بخشی از مقاله
چکیده
از آنجا که رویکردهای سنتی قادر به برآورده ساختن تمامی نیازهای آموزشی افراد نیست، بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه آموزش الکترونیکی میتواند بسیاری از موانع و مشکلات شیوه سنتی آموزش از جمله کاهش ساعات حضور فرد در محل کار و اختلال در برنامه کاری، امکان دسترسی به مطالب در هر زمان و مکان، امکان ارتباط بیشتر استاد و فراگیر در هر نقطه از دنیا، امکان استفاده از منابع وسیع در زمان کلاس و حذف هزینههایی چون جابجایی، خوابگاه، پذیرایی و هزینههای برگزاری کلاس را برطرف و راه را برای پیدایش شیوههای نوین آموزش نیروی انسانی هموار نماید. در این راستا میتوان با فراهم آوردن امکانات، تجهیزات و زیرساختهای مورد نیاز و شناسایی عوامل موثر در اجرای دورههای آموزش الکترونیکی بستر و شرایط مناسبی را به منظور بازآموزی، ارتقاء و کسب دانش و مهارتهای جدید و به روز برای فراگیران فراهم آورد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل و تبیین عوامل موثر در اجرای آموزش های ضمن خدمت الکترونیکی میباشد که میتوان آنها را در 4 حوزه فردی، شغلی، سازمانی و تکنولوژیکی تقسیم نمود.
واژههای کلیدی: آموزش، آموزش ضمن خدمت، آموزش الکترونیکی
-1 مقدمه
اشتراک دانش به کمک فنآوری اطلاعات و ارتباطات می تواند، ثروت جامعی را برای ملتها در قالب آموزش بهتر، سلامت، احساس اجتماعی زیرساختها و بهبود بیشتر کیفیت زندگی را ایجاد کند - پاندیا وگور، . - 2011 اثرات رو به رشد و فزاینده تکنولوژیها بر همه جنبه های زندگی، از جمله، درسطح آموزش باعث شده، تا برای رشد و توسعه کشورها تمرکز بر پیشرفت در حیطه آموزش عالی از طریق پذیرش نظام و تکنولوژیهای جدید آموزشی ضرورت یابد - میلیزوسکا و رحما، . - 2010امروزه، رشد سریع اطلاعات و تکنولوژی ارتباطات علاوه بر راههای سنتی آموزشی، فرصتهای جدیدی برای کسب دانش فراهم نموده است، به صورتیکه به انسانها اجازه میدهند تا زمان، مکان، شیوه و میزان آموزش را انتخاب نمایند.
امروزه تکنولوژیهای کامپیوتری مختلف برای ایجاد و انتقال مباحث آموزشی ایجاد گردیدهاند که به صورت کلی یا جزئی جایگزین نقش معلمی شده و فرایند یادگیری را مدیریت می نماید - آناهینا، . - 2005 همانطور که بیان گردید تکنولوژیهای جدید ارتباطات و اطلاعات تاثیر زیادی بر روشهای یادگیری داشته است. بازار آموزش الکترونیک رشد سریعی داشته، که این رشد بر پایه نیازهای اقتصادی برای انعطافپذیری بالاتر و همچنین تمایل به استفاده از فواید تکنولوژی ارتباطات جدید در مفاهیم آموزشی، ایجاد شده است. آموزشهای مجازی در گذشته و حال، عمدتاً بر پایه تمرکز بر تعامل بین منابع کامپیوتری و انسانی شکل گرفته است - لیستر و کوبر، . - 2005
