بخشی از مقاله
×چکیده در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش تنوع بخشی به محیط های یادگیری و فرآیند تعلیم و تربیت به منظور پیشرفت تحصیلی، یکی از اهداف خرد نظام آموزش و پرورش محسوب می شود. یکی از عوامل موثر بر فرآیند یاددهی یادگیری و تدریس اثربخش که می تواند منجر به پیشرفت تحصیلی چشمگیر دانش آموزان شود؛ تنوع و تناسب محیط های یادگیری با ویژگی ها و شرایط روحی دانش آموزان است. اگراین باور صحیح باشد که وظیفه تدریس در آموزش و پرورش ازجمله وظایف خطیر و مهم است؛ توجه به این وظیفه و چگونگی اجرای آن، عوامل موثر برآن و نیزحیطه هایی که این وظیفه در آن صورت می گیرد، از اهمیت ویژه ایی برخوردار خواهد بود. با توجه به اهمیت حیاتی تعلیم و تربیت توجه به امر آموزش نظری و عملی و عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی و افزایش اثربخشی آن بر اساس اهداف توسعه ایی آموزش و پرورش بیش از پیش جلوه گر می شود ؛ همچنین با توجه به اهمیت تدریس و نقش زیربنایی آن در دستیابی به اهداف توسعه ایی آموزش و پرورش ،تاکید بر تدریس اثر بخش به صورتی که بتواند در دستیابی به اهداف توسعه ایی آموزش و پرورش موثرباشد؛ ضروری است. روش ها و شیوه های تدریس معلمان و مواد و ابزاری که به کار می گیرنددر پیشرفت آموزش و پرورش یکی از ابزارهای مهم جامعه برای رسیدن به اهداف تربیتی است؛ لذا .تحصیلی دانش آموزان تاثیر مستقیمی دارد مسیر و روش رسیدن به اهداف توسعه ایی آموزش و پرورش که همواره در حال تغییر و تحول و بهترشدن است تنها به وسیله روش های تدریس معلمان قابل دستیابی است .بدین منظور مقاله حاضر به دنبال آن است که ضمن تعریف تدریس اثربخش ،پیشرفت تحصیلی،ارتباط آموزش و پرورش و توسعه، به تحلیل و بررسی رابطه این دو متغیر بر اساس اهداف توسعه ایی نظام آموزش و پرورش ×می پردازد و برای پاسخگویی به اهداف این مقاله از روش بررسی اسناد همچون کتاب ،مقالات و منابع علمی استفاده شده است.
مقدمه
تدریس فرآیندی گروهی و دو طرفه است که در طی آن فراگیر و آموزش دهنده هر دو از هم تاثیرپذیری دارند.دستیابی به تدریس اثربخش،مستلزم پیوند محکم بین اهداف درس و روش های یادگیری و یاددهی دانش آموزان می باشد.امروزه در تمام دانشگاه ها و مدارس جهان به کیفیت تدریس و یادگیری توجه زیادی می شود..همچنین تضمین تدریس اثربخش و نشان دادن این اثربخشی نیز در مراکز آموزشی اهمیت زیادی دارد.اصطلاح تدریس اثربخش گرچه در متون علوم تربیتی مفهومی آشنا به نظر می رسد،ولی اکثر مدرسان و مجریان برنامه های درسی به ندرت با معنی و ماهیت درست آن آشنایی دارند.برداشت های مختلف مدرسان از مفهوم تدریس می تواند در نگرش آنان نسبت به یادگیرندگان و نحوه کارکردن با آنها تاثیر مثبت یا منفی برجای گذارد. آیزنر نیز بر این باور است که نظریه های تدریس-یادگیری در جهت دادن به فعالیت های آموزشی بسیار تاثیرگذار است.مدرسان می توانند در چارچوب نظریه ها به جهان تعلیم و تربیت و تدریس از منظری خاص توجه کنند.وی نظریه های موجود تدریس در حوزه آموزش عالی را به سه دسته تقسیم نموده است:الف-تدریس به معنای بازگویی و انتقال اطلاعات.ب-تدریس به معنای سازماندهی فعالیت دانشجویان.ج-تدریس به معنای ایجاد امکان یادگیری.
