بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب هدیه ی آسمان پایه ششم ابتدایی - متن، پرسشها و تصاویر - از منظر فعال و غیر فعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 1394بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، کتاب هدیه ی آسمان پایه ی ششم ابتدایی بود. کل کتاب به عنوان نمونه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاههی تحلیل مبتنی بر روش ویلیام رومی است که براساس مبانی نظری تهیه و روایی آن توس متخصصان علومتربیتی تأیید شد. واحد مطالعه درسهای مندرج در کتاب و واحد تجزیه و تحلیل، متن، پرسشها و تصاویر کتاب است که بر اساس مقولههای فعال و غیرفعال توسط فرمول ویلیام رومی تحلیل و ضریب درگیری آنها مشخص شد.
نتایج به دست آمده نشان میدهد که متن کتاب هدیه ی آسمان با ضریب درگیری 0/23 ، متنی می باشد که دانش آموزان را اصلا به تکاپو وادار نمی کند و امکان ارائه اطلاعات علمی برای انها وجود دارد.در این کتاب پس از بررسی فعالیت ها نشان می دهد که فعالیت های مناسبی در کتاب گنجانده شده بود که نتیجه آن 0/86 شد که بر اساس شاخص درگیری ویلیام رومی بسیار مناسب می باشد. اما تصاویر کتاب با ضریب درگیری 0/31 نشان دهندهی غیرفعال و غیرپویا بودن تصاویر است و زمینه را برای فعالیت فراهم نمیکند. بنابراین، تصاویر و متن کتاب هدیه ی آسمان پایه ی ششم ابتدایی سال چاپ 1394 به روش غیرفعال و فعالیت کتاب به روش حد فعال تدوین شدهاند.
مقدمه تحقیق
برنامه ومحتوای کتاب درسی یکی از عناصر مهم نظام آموزش و پرورش است و در تحقق اهداف آموزش و پرورش نقش اساسی دارد .پس نیاز است تا محتوای کتب درسی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند تا با باز نگری و تجدید نظر و اصلاح برنامه ومحتوا ی کتب درسی زمینه رشد وپیشرفت تحصیلی را فراهم اورد .
تعیین محتوا درسی از مسائل بسیار مهم در نظام های آموزشی و درسی به شمار می رود.انتخاب محتوا به این پرسش پاسخ می دهد که چه چیزی باید آموخته شود؟از این رو نقش کتاب درسی ، فراهم کردن امکانات و شرای مناسب برای ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار دانش آموزان از طریق فرآیند یاددهی و یادگیری است .اگر برنامه درسی و محتوای کتاب های مربوط،هماهنگ و هم سو با اهداف کلی و جزئی نظام نباشند ،نمی توان به تحقق هدف های مورد انتظار امیدی داشت.موفقیت یک نظام آموزشی در گرو هماهنگی اجزای متشکله با یکدیگر و هم سویی اجزا در جهت تحقق هدف ها و تناسب آن با ویژگی های خاص مخاطبان آموزشی است.
تحلیل محتوا چیست؟
فن پژوهش عینی، اصولی و احتمالا کمی در محتوا به منظور تفسیر آن را تحلیل محتوا می گویند. تفکر بنیادی تحلیل محتوا عبارتست از قرار دادن اجزای یک متن - کلمات، جملات، پاراگراف ها و امثال هم بر حسب واحد هایی که انتخاب می شوند - در مقولاتی که از پیش تعیین شده اند البته تحلیل محتوا تنها محدود به متن و نوشته نمی شود، بلکه می تواند شامل سایر مطالب از جمله تصاویر، نقشه ها و نقاشی هاو نمودارها نیز باشد.
تحلیل محتوا از نظر بارکوز : وی معتقد است که تحلیل محتوا عبارتست از تحلیل علمی، جامع، دقیق و منظم پیام های ارتباطی است.
چرا محتوا را تحلیل می کنیم؟
پاسخ این سوال در یک جمله می تواند چنین باشد : یافتن نسبت بین اهداف و محتوا به منظور بهبود محتوای موجود، علت اصلی تحلیل محتوا خواهد بود اما موضوع به همین جا ختم نمی شود چنانچه در تعا ریف مختلف از محتوا نیز مشاهده شد. محتوا دارای عناصر متعدد و پیچیده ای است ضمن آنکه جنبه های مختلفی را نیز در بر دارد . از این رو یکی از دلایل تحلیل محتوا تشخیص این عناصر و آن جنبه هاست . مسلما در صورتی که اجزای مختلف محتوا شناخته شده و دسته بندی گردد درک آن ساده تر و انتقال آن مقدورتر خواهد بود.
تحلیل محتوی به روش ویلیام رومی
این روش از نوع تجزیه و تحلیل کمّی است . که در آن میزان یادگیری دانش آموزان در فرایند یادگیری را ارزیابی می کنند.هرچنداین روش همه ی ابعاد را در بر نمی گیرد، اما یکی از بهترین تکنیک های موجود برای تعیین فعال سازی دانش آموزان است.
