بخشی از مقاله
چکیده
درعصر حاضر گردشگری به عنوان یکی از عوامل موثر در گسترش روابط بین ملت ها به شمار می رود ، اما توسعه ی آن نیازمند امکانات ویژه ای، از قبیل آب و هوا ، آثار تاریخی و فرهنگی، جاذبه های طبیعی،آداب و سنن، زیرساخت ها، امکانات و تجهیزات است. کشورها با درک این مهم، شروع به فراهم نمودن امکانات و تجهیزات مناسب به منظور جذب گردشگری می باشند.
با توجه به این که کرمانشاه یک شهر قدیمی است و دارای آثار تاریخی و فرهنگی ارزشمندی است و همچنین جذابیت های طبیعی توانایی های بالفعل رابرای این شهر به ارمغان آورده است هدف از این مطالعه بررسی پتانسیل های توریستی شهر کرمانشاه است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی B تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز با بهره گیر ی از اسناد و مدارک کتابخانه ای جمع آوری شده و در نهایت با استفاده از مدل به شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای توریسم شهر کرمانشاه پرداخته شده است.
نتایج حاصل بیانگر این است؛ شهر کرمانشاه با دارا بودن میراث فرهنگی و هنری و تاریخی که بسیاری از آنها مانند طاق بستان دارای ارزش و شهرت جهانی اند؛ فرصت های بسیار مناسب برای جذب گردشگران از تمام نقاط دنیا و ایران را داراست، اما با وجود جاذبه های گردشگری فراوان، مسأله توریسم و گردشگری تاکنون جایگاه واقعی خود را نیافته است که این به دلیل شناسایی نکردن مکان های مناسب گردشگری است. از سوی دیگر باید درحفظ یادمانهای تاریخی اقدامات و بررسی هایی اساسی انجام پذیرد.
-1 مقدمه
صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت در دنیا به حساب می آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد،اشتغال،رشد بخش خصوصی و توسعه ی ساختار زیربنایی می دانند.
درهرسرزمین و فرهنگی جلوه ها و عناصر منحصربه فردی به چشم می خورد که برای مردم سرزمین ها و فرهنگ های دیگر تازگی دارد و همین عناصر منحصر به فرد است که بهانه ای می شود برای تحقق فعالیت های جهانگردی. این عناصر که آنها را به نام جاذبه های جهانگردی می شناسیم در دودسته کلی جاذبه های طبیعی و جاذبه های فرهنگی قرار می گیرند.
جاذبه های طبیعی مواهب الهی هستند که در هر سرزمین کم و بیش به ودیعه گذاشته شده است و به سه دسته جاذبه های برانگیزاننده حس کنجکاوی و اکتشاف جاذبه های ویژه ی تفریح و لذت جویی، جاذبه های مؤثر در درمان، در صورتی که جاذبه های فرهنگی آنهایی هستندکه دست بشر در آفرینش آن به کار بوده است و مهمترین آنها عبارتند از جاذبه های تاریخی جاذبه های دینی و مذهبی، جاذبه های اجتماعی، جاذبه های مردم شناختی و] .[ 2امروزه گردشگری صنعتی جهانی است که هر ساله صدها میلیون نفر را در حوزه ی بین المللی و بومی در برمی گیرد.
بنا به تخمین سازمان جهانی گردشگری تعداد گردشگران بین المللی در سال 2006 هشتصدو چهل دو میلیون بوده است - که تقریبا معادل 12 درصد جمعیت جهان است - .فعالیت های گردشگری به مناطقی ختم می شود که مناطق مقصد نامیده شده و صدها میلیون نفر از مردمی که آنجا زندگی می کنند و جمعیت میزبان نام گرفته اند، پذیرای گردشگران هستند. هرساله میلیون ها دلار صرف تبلیغات و بهبود کیفیت تعطیلات و محصولات گردشگری می شود.
