بخشی از مقاله
چکیده
اهواز مرکز استان و دومین شهر بزرگ از لحاظ وسعت پس از تهران و هفتمین شهر ایران از لحاظ جمعیت است. در شهر اهواز مسئله حاشیه نشینی تابعی از روند حاشیه نشینی کل کشورمی باشد. هدف تحقیق حاضر، تحلیل نقش کاداستر در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر اهواز می باشد این مقاله به بررسی و مقایسه ابعاد اجتماعی اقتصادی 8 محله حاشیه نشین و تاثیر کاداستر بر توانمند سازی ساکنین آن می پرازد. از میان انواع کاداستر، کاداستر ملکی-حقوقی مورد تاکید ما در این تحقیق است.
به منظور بررسی نقش کاداستر در تصمیم سازی و تصمیم گیری، از منابع کتابخانه ای وتدوین پرسشنامه و پرسشگری از جامعه آماری مورد مطالعه و مصاحبه حضوری با مدیران و کارشناسان ذیربط در سطوح مختلف استفاده شد . در تحلیل کمی پرسشنامه ها از تکنیک های آماری همچون همبستگی و رگرسیون در بسته نرم افزاری SPSS استفاده شده که نتایج ذیل را به همراه داشت: با استفاده از آزمون همبستگی مشخص گردید که بین امنیت تصرف و انگیزه سرمایه گذاری در بخش مسکن و نیز انگیزه مشارکت مردم در طرح های بهسازی رابطه مستقیم وجود دارد و با استفاده از رگرسیون معلوم شد که امنیت تصرف عرفی و ادراکی تاثیر بیشتری نسبت به امنیت تصرف قانونی بر انگیزه سرمایه گذاری در بخش مسکن و نیز انگیزه مشارکت مردم در طرح های بهسازی را دارد.
بنابراین می توان نتیجه گرفت در سکونتگاه های غیر رسمی علاوه بر ارتقاء بعد قانونی امنیت تصرف با ابزارهایی مانند پیاده سازی کاداستر ملکی-حقوقی و تثبیت مالکیت و سند دار نمودن تصرفات، باید به تقویت و افزایش ابعاد عرفی و ادراکی امنیت تصرف با اقداماتی همچون افزایش حس تعلق به محیط و ارتقاء کیفیت خدمات شهری، آموزشی و اجتماعی نیز اقدام نمود.
از جمع بندی منابع کتابخانه ای و نیز مصاحبه های انجام شده با مدیران و کارشناسان به دست آمد که نادیده گرفتن سکونتگاه های غیررسمی و جلوگیری از اعطای مالکیت، روش برخورد و جلوگیری از گسترش این تجمعات نیست، چراکه آثار محلات غیررسمی مثل فقر و فساد و سایر نابسامانی های اجتماعی، بر روی شهر تاثیر مستقیم دارد. از طرفی اعطای مالکیت در این سکونتگاه ها نباید به نحوی باشد که موجب ترغیب ساکنان به فروش زمین و در نتیجه موجب انتقال این سکونتگاه ها به مکان دیگری از شهر شود.
.1 مقدمه
پیدایش وگسترش محله - های حاشیه نشین و اسکان غیر رسمی،یکی از مهمترین چالش های توسعه ی شهر اهواز به شمار می رود. به طوری که گستردگی مشکلات حاشیه نشینی درکلان شهر اهواز در هیچ یک از شهرهای کشور مشاهده نمی شود. از میان انواع کاداستر، کاداستر ملکی-حقوقی مورد تاکید ما در این تحقیق است. مساله مورد طرح در این تحقیق توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی است. طبق مطالعات صورت گرفته، یکی از راه های توانمندسازی قانونمند نمودن و ایجاد امنیت تصرف برای ساکنان این سکونتگاه هاست و از طرفی کاداستر می تواند بسترساز مناسبی برای ایجاد امنیت تصرف باشد، لذا در این تحقیق نقش کاداستر در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
-1-1 بیان مسئله
اسکان غیر رسمی و حاشیه نشینی از جمله پدیده هایی است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادیBاجتماعی مانند جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در بیشتر کشورهای جهان بویژه کشورهای جهان سوم پدیدار گردیده است. از آنجایی که حاشیه نشینی و سکونتهای غیر رسمی با تجمعی از اقشار کم درآمد و غالباً با مشاغل غیر رسمی و شیوه ای از شهر نشینی ناپایدار همراهند زمینه ساز بسیاری از آسیب های اجتماعی به شمار می روندکلانشهر اهواز، به عنوان یکی از قطب های اقتصادی کشور همواره جاذب جمعیت بوده وجود برخی امکانات رفاهی، فرهنگی، شغلی و آموزشی باعث شده تا انگیزه ها برای هجوم به شهر اهواز روندی صعودی داشته باشد .
این شهر به عنوان جزیی از یک کشور درحال توسعه بهصورت رسمی و غیررسمی در معرض پدیده حاشیه نشینی قرارگرفته و بخش اعظمی از جمعیت مهاجر به دلیل ضعف اقتصادی در مناطقی از شهر اقدام به ساخت و ساز بی ضابطه نموده و سکونتگاه های غیر رسمی را به وجود آورده اند. این سکونتگاه ها قسمت اعظمی از وسعت شهر اهواز را اشغال کرده است.