با تحلیل و محتوا ،نقاط ضعف محتوا آشکارتر شده ،ضرورت پیروی یا ایجاد یک برنامه استاندارد ،بیشتر احساس می شود .کشورهای موفق در آزمون تیمز،کشورهایی بوده اند که در زمینه ی تدوین استاندارد های آموزشی با چارچوب برنامه درسی ،پیشگام بوده اند.
با توجه به اینکه علوم تجربی یکی از دروس پایه در ابتدایی می باشد و با توجه به پیشرفت های روز که همه روزه در مورد این درس انجام می گیرد نیاز به تحلیل و بررسی برای تغییر و تحول در کتاب های این برنامه درسی احساس می شود.
بیان مسئله
در نظام اموزش و پرورش ایران که از نوع متمرکز است ،باید توجه خاصی به کتاب درسی شود ، زیرا نقص ها و کمبود های کتاب به کل جامعه دانش آموزی کشور ضرر و زیان می رساندو در عوض کتاب مناسب ، منفعت های زیادی را به همراه خواهد داشت. در دهه های اخیر تغییراتی مهم در برنامه ها ی نظام اموزشی صورت گرفته است که این تغییرات برای شرکت دادن فعال دانش آموزان در فعالیتهای اموزشی بوده است . چرا که تصور می شود دانش آموزان مصرف کنندگان بی چون و چرای آموزشی به حساب می آیند و قطعا در انجام تغییرات در کتاب های درسی و انجام اصلاحات در ابعاد گون اگون آموزشی تاثیر گذار است.
از این رو در این نوشتار سعی شده است تا با بررسی و تحلیل محتوای کتاب هدیه ی آسمانی سال ششم ابتدایی چاپ 1394 با استفاده از از تکنیک ویلیام رومی میزان فعال و غیر فعال بودن متن ، تصاویر این کتاب بررسی شود و ضریب درگیری هر مقوله بیان شود.
هدف پژوهش
هدف از این پژوهش ، تحلیل محتوای کتاب هدیه ی پایه ی ششم ابتدایی - متن، پرسشها و تصاویر - از منظر فعال و غیر فعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 1394می باشد.
سوال های پژوهش
-1آیا متن کتاب هدیه ی آسمانی پایه ششم ابتدایی ، به شیوه ی فعال براساس روش ویلیام رومی ارائه شده است؟
-2 آیا تصاویر کتاب هدیه ی پایه ششم ابتدایی ، به شیوه ی فعال براساس روش ویلیام رومی ارائه شده است ؟
-3 آیا فعالیت های کتاب هدیه ی آسمان پایه ششم ابتدایی ، به شیوه ی فعال براساس روش ویلیام رومی ارائه شده است ؟
روش تحقیق
در واقع هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق چه راهی را اتخاذ نماید تا او را هر چه سریعتر ،دقیق تر و راحت تر در دستیابی به پاسخ های پرسش ها در تحقیق مورد نظر کمک کند .
این مقاله به روش تحلیل و محتوا با استفاده از تکنیک وی لیام رومی انجام شده است
برای بدست آوردن جامعه ی آماری و آمار گیری از کتاب هدیه آسمان پایه ششم در این تحقیق به ترتیب زیر عمل شده است :
-1ابتدا با استفاده از کتاب هدیه ی آسمان ششم دبستان تعداد کلی متن،تصاویر وپرسش ها و فعالیت ها را به دست آوردیم،که پس از انجام این کار تعداد متن 801عدد،تعداد تصاویر 38عدد و تعداد فعالیت ها که 60 عدد
فعالیت در کتاب هم وجود داشت .
-2پس از بدست آوردن تعداد کلی متن ،تصاویر و پرسش ها وفعالیت ها برای سرعت بخشیدن به کار از جدول مورگان استفاده شد
-3در این مرحله از تحقیق به دلیل اینکه تحلیل بهترین و دقیق ترین نتیجه دارا باشد داده ها و مقوله های مورد نظر را به صورت تصافی پیدا کردیم وسپس تحلیل کردیم.
پس از اینکه مقوله های خود را به صورت تصادفی پیدا کردیم شروع به کد گذاری کردیم به این ترتیب که مقلو هایمان - متن و تصاویر - را به فعال ،غیر فعال وخنثی تقسیم کردیم .پس از این کاربا استفاده از فرمول ویلیام رومی میزان درگیری دانش آموزان با هر مقوله را که نشان دهنده ی فعال بودن و یا نبودن آن مقوله است را پیدا کردیم .ودر آخر از جول فرا وانی مقوله های فعال وغیر فعال و همچنیخن نمودار های در صدی به محاسبه ی ضریب در گیری متن و تصاویر استفاده کردیم.