گردشگری از جریان هایی است که بیان گر امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی است. گردشگری میل به استفاده از فضا در اوغات فراغت با انگیزه ها و اهداف مختلف است. گردشگری در یک کلیت در برگیرنده ی جریانی از سرمایه، انسان، فرهنگ و کنش متقابل میان آنهاست که در فضای جغرافیایی آثار مختلفی برجای می نهد
سرزمین پهناور ایران با طبیعت رنگارنگ و استثنایی خود و همچنین با فرهنگ تمدن باستانی که ریشه در تاریخ کهنسال این مرزو بوم داردو نیز با آثار باستانی زیادی که در جای جای این کشور دیده می شود،در ردیف یکی از کشورهای مهم جهان به لحاظ جایگاه تاریخی،فرهنگی و سایر جاذبه های جهانگردی قرار گرفته است.آثار به جامانده از هخامنشیان، ساسانیان و فرهنگ اسلامی، موزه های زیبا، هنرهای سنتی و مردم باور، مناظر و چشم اندازهای دیدنی، استراحتگاههای کوهستانی و ساحلی، شکار و صیادی از مهمترین این جاذبه هااست.
در واقع شناخت و بررسی مکان ها و جاذبه های توریستی شهر کرمانشاه می تواند نقش موثری در ساماندهی و برنامه ریزی محیط هاو مکان های گردشگری مناسب،شرایط اجتماعی،طبیعی ، فرهنگی و استفاده از ظرفیت های موجودداشته باشد.
-1-1 طرح مسأله
اصولا توسعه ی اقتصادی درهر کشور ی نیازمند سرمایه گذاری در بخش ها و فعالیت های مختلف اقتصادی آن کشور است و بدون سرمایه گذاری در طرح های زیربنایی و روبنایی نمی توان انتظار گسترش اشتغال،تولید و رفاه اقتصادی را داشت.
سرمایه گذاری در زیرساخت های گردشگری و استفاده از توان های بالقوه منطقه ای به منظور جذب گردشگر، یکی از راههای مناسب بدین منظور است.توسعه ی گردشگری به عنوان مجموعه فعالیت های اقتصادی،تاثیر بسزایی در تقویت بنیان های اقتصادی جوامع دارد
در این راستا با توجه به توانمندی کشور ایران در داشتن جاذبه های گردشگری و تنوع اقلیمی کم نظیر در دنیا و جایگاه با ارزش صنعت توریسم در جهان که با اختصاص نزدیک به 11درصد از تولید ناخالص داخلی،14درصد از نیروی کارجهانی و 7/1 درصد درآمدهای جهانی یکی از بنیانی ترین فعالیت های اقتصادی جهان محسوب می شود به نحوی که رشد این صنعت عظیم در دهه ی 1990 معادل 70 درصد برآورد شده است..[ 9 ]شهرکرمانشاه به عنوان پرجمعیت ترین شهر در استان کرمانشاه با پتانسیل های زیاد - تاریخی، مذهبی ، طبیعی - از لحاظ جذب گردشگر یکی از پرتوجه ترین مناطق می باشد. در این تحقیق با استفاده از مدل به بررسی ابعاد مختلف توسعه ی صنعت گردشگری در شهرکرمانشاه پرداخته شده است.
-2-1 پیشینه تحقیق
مهدیزاده - 1386 - در مبانی و راهکارهای توسعه ی گردشگری درایران به بررسی صنعت گردشگری پرداخته و راهکارهایی مانند گسترش فعالیت های شهرداری و دیگرسازمان ها را ارائه کرده است و به این نتیجه رسیده است که تمامی مسائل مرتبط با گردشگری ایران، باهمکاری سازمان های مربوطه مرتفع می شود.
مافی و سقایی - - 1388 به » بررسی گردشگری در کلان شهرهای مذهبی : مطالعه ی موردی کلان شهر مشهد « پرداختند. دراین مقاله با مطالعه ی موردی کلان شهرمشهد کارکرد فضایی گردشگری با توجه به 15 میلیون زائر و گردشگری که وارد این کلان شهر می شود و پیامدهای آن، مورد بررسی قرار گرفته است.با محاسبه ی ضریب نفوذ گردشگری،تراکم گردشگری و شدت گردشگر به همراه نسبت گردشگری به جمعیت ساکن در کلان شهر مشهد ضرورت های تفکیک فضایی گردشگری بیان گردیده است.
