بخشی از مقاله
چکیده
به منظور مطالعه محتوای کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ی ابتدایی بر اساس مؤلفههای کارآفرینی اجتماعی از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. واحد تحلیل جمله انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاههی تحلیل محتوای محقق ساخته بود که بر اساس مبانی نظری ساخته شد. جامعه آماری پژوهش در این مطالعه کتب مطالعات اجتماعی دورهی ابتدایی میباشد لذا جامعه و نمونه برابر است. ابزار جمعآوری داده ها فرم تحلیل بود که بسیاری از مولفههای آن در پژوهشهای قبلی در این حوزه استفاده شده بود در این مطالعه میزان پایایی ابزار بر اساس درصد توافق بین دو کد گذار و بر اساس فرمول ضریب پایایی اسکات محاسبه شد و میزان توافق دو کد گذار ./70 بدست آمد.
ساختار و فضای کارآفرینانه در بین مولفه های کارآفرینی بیشتر از سایر مولفه ها در محتوای کتب درسی به آن پرداخته شده ا ست. کمترین میزان توجه مربوط به مولفه نوآوری و مولفه تو سعه یک ایده جدید و گ سترش ایدههای قدیمی بوده ا ست. در بین پایههای دوره ابتدایی پایه پنجم بیش از سایر پایهها به مولفههای کارآفرینی توجه شده است. و کمترین آن در بین پایههای دوره ابتدایی مربوط به پایه سوم میباشد. آشنایی با مفهوم کارآفرینی اجتماعی در مدارس از مقطع پیش دبستان ضروری به نظر میرسد.
-1 مقدمه:
موضوع کارآفرینی اجتماعی از جمله رویکردهایی هست که امروزه به عنوان یک ابزار مفهومی مهم، برای تغییرات اجتماعی در کانون توجه صاحبنظران قرار دارد. بسیاری از چالش هایی که امروزه جوامع مختلف با آن مواجه اند، ناشی از مشکلات اجتماعی است. کارآفرینان اجتماعی در پی یافتن راه حل های مؤثر، پایدار و جهان شمولند. هر جامعه ای می تواند با شناخت صحیح مفهوم کارآفرینی اجتماعی گام ا سا سی در تو سعه و بهبود و ضعیت اجتماعی خویش بردارد.
ملاک موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، ممکن ا ست به شکل تغییری در سیستم ها و پویایی های اجتماعی نمایان شود. در عین تازه بودن مفهوم کارآفرینی اجتماعی، نوآورانی که برای حل مسائل اجتماعی متو سل به ظرفیت های کارآفرینانه شدند از دیرباز وجو دا شته اند؛ نوآورانی که به م سئله فقر، آموزش، بهدا شت، هنر و امثال آن توجه داشته اند و از این طریق توانسته اند زندگی هزاران نفر را در نقاطی از جهان متحول سازند. کارآفرینان اجتماعی با نوآوری در ارائه خدمات، راه های جدید کسب منابع و برنامه های خود به سازمان ها به ویژه سازمان های غیر انتفاعی منفعت می رسانند
کارآفرینی اجتماعی یکی از جدیدترین مباحثی است که در حوزه کارآفرینی، در کنار کارآفرینی سازمانی و دیگر انواع کارآفرینی، طی سالهای اخیر در محافل علمی مورد توجه قرار گرفته است. کارآفرینی اجتماعی یک حوزه علمی در حال ظهور برای پژوهش و تحقیق، در ادبیات کارآفرینی و همچنین در ادبیات کارهای عام المنفعه است.
کارآفرینی اجتماعی یکی از انواع کارآفرینی به شمار میرود که به عموم افراد جامعه اشاره دارد. ایده کارآفرینی اجتماعی حل مسائل اجتماعی با رویکرد کارآفرینانه است
به نقل از رضایی و همکاران، - .1391 کارآفرینان اجتماعی افراد مشتاقی هستند که رهبری، خلاقیت و روحیه کار آفرینی با هم ترکیب می کنند تا مشکلات اجتماعی در زمینه های بهداشت، آموزش، محیط زیست و توسعه جامعه را حل کنند. آن افراد را با یکدیگر جمع میکنند تا مشکلاتی را مورد توجه قرار دهند که به تنهایی فائق ن شدنی ا ست و از شبکه ای از حمایتها ا ستفاده می کنند تا به منابع مادی، ساختمانها و ...د ست یابند، کارکنان کلیدی استخدام کنند و قادر به رشد سازمان خود باشند. این فرایند کمتر مالی است و بیشتر جنبه اجتماعی دارد .
