بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این پژوهش ، تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی ، بر اساس مؤلفه های آموزش سلامت از قبیل بهداشت پوست ، بهداشت دهان و دندان ، ورزش و تحرک بدنی ، تغذیه ، توجه به بیماری ها - ایدز - و مسئله سیگار و موادمخدر است. روش تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپیشانون و واحد تحلیل نیز صفحات - متون، پرسش ها، تمرین ها و تصاویر - بودند که در مجموع سه هزار و 467 صفحه می شد.
جامعه ی آماری این پژوهش همه ی کتاب های دوره ابتدایی سال تحصیلی 36 - 1387-1388 جلد کتاب - بود که شامل هشت عنوان فارسی - بخوانیم - ، فارسی - بنویسیم - ، علوم، هدیه های آسمانی، هدیه های آسمانی - کتاب کار - ، قرآن، ریاضی و تعلیمات اجتماعی می شود. نمونه آماری این پژوهش را هفت عنوان فارسی - بخوانیم - ، فارسی - بنویسیم - ، علوم ، هدیه های آسمانی، هدیه های آسمانی - کتاب کار - ، قرآن و تعلیمات اجتماعی تشکیل می داد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که به مؤلفه ورزش و تحرک بدنی بیش از سایر مؤلفه ها توجه شده و کمترین میزان توجه به مسئله بیماری ها مربوط بوده است؛ ضمن اینکه هریک از شاخص های مؤلفه های مذکور به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته و کتاب های درسی به یک نسبت مؤلفه های آموزش سلامت را پوشش نداده اند.
مقدمه و بیان مسئله
- سلامت - یکی از نعمات الهی است که خداوند به انسان ارزانی داشته و بدیهی است که انسان برای حفظ آن باید تلاش کند؛ به خصوص در این دوران که زندگی ماشینی انسان را احاطه کرده است. پس برای پیشگیری از بروز هر نوع بیماری و تأمین سلامت افراد لازم است آموزش هایی داده شود - اسکندری ، . - 1384 نظام آموزشی مدرسه نقش بسیار مهمی در آموزش سلامت و ارتقای آن در دوران کودکی و بعد از آن ایفا می کند و باعث بهبود شخصیت دانش آموزان ، نگرش ، مهارت و نیز آگاهی آنان می شود - تابشیان،. - 1371 سازمان بهداشت جهانی سلامت را چنین تعریف کرده است : » سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی ، روانی ، اجتماعی؛ و صرف عدم ابتلا به بیماری یا ناتوانی و نقص عضو دلیل سلامت نیست.« - حلم سرشت و دل پیشه، . - 1377 مسئله مهم در این رابطه آموزش سلامت و بهداشت است . در همین رابطه ، رفیعی فر - 1384 - آموزش سلامت را آن بخش از مراقبت های بهداشتی می داند که بر تأثیر عوامل رفتاری بر سلامت تکیه دارند.
صاحب نظران و مؤلفان تعاریف مختلفی از »آموزش سلامت« ارائه کرده اند. یونیسف - 1997 - آموزش سلامت را شامل برقراری ارتباط بین فردی ، آموزش ایدز ، بهداشت جسمانی ، آموزش پیشگیری از مصرف موادمخدر؛ و قدرت تصمیم گیری ، توانایی نه گفتن ، مهارت حل مسئله و جرأت مندی می داند. اساس گزارش فنی سازمان بهداشت جهانی این است که آموزش سلامت همانند آموزش عمومی علاقمند به تغییر آگاهی ، احساسات و رفتار مردم است ، و در بیشتر موارد بر ایجاد آن گونه رفتارهای بهداشتی تأکید دارد که تصور می شود بیشترین حد ممکن بهزیستی را به ارمغان می آورند.
از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی - 2003 - ، مؤلفه های آموزش سلامت شامل تغذیه سالم و آب آشامیدنی سالم، داشتن ارتباط سالم با دیگران و پیشگیری از ایدز با ارائه آموزش مسایل جنسی - تولید مثل ، شناسایی افراد ، حفاظت از خود در برابر بیماری ها - است . به نظر محسنی - 1363 - ، آموزش بهداشت و سلامت در سطح فردی و اجتماعی برای پیشبرد هر نوع برنامه سلامت عمومی بسیار اساسی است و به ایجاد تحولی بنیادی در فرد و اجتماع می انجامد. جمالیان - 1369 - نیز درستی این نگاه را تأیید کرده و سلامت افراد جامعه را بزرگترین پشتوانه یک کشور دانسته است.
