بخشی از مقاله
چکیده :
توجه به گردشگری از یکسو به علت ارزشهای اقتصادی و از سوی دیگر، به دلیل اثرات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن میباشد. به دلیل آنکه بهرهبرداری از توانها و قابلیتهای گردشگری در هر منطقه میتواند زمینهای پویا و فعال برای توسعه آن منطقه فراهم نماید، لذا تحلیل توانها و قابلیتهای مزبور به گونهای جغرافیایی، ضرورتی ویژه خواهد داشت. با اینوجود ضرورت و اهمیت این تحقیق از آنجا ناشی می شود که شهر شاندیز با داشتن توانها و فرصتهای ویژه برای توسعه گردشگری شهری، میتواند نقش بارزی در زمینههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایفا نماید .
از اینرو این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی است و هدف کلی آن، تحلیل و بررسی نقش گردشگری در توسعه پایدار شهری و نیز ارائه راهبردهایی برای توسع گردشگری پایدار در شهر شاندیز با استفاده از سنجههای مورد نیاز برنامهریزی گردشگری شهری و مدل استراتژیک swot میباشد.
تا با تجزیه و تحلیل وضع موجود و شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات، راهبردها و راهکارهایی برای توسعه پایدار در این منطقه فراهم آید و ضمن افزایش بهره اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از آن، بتوان تأثیرات منفی حاصل از آن را به حداقل کاهش داد. از اینرو نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده نشان میدهد این منطقه توان بالایی در زمینه توسعه گردشگری پایدار دارد. بنابراین ضرورت توجه به صنعت گردشگری در برنامه های توسعه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، چرا که توسعه گردشگری علاوه بر هدایت هر چه بیشتر شهر شاندیز به سوی تعادل و توازن، می تواند در توسعه پایدار منطقه نقش مؤثری ایفا نماید.
مقدمه :
توریسم و پیامدهای آن از جمله پدیده های نوین قرن بیست و یکم است که طبق برآورد کارشناسان این صنعت در آینده از جایگاه والایی در معاملات اقتصادی برخوردار خواهد بود. این صنعت قریب 10 درصد درآمدهای جهانی را شامل شده و در زمینه اشتغال، یک دهم کار جهانی را فراهم نموده است. توجه به صنعت گردشگری از یک سو به علت ارزشهای اقتصادی و از سوی دیگر به دلیل اثرات فرهنگی و اجتماعی آن میباشد
از سویی، رشد فزاینده شهرنشینی و رویکرد به جغرافیای اوقات فراغت در دهههای اخیر سبب شده است که توجه به صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین و متنوعترین صنعت و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرایند توسعه پایدار مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گیرد .بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و تبادلات فرهنگی- انسانی و توسعه ساختار زیربنایی میدانند.
از اینرو امروزه گردشگری شهری به صورت مسأله و فعالیتی مهم است که سبب تغییرات فضایی گسترده در شهرهای بزرگ شده است .از سوی دیگر ویژگی شهرها باعث شده است که گردشگران شهری متفاوتتر از سایر گروههای گردشگری باشند . چرا که گردشگری شهری ترکیب پیچیدهای از فعالیتهای مختلف است که از به هم پیوستن ویژگیهای محیطی و میزان توانمندی و کشش شهر در جذب بازدید کنندگان و ارائه خدمات بوجود میآید.
توسعه پایدار به عنوان پارادایم غالب در سده بیست ویکم، بطور روز افزونی در گفتارها و نوشتارهای صاحبنظران و دولتمردان، به عنوان تنها راه حل برای معضلات موجود جهانی به ویژه مشکلات زیست محیطی مطرح شده است.
امروزه پایداری به نحو گستردهای به عنوان رویکردی بنیادین، برای هر نوع توسعه، از جمله توسعه گردشگری پذیرفته شده و در مباحث سیاسی ومحیطی، گردشگری پایدار به عنوان مفهومی نو، برای مقابله با آثار مخرب توسعه گردشگری مطرح شده است.
بنابراین گردشگری پایدار عبارتست از گسترش این صنعت و جذب گردشگران به کشور با استفاده از منابع موجود، بهگونهای که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی، ضوابط قانونی جامعه و همچنین انتظارات گردشگران، بتوان وحدت و یکپارچگی،هویت فرهنگی و سلامت محیط زیست، رشد اقتصادی و رفاه مردم و میهمانان آنرا به گونهای متوازن پیوسته تأمین نمود.
با وجود مزایای فراوانی که میتوان برای گردشگری قائل شد، اگر برنامهریزی صحیحی در این زمینه انجام نشود، توسعه گردشگری تأثیرات منفی زیست -محیطی، فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی را به وجود خواهد آورد و در این صورت، نه به عنوان فعالیتی پر سود و منفعت،بلکه بهعنوان فعالیت زیانآور و نامطلوب مطرح خواهد شد .با اینوجود در پژوهش حاضر سعی خواهدشد به بررسی نقش گردشگری در توسعه پایدار شهری پرداخته شود و نیز ارائه راهبردهایی برای توسعه گردشگری پایدار در شهر شاندیز مد نظر قرار گیرد؛ تا ضمن افزایش منفعت و سود اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری، بتوان تأثیرات منفی حاصل از آن را به حداقل کاهش داد.
طرح مسأله و ضرورت تحقیق:
صنعت گردشگری یکی از عرصههای نو و زمینههای جدید مورد مطالعه علوم مختلف بوده و امروزه ازجهات گوناگون، مورد توجه و عنایت کشورها واقع شده است .گردشگری پدیده ای متناقض و پیچیده است .صنعتی ارز آور، متعادل کننده توسعه اقتصادی در سطح مناطق، برقرار کننده توزیع عادلانه درآمد و برخوردار از نقش اساسی در ایجاد مشاغل و منابع تکمیلی مستقیم و ثانوی درآمد. - موحد - 37:1380 از طرفی آمارهای موجود نشان میدهند که بودجهای که در دنیا به تفریح و گردشگری اختصاص مییابد سه برابر بودجهای است که صرف امور دفاعی میگردد.
