیاء و محیط اطراف خود دارد، یا همان هماهنگی ذهن فرد، با محیط خویش که یکی از ارکان مهم شعر می باشد چنانکه برخی معتقدند که شعر بدون تصویر، غیر از نظمی آهنگین نمی باشد.تصویر فقط در ادبیات کاربرد ندارد بلکه در اغلب زمینه ها مثل روانشناسی و هنر و بخصوص در سینما و نقاشی نیز کاربرد دارد. شعر نیز به عنوان یکیاز هنري ترین تراوشذهن انسان، از تصویر بیبهره نیست.
اصولاً هر شعري براي خود تصویري دارد که خواننده را در دنیاي خود وارد می سازد.تصویر یا Image ابزاري است براي انتقال زیبا تر احساس دنیاي شاعر به دنیاي دیگران »هنرمندان با این ابزار از جهان بیرون و درون عکس و Image می گیرند و از این رو به این ابزار صور خیال نیز گفته اند.« - شمیسا، - 26 :1387 شاعر، دنیا را آنگونه که می خواهد می بیند و یا آنچه را که می بیند به زبان خود بیان می کند و در این نوع بیان، سبکی مخصوص خود دارد که تصویرها را با آن پدید می آورد .شاعر احساس خود را به خواننده القا می کند، چه این احساس بر آمده از یک تجربه ي عینی - Concrete - باشد یا یک تجربه ي انتزاعی - Abstract - ، در هر صورت این تجربه چنان در مخیله ي او شکل می بندد که گویی جزئی لاینفک از اوست و همین غوطه وري در احساس، باعث شریک شدن خواننده در این حس می شود.
»تخیل پلی است بین اندیشه ي مطلق و روح از یک سو، و حس و احساس از سوي دیگر، و به همین دلیل سرو کارش هم با جلوه هاي عینی است، هم با تظاهرات ذهنی« - براهنی، :1377 - 137 و این تخیل رابطه اي مستقیم با نوع دید شاعر و عناصر زندگی او دارد.»نظام بلاغت که از ارسطو آغاز می شود بر پایه ي تقسیم زبان به دو قطب حقیقی و مجازي بنا شده است، یعنی هر تصویر مجازي، جانشین یک حقیقت زبانی است.« - فتوحی: 1386؛ - 45 و تقسیم ایماژ به دو نوع ایماژ زبانی - Literal verbal - و ایماژ مجازي - Figurative - در سال هاي اخیر مقبولیت یافته است: تصویر زبانی و تصویر مجازي
- 1 -1 تصویر وعناصرآن از شنیدن یا خواندن هر کلمه اي، ناخودآگاه، تصویري در ذهن ایجاد می شود. و شعر،بنا بر اصل تخیلی بودنِ خود، همیشه تصویري از خیالِ شاعر را به دست می دهد. این تصویر با تکیه بر ابزارهاي ادبی، زیبایی و جذابیت پیدا کرده و نمود بیشتري می یابد. تصاویر شعري، با گذر زمان، چه در طول تاریخ بشریت و چه، در طول زندگی یک شاعر،
