بخشی از مقاله
چکیده
شهر لاهیجان یکی از شهرهای قدیمی استان گیلان است. بنای اولیه آن قلعه ای است که در شش کیلومتری شرق لاهیجان بوده است.لذا هنوز در بخشهایی از بافت مرکزی این شهر بقایای محلات و بناهای تاریخی وجود دارد که حفظ و احیای آن در هویت بخشی و پاسداری از گذشته شهر شایان اهمیت است .این مقاله با هدف تحلیل و بررسی سیر شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهر لاهیجان، به بررسی دوره های مختلف شهرنشینی اعم از پیدایش و گسترش، علل و زمینه ها، بستر مساعد و مناسبی برای هرگونه برنامه ریزی شهری، تصمیم گیری و سیاستگزاری در این شهر و منطقه می باشد.
روش کار در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است که با نگاه به روند شهرنشینی و توجه به گذشته به منظور تصمیم گیری منطقی در حال و با بهره گیری از مطالعات میدانی، کتابخانه ای و جدول ها، نقشه های مورد نیاز به تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته است. شهرها فضای تجلی قدرت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و بازوی حرکتی دولتها محسوب میشوند. مدیریت و برنامهریزی برای فضاهای شهری، امروزه نیاز به دیدگاههای پویا و نظام یافته دارد تا با ابزارها و استراتژیهای تدوین شده، محرکهای شهری، شناسایی و درجهت پیشبرد اهداف، تحریک شوند.
استان گیلان و بویژه شهرستان لاهیجان، از طبیعت بسیار زیبا و بکری برخوردار است که به یکی ازمهمترین پایگاههای توریستی تفریحی کشور ایران، تبدیل شده که دارای توانمندیهای گردشگری با کارکردهای توریستی طبیعی و فرهنگی-تاریخی ارزشمند در سطح ملی و بینالمللی میباشد. ورود به این شهر میتواند آثار شگرفی در شکوفایی و رونق اقتصاد شهر و ایجاد فرصتهای شغلی جدید داشته باشد. این مقاله فرآیند روند شهرنشیی را مورد بررسی قرار داده است.
-1 مقدمه :
شهر و شهرنشینی در تاریخ کهن این سرزمین یکی از نمود های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نشانه حاکمیت و تسلط مردم این مرز و بوم به محیط های مناسب زیست خود می باشد واز این رو پدیده جغرافیایی شهر و معیشت شهرنشینی واقعه نوین و یا وارداتی وتازه آشنا با این سرزمین تاریخی و مستقل به شمار نمی آید. در جهان امروز روابط انسانی و محیط طبیعی تحت تأثیر پدیده شهرنشینی و توسعه شهری قرار گرفته است، پدیده ای که دارای خصلت جهانی و کلی بوده و دائما رو به افزایش می باشد.
امروزه مدیریت شهری در جهان تحول اساسی یافته است شهرها مدیریت میشوند تا بتوانند رفاه و آسایش ساکنان خود را تأمین کنند مدیریت شهری دارای تشکیلات وسیعی است و نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری و همچنین رفع نیاز جمعیت، جریان عبور و مرور در شهر، رفاه عمومی، مسکن، کاربری زمین، تفریح، فرهنگ، اقتصاد، تأسیسات زیربنایی و امثال آ نها بر عهده دارد
هدف مدیریت شهری، ارتقای شرایط کار و زندگی جمعیت ساکن، در قالب اقشار و گروه های مختلف اجتماعی و اقتصادی وحفاظت از حقوق شهروندان، تشویق به توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار و حفاظت از محیط کالبدی است
از سویی دیگر، لاهیجان با همه مشکلات و تنگناهایی که با آن روبروست به واسطه دارا بودن شرایط مطلوب آب و هوایی و جاذبه های فرهنگی و طبیعی و اقلیمی و همچنین گسترش آداب و رسوم محلی، این توانمندی را دارد تا با شناسایی و ارزیابی توانمند یهای فرصت هایی را از دل تهدیدهای موجود فراهم آورد تا موجب توسعه شهری و بهره مند شدن نسل های امروز و آینده از پتانسیل های موجود در ساختار اقتصادی و اقلیمی و اجتماعی این شهر گردد. در این پژوهش تلاش می شود تا با بررسی، ارزیابی و بازنگری تأثیرات مثبت و تبعات منفی گسترش روند شهر نشینی و با نگاهی به سیر تاریخی شهرنشینی ، امکان تعمیم و به کارگیری نتایج این پژوهش برای فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی توسعه شهری مورد مطالعه، فراهم شود.
.2 روش شناسی تحقیق
مقاله حاضر با توجه به عنوان و موضوع آن از لحاظ هدف بنیادی و روش انجام آن توصیفی و تحلیلی می باشد.شیوه جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به روش اسنادی و با استفاده از تحلیل محتواست. بدین ترتیب که اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق مراجعه به کتب،مجلات علمی و پژوهشی و...جمع آوری شده است.
.3محدوده مورد مطالعه :
ناحیه مورد مطالعه در این پژوهش شهر لاهیجان می باشد که در49 درجه و45 دقیقه تا 50 درجه و36 دقیقه طول خاوری و 36 درجه و 36 دقیقه تا37 درجه و27 دقیقه عرض شمالی بین کوههای البرز باختری در جنوب و دریای کاسپی در شمال جای گرفته است. شهرستان وشهر لاهیجان با جمعیت به ترتیب حدود 198889و59000 نفر می باشد. شهرستان لاهیجان دارای یک شهر و دو بخش به نامهای مرکزی و رودبنه و هفت دهستان و 184پارچه آبادی است. گستره این شهرستان 3/584کیلومتر مربع وگستره شهر لاهیجان 1620هکتار می باشد.
شکل -1 نقشه استان گیلان -شهرستان لاهیجان