آنها اغلب نسبت به دیدن مسائل و مشکلات جامعه حساس هستند؛ مشکلات را دیده و برای آنها راهحلهای جدید ارائه می دهند. بنابراین هر جامعه ای نیازمند کارآفرین اجتماعی است که در حل مسائل و مشکلات اجتماعی پیشرو باشد. کارآفرینی اجتماعی باید در سطح جامعه ترویج و اشاعه گردد
کارآفرینی اجتماعی یکی از ابعاد مهم و رو به گ سترش در فعالیتهای کارآفرینی ک شورهای صنعتی جهان ا ست و از سابقه دیرینهای نیز برخوردار است. با این وجود در کشور ما، با توجه به گرایش روزافزون نهادها، مراکز دانشگاهی و موسسات دولتی و غیردولتی به کارآفرینی و فعالیت های کارآفرینانه، حمایتهای دولت از افراد و گروه های کارآفرین برای حل برخی معضلات کهنه مانند بیکاری و پیامدهای مخرب آن در کشور، شاهد توجه بیش از اندازهی آنها به مقوله اقتصادی کارآفرینی و غافل ماندن از ابعاد زیست محیطی و به خصوص اجتماعی آن هستیم
محدوده تعاریف موجود برای کارآفرینی اجتماعی بسیار گسترده است. در گذشته، کارآفرینی اجتماعی به فعالیت های ابداعی و ابتکاری اشاره داشت که با اهداف اجتماعی انجام می گرفت. در حال حاضر، کارآفرینی اجتماعی در بخش های مختلفی صورت میپذیرد که مهمترین آنها شامل بخش خصوصی، بخش عمومی و بخش داوطلبانه می باشد
محتوای کتب درسی دوره ابتدایی خصوصا کتب مطالعات اجتماعی می تواند در بردارنده این مضامین باشد تا آن طریق گامی موثر در نهادینه کردن خلاقیت در این حوزه باشد. این حوزه می تواند در پیشگیری آسیب های اجتماعی تاثیر گذار باشد. و روند توسعه اجتماعی و اقتصادی را تسریع نماید.
به طور کلی کارآفرینی اجتماعی نمایانگر مجموعه رفتارهایی است که استثنایی به شمار میآیند . این رفتارها باید توسط افرادی که توانایی انجام آنها را دارند تشویق و ترغیب شوند. ما می توانیم از بسیاری از آنها استفاده نماییم. آیا هر کسی می تواند یک کارآفرین اجتماعی باشد؟ جواب خیر است. حتی تمامی رهبران بخش های اجتماعی نیز نمی توانند کار آفرین باشند.
همین موضوع در مورد شرکت ها نیز صدق می کند. همانگونه که سی. شومپیتر.دراکر و ا ستیون سون می گویند هر مدیر شرکتی نمی تواند کارآفرین با شد، اما جامعه به انواع شبکه ها ی مختلف رهبری نیاز دارد. کارآفرینان اجتماعی در واقع بذرهای کمیابی ه ستند و ما به کارآفرینان اجتماعی برای یاری کردنمان در یافتن مسیرهای جدید پیشرفت های اجتماعی در حال ورود به قرن جدید نیازمندیم
کارآفرینی اجتماعی جذب کننده استعدادها، پول و توجه میباشد اما محبوبیت فزایندهاش به تنهایی قطعیت کمی را درباره آنچه که یک کارآفرین اجتماعی هست و کاری که انجام میدهد در پی دارد. در نتیجه همه انواع فعالیتهای که هم اکنون انجام میگیرند کارآفرینی اجتماعی نامیده میشوند. برخی میگویند که یک واژه فراگیر برای همه چیزهای خوب است اما نویسندگان معتقدند که تعریف آن دشوار است. حوزه نوظهور کارآفرینی اجتماعی به شدت در حال رشد نمودن است و توجهات زیادی را از بخشهای مختلف به خود جلب نموده است. این واژه به کرات از طریق رسانهها مطرح شد، از بخش عمومی منشا یافت، از پردیسهای دانشگاهی شروع گردید و حکایت از راهبردهای متعالی سازمانهای اجتماعی همچون »آشوکا« و »شواب« و »موسسه اسکول« دارد.
دلایل محبوبیت و شهرت کارآفرینی اجتماعی فراوانند. در اساسیترین سطح، بعضی چیزها به طور ذاتی باعث جذابیت و علاقهمندی به کارآفرینان و داستانهایی درباره چگونگی و چرایی انجام کاری که آنها انجام میدهند، میشود. مردم جذب کارآفرینان اجتماعی میشوند مانند سال قبل از دریافت جایزه نوبل توسط محمد یونس، و این به خاطر نتایج م شابه زیادی بود که آنها در ک سب و کارهای کارآفرینانی نظیر ا ستیو جابز یافته بودند. این افراد با طرح ایدههای عالی برای ایجاد محصولات و خدمات جدید که منشا تحول زندگی مردم بود، شده بودند. اما علاقه به کارآفرینی اجتماعی پدیده محبوبیت و شیفتگی مردم را برج سته میکند.
کارآفرینی اجتماعی علایمی را برای ت شویق تغییر اجتماعی ایجاد مینماید و آن نتیجه بالقوه پایدارش است که منافع اطلاعاتی برای جامعه در پی دارد. اگر چه منافع بالقوه عرضه شده به وسیله کارآفرینی اجتماعی در مورد برخی از فعالیتها شفاف است، تعریف واقعی چیزی که کارآفرینی اجتماعی انجام میدهد تا این فواید عظیم را معرفی کند کمتر شفاف و واضح است. در حقیقت باید گفت که امروزه تعریف کارآفرینی اجتماعی چیز غیر شفافی است. به عنوان یک نتیجه، کارآفرینی اجتماعی زمانی آغاز شد که باعث توجه وسیع به سوی همه روشهایی که به طور اجتماعی فعالیتهای شایسته سودمند هستند شود.