-2-1ضرورت و اهمیت تحقیق
واقعیت این است که تامین حق سکونت یک اصل اساسی و لازم برای بهبود شرایط زندگی فقرای ساکن در سکونتگاههای فقیرنشین شهری به شمار می رود و از بهترین راه حل های کاهش فقر در این سکونتگاهها می باشد. نکته اساسی این است که به رسمیت شناخته شدن حق سکونت،می تواند آغازگر اهدای مجموعه امتیازاتی شود که زندگی فقرا را دگرگون کرده و تضمین گر خدمات پایه و عمومی می باشد، در واقع به رسمیت شناخته شدن حق سکونت می تواند بر شرایط اقتصادی خانوار نیز تاثیرگذار باشد؛ چنانچه هرناندو دسوتو می گوید:خانه های بدون سند مالکیت سرمایه مرده است که تنها خاصیت سرپناه را دارد.
در حالی که خانه های با سند رسمی می تواند در بازار سرمایه حیات دیگری را برای مالکان به همراه داشته و برای خانوار فقیر تحول اقتصادی بزرگی به حساب آید. تامین حق سکونت در سکونتگاههای غیررسمی می تواند زمینه ساز بهبود محیط زندگی فقرا باشد؛ چنانچه بر اساس تجارب دهه هفتاد ، لاکویان معتقد است ساکنان محله های غیررسمی منابع و مهارت لازم برای تامین سرپناه را دارا هستند و در صورت تامین حق سکونت و منابع لازم، قادرخواهند شد شرایط مسکن و زندگی خود را بهبود بخشند[1] ،حتی تامین حق سکونت به عنوان زمینه و انگیزه ای در ایجاد زمینه های همکاری داوطلبانه برای بهسازی سکونتگاههای غیررسمی نیز مورد توجه است. بنابراین فقدان امنیت تصرف زمین، تلاش برای بهبود محیط مسکونی را با مانع روبرو می کند؛ بر سرمایه گذاری در سکونتگاهها و در نتیجه تشدید فقر و محرومیت اجتماعی تاثیر می گذارد.
-3-1اهداف تحقیق
هدف اصلی تحقیق حاضر "تحلیل نقش کاداستر در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر اهواز " می باشد. از آنجاییکه طرح های توانمندسازی در اسکان های غیررسمی، جدا از تحلیل های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی نیست، لذا اهداف تحقیق عبارت خواهند بود از:
-1تبیین ارتباط کاداستر - ملکی-حقوقی - با امنیت تصرف
-2بررسی ابعاد مختلف امنیت تصرف و تاثیر آن ها در توانمند سازی سکونتگاه های غیررسمی
-3بررسی تاثیر داده های کاداستر بر مدیریت و تصمیم گیری برای سکونتگاه های غیررسمی
-4-1سوالهای تحقیق
-1آیا پیاده سازی کاداستر می تواند بر امنیت تصرف ساکنین سکونتگاه های غیر رسمی موثر باشد؟
-2آیا پیاده سازی کاداستر ملکی و حقوقی ، در تصمیم سازی و تصمیم گیری جهت انگیزه سرمایه گذاری خانوار ساکن در سکونتگاه های غیر رسمی دربخش مسکن تاثیر گذار می باشد؟
-3آیا پیاده سازی کاداستر ملکی و حقوقی، می تواند بر تمایل مشارکت مردم در طرح های بهسازی مناطق سکونتگاه های غیر رسمی موثر باشد؟
-5-1روش تحقیق
پروژه حاضر بر مبنای روش تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد و از نظر هدف کاربردی می باشد. در این پژوهش شیوه تحقیق تلفیقی از روش توصیفی و تحلیلی می باشد .در بخش توصیفی از مطالعات اسنادی ، کتابخانه ای و الکترونیکی استفاده شده است که شامل مطالعه منابع موجود شامل کتابها، مقالات معتبر فارسی و لاتین، گزارشها و طرح های موجود، جستجو در سایتهای متعدد با حاشیه نشینی از جمله :یونسکو، هبیتات، بانک جهانی و ... می باشد.همچنین در بخش میدانی و عملی به جمع آوری نقشه ها و تکمیل پرسشنامه به تعداد مورد نیاز به روش تصادفی از ساکنین 8 منطقه مورد مطالعه حاشیه نشین شهر اهواز و استفاده از تکنیک مصاحبه با صاحب نظران و مدیران شهری استفاده می شود .
-2مفاهیم و مبانی نظری
-1-2مفاهیم مرتبط با کاداستر
-1-1-2 قطعه زمین
یک قطعه زمین کاداستر، قطعه ای پیوسته از زمین است که در آن حقوق و بهره گیری ملکی منحصر به فرد آن به صورت واحد و یکپارچه شناخته شده باشد. یک قطعه زمین کاداستر باید یک ناحیه بهم پیوسته از زمین باشد که یک نوع بهره گیری ملکی از زمین را در بر می گیرد. بر روی نقشه، یک قطعه کاداستری توسط خطی شکل می گیرد که نقشه را احاطه کرده و دارای هویت کاملا منحصر به فرد باشد.
-2-1-2سیستم های اطلاعات
تمام سیستم های رایانه ای که به نحوی داده ها یا اطلاعات را حفظ، نگهداری، پردازش و احیانا تجزیه و تحلیل می نمایند به سیستم های اطلاعات4 معروف اند.
