بخشی از مقاله
چکیده
تحلیل کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم سال تحصیلی 94-95 از منظر تأکید بر آموزه های ملی و مذهبی هدف پژوهش حاضر می باشد. روش پژوهش حاضر از طریق تحلیل محتوای کتاب درسی بوده که با استفاده از جدول مقیاس درجه بندی، معیارها و فرضیه های مطرح شده را از سه منظر ظاهری و ساختاری،آموزه های ملی و آموزه های مذهبی مورد نقد و برر سی مو شکافانه قرار دادیم.
ابزار مورد استفاده مقیاس درجه بندی محقق ساخته می باشد. نتایج بدست آمده بر طبق سه فرضیه در پژوهش حاضر بدین صورت بود که کتاب هدیه های آ سمان پایه پنجم از نظر ویژگی های ظاهری و ساختاری متناسب میباشد و به آموزه های ملی در این کتاب به میزان کافی توجه نشده است و همچنین به آموزه های مذهبی در کتاب حاضر به میزان قابل توجهی پرداخته شده است.
مقدمه
در جهان امروز تمامی کشورهایی که از منظر رخدادهای ملّی و مذهبی تاریخ درخشانی دارند ، دغدغه آن دارند که سعی و تلاش وافر خود را در راستای حفظ و نشر صحیح آن در میان آینده سازان مملکت خویش بکار گیرند. بدین جهت مسئله ای که بیش از هر زمان دیگری ارزش و جایگاه خود را نشان می دهد آموزش صحیح و به موقع مؤلفه های ذکر شده است که پیش بینی آن در برنامه ریزی های کلان تمامی سیستم های آموزشی جهان که ارزشمندترین آنها در چارچوب آموزش و پرورش رسمی هر کشور می باشد صورت می گیرد.
کشور جمهوری ا سلامی ایران به سبب در اختیار دا شتن تاریخی درخشان و اسطوره هایی بی نظیر این وظیفه ی خطیر را بر دوش خود اح ساس می کند. لذا متولیان فرهنگ و تعلیم و تربیت در نظام متمرکز آموز شی ک شور تمامی ظرفیت های ممکن را در انتقال این گنجینه گران بها در قالب محتوای کتب درسی به فراگیران و آینده سازان به نحو مؤثری به کار می گیرند.
امروزه تحلیل و برر سی های موشکافانه و کارشناسانه محتوای کتب درسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در همین راستا نگارندگان تحلیل محتوای حاضر آموزه های ملی و مذهبی ، تاریخ این مرزوبوم را در کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم دوره ی دبستان مورد نقد و بررسی قرار می دهند. امید است نتایج ارائه شده در پایان بتواند از کاستی ها و کمبودهای احتمالی کاسته و معلمان را در تدریس و مؤلفان را در دستیابی به اهدافشان هدایت کند.
بیان مسئله
در ع صر حا ضر با توجه به شرایط اجتماعی و سیا سی موجود در جهان، اگر ما سفیران تعلیم و تربیت این مرزوبوم برای جامعه و فرزندان آینده خود برنامه ندا شته با شیم د شمنان ق سم خورده ما با صرف هزینه های هنگفت برای تمامی اوقات آن ها برنامه ویژه ای دارند. به همین علت است که در حوزه تعلیم و تربیت خصوصأ کتب درسی در پایه های ابتدایی تأکید بر آموزه های ملی و مذهبی نه تنها به عنوان یک ضرورت ارزشمند می باشد بلکه به عنوان یک نیاز حیاتی در جامعه امروز احساس می شود.
بنابراین ضرورت تحلیل و بررسی کتب پایه های ابتدایی با توجه به توضیحات ارائه داده شده بیش از پیش مدنظر قرار می گیرد بدین سبب بود که این احساس در ما تقویت شد که تلاش های خود را در را ستای تحلیل محتوای یکی از کتبی که در سال تح صیلی94 -95 تألیف مجدد شده است بکارگیریم.
با توجه به اینکه کتاب هدیه های آ سمان در سال های گذ شته جاگزین کتاب دینی شده ا ست، این کتاب از یک محتوای دینی و مذهبی برخوردار است، بنابراین باید انتظار دا شت تا مؤلفان در محتوای آن به آموزه ملی و مذهبی تأکید داشته باشند. کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم یکی از اصلی ترین محتواهایی است که از سوی مؤلفین توجه ویژه ای به آ ن شده است لذا در این تحلیل و بررسی به سبب اهمیت ویژه ی آن در انتقال مفاهیم و موضوعاتی که از ارزش و جایگاه بالایی در نظام تعلیم و تربیت دارند بطور مؤثر و در سطح وسیعی به نقد و بررسی آن پرداخته می شود.
