بخشی از مقاله
چکیده
طراّحی آموزشی، یکی آز زیر مجموعههای آموزش در علوم تربیتی است که کاربرد آن در آموزش آموزه-های دینی - به ویژه برای نونهالان - از اهمیتی ویژهتر برخوردار است. مراد از طراحی آموزشی، عبارت است از: مرتّب کردن منابع و شیوههایی که برای افزایش یادگیری به کار رفتهاند. پرسش اساسی که مبتنی بر هدف اساسی در این پژوهش بوده، از این قرار است:
"طرّاحی آموزشی مناسب برای آموزش کتاب هدیههای آسمان، با تأکید بر درس پنجم در پایه دوم دبستان کدام است؟"
در این پژوهش، پس از بررسی مفهومی و عملیاتی واژگان کلیدی،به این مباحث پرداخته شده است: جایگاه وضو در قرآن و سنّت؛جایگاه طرّاحی آموزشی و مباحث پیرامونی آن؛ طرّاحی آموزشی مناسب برای درس پنجم کتاب هدیههای آسمان از پایه دوم دبستان. این پژوهش از لحاظ هدف، از نوع اکتشافی؛ از نظر نتایج آن، در زمره تحقیقات کاربردی محسوب میشود که از ابزار فیش بهره گرفته شده؛ نیز از لحاظ نوع دادههای مورد استفاده در پژوهش، از روش کیفی استفاده شده است.
.1 بیان مسأله
مسأله آموزشِ آموزههای دینی - به ویژه برای نونهالان - از اهمیتی ویژهتر برخوردار است و در عین حال، محدودیتها و سختیهای خاصّ خود را نیزدارد و از مسائلی است که از دیرباز، مورد توجّه دانشمندان علوم تربیتی بوده و »کمتر جامعهای را میتوان یافت که با دین و تربیت دینی سر و کار نداشته باشد.« - داودی، 1394، ج 2، ص - 11 در این میان، نقش مدرسه - داودی ، 1395، ص - 103 و والدین - داودی، 1394، ج 2، ص 279-268؛ داودی، 1395، ص - 101 در تربیت دینی فرزندان، بسیار حائز اهمیت است.
تردید نیست که داشتن برنامه و نقشه برای پیمودن مسیر در هر یک از ابعاد زندگی و رسیدن به اهداف، یکی از شایسته-ها و بایستهها است. چه بسا کسانی که تلاش بسیار میکنند ولی چون مسیر را با چشم باز و برنامه نمیپیمایند، با سرعت بیشتری از هدف فاصله میگیرند.
شاید در گذشته، بیشتر بر انتقال اطلاعات در آموزش تأکید میشد، ولی امروزه آموزش» و یادگیری صرفاً به انتقال یک سلسله اطّ لاعاتّ مشخّص و از قبل تعیین شده محدود نمیشود، بلکه آموزش بخشی از حقیقت است که به رشد و تجدید نظر در تجربهای گذشته و تشکیل مجدّد و بهینه آن میانجامد« و »آموزش یک فرایند است« که »یکی از شیوههای رسیدن به برنامه ریزی از قبل سازماندهی شده، عبارت است از تدوین طرح درس«
یکی از رسالتهای هر نظام آموزشی- از جمله آموزش و پرورش- آموزش آموزههای تربیتی، اخلاقی و دینی است. بیتردید، بدون طرّاحی آموزشی نمیتوان به اهداف مورد نظر دست یافت. پژوهشگران در این پژوهش بنا دارند برای درس پنجم در پایه دوم دبستان از کتاب هدیههای آسمان، طرّاحی آموزشی ارائه نمایند.
پرسش اساسی در پژوهش حاضر، از این قرار است: طرّ»احی آموزشی مناسب برای آموزش کتاب هدیههای آسمان با تأکید بر درس پنجم در پایه دوم دبستان کدام است؟.« در صورت دستیابی به پاسخهایمنطقی و مستدلّ به پرسش یاد شده و پرسشهای پیرامونی است که پژوهشگران میتوانند ادّعا نمایند به اهداف این پژوهش دست یافتهاند.
در این پژوهش، ابتدا مفاهیم کلیدی بررسی میشود؛ سپس به این مباحث میپردازیم: جایگاه وضو در قرآن و سنّت، جایگاه طرّاحی آموزشی و مباحثپیرامونی آن، طرّاحی آموزشی درس وضو.
این پژوهش از لحاظ هدف، از نوع اکتشافی؛ از نظر نتایج آن، در زمره تحقیقات کاربردی محسوب میشود که از ابزار فیش بهره گرفته شده؛ نیز از لحاظ نوع دادههای مورد استفاده در پژوهش، از روش کیفی استفاده شده است.
در یک طرّاحی آموزشی، ضرورت دارد به هفت پرسش پاسخ داده شود:
- 1 چه موضوعی را تدریس کنیم؟ - موضوع درس -
- 2 چه چیز باید آموخته شود؟ - هدفهای آموزشی -
- 3 برای رسیدن به سطح یادگیری مطلوب، مواد آموزشی مناسب کدام است؟ - ابزار، مواد رسانههای آموزشی -
- 4 با چه روشی میخواهیم تدریس کنیم؟ - راهبردهای یاددهی - یادگیری -
- 5 در چه زمانی میخواهیم تدریس کنیم؟ - جدول زمانبندی -