از برخی لحاظ این فراگیری باید چیز خوبی باشد. اگر فراوانی منابع درون بخش اجتماعی وجود داشته باشد و اگر برخی علل که طور دیگری هستند به اندازه کافی نباشند بنابراین وجود یک تعریف نامناسب بعید به نظر نمیرسد.کارآفرینی اجتماعی یک ساختار جذاب دقیق است زیرا آن از تعهد بالایی خبر میدهد . اگر آن پیمانی ناتمام باشد به خاطر برخی تلاشهای غیر کارآفرینانه موجود در تعریف است، بنابراین کارآفرینی اجتماعی به بدنامی مبتلا خواهد گشت و شالوده کارآفرینی اجتماعی راستین گم خواهد گشت.
به خاطر این خطر ما معتقدیم که نیاز به یک تعریف منا سب از کارآفرینی اجتماعی داریم، تعریفی که ما را قادر سازد تا اندازه و و سعتی را تعیین کنیم برای آن که به یک فعالیت باید توجه شود یا بر عکس. هدفمان این نی ست که یک مقای سه منزجرکننده بین کمکهای ایجاد شده تو سط سازمانهای خدمات اجتماعی سنتی و دستاوردهای کارآفرینی اجتماعی انجام دهیم اما قصد داریم به سادگی تمایزاتشان را روشن سازیم. اگر ما بتوانیم به یک تعریف محکم کامل برسیم، آنگاه آنهایی که از کارآفرینی اجتماعی حمایت میکنند میتوانند منابعشان را روی ساختن تمرکز دهند و یک حوزه محسوس و قابل شناسایی را تقویت کنند
آرتورگات و سویس کری - - 2012 در تحقیق خود نشان دادند که فعالیت کارآفرینی اجتماعی می تواند تفکر خلاق و نوآور را در بین دانش آموزان و دانشجویان تقویت کند، استرس آزمون را کاهش داده، کارایی مطالعه را افزایش داده و گروه را بر اساس تجربیات مثبت و منفی ارتقا دهد. دانشجویانی که در فعالیت های کارآفرینی اجتماعی مشارکت کردند در پروژه و تحقیق موفق بودند
فریزر - - 2009 در پایان نامه دکتری خود پیشنهاد داد که کارآفرینی اجتماعی در سنین پیش دبستان و دبستان به کودکان آموزش داده شود. همچنین استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی به کارآفرینان اجتماعی در تسهیم اطلاعات به طور ساده و سریع کمک می کند
یادگار - 1390 - مقوله ی اصلی که منجر به ایجاد ابتکار می گردد را گرایش فرد به فعالیت های مسئولانه اجتماعی بیان می کند. همچنین تربیت و ارزش های خانوادگی، الگوهای نقش ارزش گرا، شخصیت نودوست و تجربه ی رفتارهای فرا اجتماعی از شرایط علی گرایش به فعالیت های مسئولانه اجتماعی بدست آمدند و محیط نهادی کارآفرینی اجتماعی و وضعیت بازارهای اجتماعی از عوامل زمینه ساز بودند. طراحی یک متن نو شتاری با هدف آموز شی، تنها به جنبه های مفهومی واژگان آنها محدود نمی شود؛ بلکه سازماندهی محتوای پیام ها با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی می تواند نقش های آموزشی مورد انتظار را در جامعه ی در حال توسعه بر آورده سازد.
از این رو ارزیابی محتوای کتب درسی مدارس و ارزیابی کارکرد آن ها به عنوان یک مسأله ی اساسی در فرایند توسعه ای پایدار مطرح بوده است. با توجه به این که کتاب درسی یکی از مهم ترین مراجع و منابع یادگیری دانش آموزان در نظام کنونی آموزشی محسوب می شود، می تواند یکی از مهم ترین عوامل القاکننده ی کارآفرینی اجتماعی در دانش آموزان باشد. حال با توجه به نقش تحول برانگیزی و نگرش به کار آفرینی اجتماعی از طریق محتوای کتاب های درسی، این سؤال اساسی مطرح است که تا چه حد، این متون به کارآفرینی اجتماعی توجه نموده اند؟ لذا، این پژوهش میزان توجه کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی را بر اساس مؤلفه های کارآفرینی اجتماعی مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار داده است.
-2 روش تحقیق:
به منظور مطالعه محتوای کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ی ابتدایی بر اساس مؤلفه های انگیزه پیشرفت از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. واحد تحلیل جمله انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاههی تحلیل محتوای بود که در پژوهش های قبلی از آن استفاده شده است و بر اساس پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس و نظریه های صاحب نظران در این زمینه ساخته شده است . جامعه آماری پژوهش در این مطالعه کتب مطالعات اجتماعی دورهی ابتدایی میباشد لذا جامعه و نمونه برابر است.