در راستای دستیابی به هدف اصلی تحلیل حاضر که چیزی جز ارتقای سطح آموزه های ارزشمند ملی و مذهبی در فراگیران نیست همت مضاعف نمودیم تا بتوانیم این هدف خود را در محتوایی که در قالب کتاب هدیه های آسمان تألیف شده است جستجو نموده و نتایج مؤثر و کاربردی ارائه نماییم زیرا باور داریم که نهادینه سازی آموزه های ملی و مذهبی می بایست در مقطع ابتدایی در قالب چنین محتوایی ارائه گردد.امید داریم که تاریخ ارزشمند خود را با تلاش های همه ی زحمتکشان عرصه ی تعلیم و تربیت و در قالب کتاب هدیه های آسمانی به نحو شایسته ای انتقال دهیم. میتوان اینگونه پیش بینی کرد که در پایان تحلیل پیشرو نتایج حاصله از آن می تواند به تمامی گروه هایی که به نوعی در تعلیم و تربیت فراگیران دخیل اند کمک شایانی کند.
اهداف
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم از لحاظ میزان تأکید بر آموزه های ملی و مذهبی میباشد.
فرضیه
.1کتاب هدیه های آسمان پنجم از نظر ویژگی های ظاهری و ساختاری مناسب می باشد.
.2به آموزه های ملی در کتاب هدیه های آسمان پنجم به اندازه کافی توجه شده است.
.3 به آموزه های مذهبی در کتاب هدیه های آسمان پنجم به اندازه کافی توجه شده است.
پیشینه
مرعشی و همکارانش در سال 1391 در پژوهشی با عنوان » تحلیل محتوای کتاب های در سی بخوانیم و بنوی سیم و هدیه های آسمان دوره ابتدایی بر ا ساس معیارهای برنامه در سی فل سفه برای کودکان « به این نکات اشاره کردند که :
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتابهای درسی بخوانیم و بنویسیم و هدیههای آسمان دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1390 - 1389، از منظر توجه به مقولههای آموزش فلسفه به کودکان، است. روش پژوهش تحلیل محتوا بود و با ا ستفاده از چکلی ستی دادهها جمعآوری شد. جامعه آماری شامل کتابهای بخوانیم و بنویسیم و هدیههای آسمان دوره ابتدایی بود. نتایج نشاندهنده آن بود که در کتب درسی مورد بررسی مقو له استدلال بیشترین میزان فراوانی ها را به خود اختصاص داده بود و کمترین توجه به مقوله قضاوت شده بود.
امینی، ماشااللهی نژاد و علیزاده زارعی در سال 1391 در پژوهشی با عنوان » تحلیل محتوای کتاب های هدیه های آسمان و فارسی مقطع ابتدایی از نظر توجه به مهدویت « به این نکات اشاره کردند که : هدف این پژوهش عبارت بود از بررسی محتوای کتاب های هدیه های آسمان و فارسی - بخوانیم - در مقطع ابتدایی از نظر توجه به مهدویت و مؤلفه های آن در دو بخش دروس و تصاویر.
جامعه آماری مورد نظر شامل پنج کتاب فار سی سال اول تا پنجم و چهار کتاب هدیه های آ سمان از سال دوم تا پنجم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 90-91 بود. یافته ها نشان داد که توجه به نمادها و مؤلفه های مهدویت و آموزش آن در کتاب های یاد شده، بسیار کم می باشد و لازم است در کتاب ها و در نظام آموزش و پرورش کشور تغییرات و اصلاحات لازم صورت پذیرد.
شیرمحمدی و داودی در سال 1390 در پژوهشی با عنوان »بررسی و تحلیل تصاویر کتاب های هدیه های آسمان پایه دوم تا پنجم ابتدایی« به این نکات اشاره کردند که : پژوهش حاضر تحلیل تصاویر کتب هدیه های آسمان 1389 را مدنظر قرار داده است. روش تحقیق هدیه های آسمان دوره ابتدایی سال تحصیلی 90 توصیفی-تحلیلی است.
در پژوهش حا ضر، مجموع ت صاویر کتب "هدیه های آسمان" به عنوان جامعه پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آماری به د ست آمده در پژوهش، بیانگر ضعف در هماهنگی و ایجاد یکپارچگی در تکنیک و اجرای تصاویر و ابلاغ مفاهیم دینی است