دلایل و نیازمندیهای زیادی برای استفاده از فناوری در آموزش مطرح میباشد که میتوان مواردی را چون: نیاز به وجود سیستم آموزشی یکپارچه برای محیط کاری، استفاده از روش آموزشی وفقپذیر، ارایه سیستم آموزشی با انعطاف زمانی و مکانی، ترکیب جنبههای آموزشی و عوامل انسانی در محیط کاری برای دستیابی مصرف کنندگان نهایی در جهت کسب نتایج یادگیری مطلوب ذکر نمود - هانسل و همکاران، . - 2010نیازهای روزافزون مردم به آموزش با کیفیت و نیز توان بالای محیطهای مبتنی بر فناوریهای نوین برای ارتقاء فرآیند یادگیری، متخصصان را برآن داشته است که روشهای جدیدی برای آموزش ابداع نمایند که هم مقرون به صرفه و هم با کیفیت باشند و از طرفی بتوان با استفاده از آن، به طور همزمان جمعیت کثیری از فراگیران را تحت آموزش قرار داد - رضاییراد، . - 1389
امروزه روشهای سنتی و قدیمی آموزش و یادگیری، با ظهور فناوریها و روشهای نوین، کارایی خود را به تدریج از دست دادهاند . فراگیران برای همگام شدن با محیط دائم التغییر اطراف خود باید به دنبال شیوهها و رویههای جدیدی برای انتقال دانش و افزایش یادگیری باشند. تمدن موج سوم جهت افزایش دانش افراد جامعه، به ابزاری قدرتمند نیار دارد که به موقع، کم هزینه، سریع و مطمئن باشد - فیضی، . - 1383 زمانی که در یک وضعیت پایدار و هزینه بخش مخاطبین زیادی نیازمند آموزش هستند، آموزش الکترونیکی بهترین گزینه است - برسین، . - 2007سازمانها سرمایهگذاریهای صورت گرفته در حوزه آموزش کارمندان خود را برای توسعه عملکرد به عنوان روشی برای شناسایی مهارتها، دانش و شایستگیها در نظر می گیرند.
بگونهای که این موارد برای سازمان دارای مزایایی بوده و تقلید از آن برای رقبا بسیار مشکل می باشد - ابراهیم، . - 2011 اما موضوعی که در این میان مطرح بوده است، امکانسنجی اجرای بستر آموزش مجازی است که امروزه در کشور بیشتر با عنوان آموزش الکترونیک بیان می شود. ادبیات نظری پیرامون آمادگی سازمان ها برای اجرای آموزش الکترونیک سوالات، راهنماییها، استراتژیها، مدلها و ابزارهایی را مطرح می سازد که از آنها می توان در ارزیابی میزان آمادگی سازمان ها برای ایجاد بسترهای مناسب آموزش الکترونیکی استفاده نمود - آیدین و تاسکی، . - 2005توسعه و کاربرد فناوری های اطلاعات و ارتباطات در قرن 21موجب تحول در تمام عرصهها شده است و نظام آموزشی از این تحول مستثنی نیست. در این راستا دگرگونیهایی در فعالیتهای فراگیر و فرادهنده قابل رویت است - فراستخواه، . - 2010
به طور کلی، هدف از آموزش الکترونیکی، فراهم نمودن امکان دسترسی یکسان، رایگان و جست وجو پذیر در دورههای درسی و ایجاد فضای آموزشی یکنواخت برای اقشار مختلف در هر نقطه و بهینه سازی شیوههای ارایه مطالب درسی به منظور یادگیری عمیقتر است - بنیسی، ملائیان و پیکریفر، . - 1388 در چنین فضای آموزشی برخلاف روشهای آموزشی سنتی - استاد محور - ، افراد به اندازه توانایی خود از موضوعات بهره مند میگردند. در آموزش الکترونیکی می توان از ترکیب نمودن شیوههای مختلف یادگیری، از قبیل: متن، صوت و تصویری و غیره به حداکثر بازده در یادگیری دست یافت - الیس، گینس و لیان، . - 2009در این راستا برخی دل نگرانیها ازجانب مسئولان وتصمیم گیرندگان آموزشی سازمانها دررابطه با عدم اثربخشی فعالیتهای آموزش الکترونیکی دیده میشود. بدین منظور در تحقیق حاضر سعی شده است عوامل تاثیرگذار بر دورههای آموزش الکترونیکی مورد شناسایی و تحلیل قرار گیرد تا با در نظر گرفتن آنها سعی شود اثربخشی و کارایی دورههای آموزشی را ارتقاء داد.