یکی از مشکلات اساسی در مراکز آموزشی نداشتن شاخص های تدریس اثربخش است.ارزیابی تدریس بدون در دست داشتن شاخص های تدریس اثربخش نه تنها باعث بهبود کیفیت آموزش و پیشرفت تحصیلی نمی گردد بلکه به افت کیفیت نیز سبب می شود.با وجود این ،تحقیقات نشان می دهد که تاثیر تدریس اثربخش در پیشرفت تحصیلی و یادگیری دانشجویان نسبت به سایر عوامل موثر بر یادگیری مهم تر بوده است.تدریس اثربخش عبارتست از مجموعه ایی از عملکردها و ویژگی های استاد که باعث دستیابی به اهداف آموزشی و یادگیری دانشجویان می شود و موثرترین عامل در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به شمار می رود.برای تعیین شاخص های تدریس اثربخش روش های مختلفی از جمله نظر خواهی از مدیران ،همکاران ،استادان و دانشجویان وجود دارد.مدرسان دانشگاه ها اظهار می کنند که آگاهی از دیدگاه دانشجویان نسبت به تدریس اثربخش در بهبود کیفیت تدریس و آموزش آنان تاثیر بسزایی دارد.در زمینه ویژگی های تدریس اثر بخش تحقیقات زیادی صورت گرفته است. نقش معلم در تحقق اهداف آموزشی و تربیت دانش آموزانی متناسب با جهان امروز بسیار مهم و اساسی است. تحقق اهداف آموزشی متاثر از عملکرد معلمان در کلاس درس می باشد. روش های تدریس فعال، توجه به علایق و نیازهای دانش آموزان، به کار گیری روش های حل مسئله مشارکتی، ایجاد رابطه سازنده و اثربخش با دانش آموزان می تواند محیط کلاس درس و فرایند آموزش را شوق انگیز و زمینه پیشرفت تحصیلی را فراهم نماید. بنابراین معلمان باید برای اداره کلاس درس شیوه های اثربخش و کارایی را متناسب با شاگردان انتخاب و به کار گیرند. بازدهی نظام آموزشی وابسته به اثربخشی معلمان است.
مومنی و جلالی - - 1393تاثیر روش تدریس همیاری را بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر سوم ابتدایی در درس مطالعات اجتماعی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که روش تدریس همیاری بر پیشرفت تحصیلی تاثیر مثبت دارد.کارشکی و همکاران - - 1393در پژوهشی به این نتیجه رسیدندکه میزان آگاهی معلمان از روش های جدید تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر گذار است.کرمی و همکاران - - 1391مطالعه ایی با عنوان تاثیر روش تدریس مشارکتی بر گروه گرایی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه در شهر مشهد انجام دادند؛نتایج نشان داد معلمان باید روش های تدریس فعال را به خوبی فراگرفته باشند و این روش ها را در کلاس های درس اجرا کنند. موفقیت مدرس در گرو استفاده از شیوه های جدید تدریس است. روش های تدریس باید به گونه ایی باشد که ذهن دانشجو در آن فعال باشد و مدرس شرایط یادگیری فراهم کند و مهارت ذهنی و قابلیت های تفکر را تقویت کند.پیشرفت تحصیلی موضوعی است که بخصوص در حال حاضر توجه تمامی کشورهای جهان را به خود جلب کرده است.اگر روش های تدریس با همه شرایط صحیح آن انجام شود به پیشرفت تحصیلی، معنادار شدن یادگیری و نفوذ مطالب کشف شده در عمیق ترین سطوح یادگیری منجر می شود - تمنایی فر و گندمی،. - 1390
تعریف و اهمیت تدریس
تدریس جنبه مهمی از فرایند آموزش و پرورش است که از طریق ارزش های تعلیم و تربیتی، نیازهای شخصی، و نیز تنوعی از عقاید یا تعمیم هایی که معلم آنها را صحیح می پندارد ؛ هدایت می شود . گیج - - 1374 تدریس را فعالیتی می داند که از جانب یک فرد به منظور تسهیل یادگیری فرد دیگری انجام می پذیرد اگرچه این فعالیت معمولا با زبان سر و کار دارد ولی این کار الزامی نیست.حتی تدریس نیازی به تکیه انحصاری به فرآیندهای عقلی و منطقی ندارد ما می توانیم از طریق فراهم کردن نمایش های صامت و یا الگوهایی که یاد گیرندگان بتوانند از آنها تقلید کنند ؛تدریس کنیم. همچنین می توانیم با ترغیب نگرش ها و ارزش هاکه مولفه های منطقی آن ها تحت تاثیر عواطف و احساسات است به آموزش بپردازیم - گیج، . - 1374 اگراین باور صحیح باشد که وظیفه تدریس در آموزش و پرورش ازجمله وظایف خطیر و مهم است توجه به این وظیفه و چگونگی اجرای آن ،عوامل موثر برآن و نیزحیطه هایی که این وظیفه در آن صورت می گیرد، از اهمیت ویژه ایی برخوردار خواهد بود. همچنین با توجه به اهمیت حیاتی تعلیم و تربیت توجه به امر آموزش نظری و عملی و عوامل موثربرپیشرفت تحصیلی و افزایش اثربخشی آن بیش از