موحدو همکاران - - 1390 در مقاله ای به بازاریابی گردشگری شهری براساس برندیابی با مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - - ، - مطالعه ی موردی شهرکرمانشاه - به بررسی بازاریابی در مناطق گردشگری پرداخته و نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که آثار تاریخی طاق بستان و بیستون مکان های مناسب جهت برندگذاری و بازاریابی می باشند.
تقوایی و صفرآبادی - - 1390 درمقاله ای به بررسی نقش مدیریت شهری دردستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری مطالعه موردی -شهرکرمانشاه پرداخته اند.آنها به این نتیجه رسیدند که بین مدیریت یکپارچه شهری و همکاری های متقابل مدیران شهری ومردم محلی با دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری رابطه ی مثبت ومستقیم وجود دارد، یعنی هر مقدارمدیریت شهری هماهنگ تر باشد و ارتباطات بیشتر بین مدیریت شهری و مردم محلی برقرار شود، به همان اندازه امکان دستیابی به توسعه ی پایدار گردشگری شهری بیش تر خواهد شد.دراین مقاله سعی شده، ضمن استفاده از نتایج تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، با نگرشی سیستماتیک الگوی فضای توریستی شهرکرمانشاه بررسی و تبیین شود.
-3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به تبدیل شدن صنعت گردشگری به یکی از صنایع برتر دنیا و توانایی بالقوه کشور در این زمینه که از لحاظ جاذبه های تاریخی در رتبه ی 10 و ازلحاظ جاذبه های فرهنگی و طبیعی در بین 5 کشور برتر دنیا قرار گرفته است.[ 10 ] توسعه ی فعالیت گردشگری می تواند مشاغل متعددی را در بازار کار عرضه کند وبا اشتغال مستقیم وغیر مستقیم موجب تولید زنجیره ای از فعالیت ها شود.اشتغال در هتل ها، رستوران ها، آژانس های مسافرتی،شریان های حمل و نقل،تأسیسات ورزشی همچون قایقرانی و... به طور مستقیم و تقویت بازارصنایع دستی و تولیدات محلی و به طور کلی اشتغال کلیه ی کسانی که به شکلی از اشکال گردشگری منتهی می گردد،جملگی توان اشتغال زایی را نشان می دهد، ضمن آنکه به موازات بهبود فضای اشتغال و درآمد،اثرات اجتماعی وروانشناختی مهمی را در منطقه ایجاد می کند
شهر کرمانشاه مرکز منطقه ای است که 200 کیلومتر مرکز مشترک با کشور عراق دارد این ویژگی مهمترین عنصرتاریخی درمیدان تآثیر پذیری شهرکرمانشاه است.تاریخ شهر کرمانشاه یک پیام روشن داردوآن شوک پذیری این شهر است که مصداق آن خرابی های ناشی از حملات مکرر اقوام، جنگ ها و اشغال های مکرر و همچنین تخریب کامل جمعیتی - کالبدی شهر بر اثر حدوث بلاهای طبیعی است. این امر پیامدهایی از قبیل انزوای تاریخی، عدم توسعه متعادل و مستمر و تخریب آثار باستانی را به دنبال داشته که از جمله راهبردهای متقابل با این پیامد ها می توان بربرنامه ریزی منعطف جهت مقابله با شوک پذیری، شناساندن ارزش ها و جاذبه های استان و... اشاره نمود.
استخوان بندی توسعه صنعت گردشگری در منطقه کرمانشاه که مؤثر بر حیات اقتصادی، کالبدی شهر می باشدشامل سه محور و تعدادی جاذبه متمرکز است -1محور بیستون-طاق بستان که از بیستون آغاز و تا روستای قرانچی ادامه دارد-2رودخانه قره سو-3شهر آبشوران-4 چم بشیر با آب گوارای خود رابطه بین سراب طاق بستان و رودخانه قره سو. شهر کرمانشاه به منابع باارزشی تکیه زده است که به دلیل غفلت و بی توجهی یا تخریب و یا در مقیاس ناچیز مورد استفاده واقع شده اند. کرمانشاه در حال حاضر از امکانات گردشگری نسبتأ محدودی برخوردار است گو اینکه جاذبه های شهر و پیرامون آن اندک نیستند بی تردید توان بالقوه کرمانشاه بسیار فراتر از امکانات موجود و مورد استفاده است
