بخشی از مقاله
چکيده
چگونگي توسعه گردشگري روستايي با توجه به اهميت ملي و بين المللي آن ، از جمله مسائلي است که نگاه ويژه اي را براي تدوين راهبرد و برنامه ريزي در اين زمينه طلب مي نمايد. هدف از اين پژوهش به طور کلي اولويت بندي راهبردهاي توسعه گردشگري روستايي در روستاي اسفيدان شهرستان بجنورد است . روش پژوهش توصيفي / تحليلي با ماهيتي قياسي ، برگرفته از نگرش سيستمي مي باشد؛ روش جمع آوري اطلاعات کتابخانه اي / اسنادي و پيمايشي بوده که از ٦٤ پرسشنامه باز (کارشناسان ) استفاده شده است . ابزار مورد استفاده در اين پژوهش ، تکنيک SWOT مي باشد و براي اولويت بندي راهبردها نيز از مدل ANP استفاده شده است که جهت وزن دهي به معيارها و زير معيارها نيز از ٢٣ پرسشنامه متخصصان به روش ميانگين گيري بهره برده شده است . در اين پژوهش مشخص گرديد که در روستاي اسفيدان ، راهبرد تامين امنيت و تجهيز مسيرهاي توريستي و تهيه بروشورهاي راهنما براي گردشگران به همراه توسعه شبکه اطلاعات گردشگري و خدمات اطلاع رساني جهت معرفي روستاها و جاذبه هاي توريستي آن با امتياز ٠/١١ اولويت اول را به خود اختصاص داده است .
واژگان کليدي : توسعه گردشگري، توسعه راهبردي، روستاي اسفيدان
١-مقدمه
صنعت گردشگري از جمله راهکارهايي است که در نتيجه مدرن شدن جوامع و افزايش اوقات فراغت کشورها با فراهم نمودن بسترهاي نرم افزاري و سخت افزاري لازم ، علاوه بر تامين نياز حياتي استراحت و مفرح نمودن اوقات فراغت جامعه خود، از آن در جهت پويايي اقتصاد ملي نيز بهره ميبرد به طوري که در دنيا (به طور عمده در جوامع مدرن و توسعه يافته ) صنعت گردشگري پس از دو صنعت نفت و خودروسازي داراي بالاترين رتبه به جهت درآمدزايي ميباشد( فال سليمان و حجي پور، ١٢٢٣: ٣). بهره گيري از منابع و فضاهاي مختلف گردشگري اعم از روستاها(گردشگري روستايي و گردشگري کشاورزي) و شهرها(گردشگري شهري) و طبيعت بکر(طبيعت گردي و طبيعت گردي مسئولانه ) با انگيزه هاي مختلف و متنوع فرهنگي، مذهبي، علمي( گروههاي باستان شناس ، محققين ، دانشجويان ، مورخان ، معماران و...)، ورزشي، تفريحي، اجتماعي، ماجراجويي و ... موجب بهرمندي از منافع اقتصادي(درآمد، اشتغال ، تحصيل ارز و..)، اجتماعي( غني سازي گذران اوقات فراغت ،آرامش اعصاب و روان و...)، فرهنگي( ارتقاي آموزش ، دانش ، تفاهم فرهنگي و...) و سياسي( کاستن دشمني، افزايش دوستي، صلح و...) نيز مي گردد( کوپر و ديگران ،١٢٣١: .(142-312
در شرايطي که قرن بيستم به پايان رسيده است ، هنوز توسعه روستايي با مسائل و چالشهاي متعددي مواجه است ، زيرا که راهبردهاي گذشته در زمينه توسعه روستايي موفقيت آميز نبوده و نتوانسته است مسائلي همچون فقر، اشتغال ، بهداشت ، امنيت غذايي و پايداري محيط زيست را تأمين کند، اين مسأله باعث شده است که در سالهاي اخير بار ديگر توسعه روستايي مورد توجه قرار گرفته و نظريه پردازان ، برنامه ريزان و مجريان حکومتي درصدد برآيند تا با ارائه راهکارها و استراتژيهاي جديد، از معضلات و مسائلي که اين نواحي گريبان گير آن مي باشند، بکاهند. يکي از اين راهبردهايي که اخيرا در اغلب کشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته و حتي در برخي از اين کشورها به اجرا در آمده است و نتايج مثبتي هم به همراه داشته ، توسعه و گسترش گردشگري در نواحي روستايي است که داراي پتانسيلهاي لازم براي گسترش گردشگري مي باشند(افتخاري و مهدوي، ١٣٣١: ٢).
گردشگري روستايي يکي از راهکارهايي است که امروزه در زمينه خارج ساختن محيط هاي روستايي از انزوا و حاشيه و هدايت به سمت توسعه پايدار روستايي کاربرد زيادي دارد( سارپلي، ٣١١٣: ٢).
پتانسيل هاي گردشگري در هر روستا بيش از هر چيز به سرمايه هاي جغرافيايي، کيفيت مناظر طبيعي، آثار تاريخي و فرهنگي بستگي دارد. سرمايه گذاري در زير ساخت هاي گردشگري و استفاده از توان هاي بالقوه منطقه اي به منظور جذب گردشگر، يکي از راههاي مناسب براي گسترش اشتغال ، توليد و رفاه اقتصادي است . در اين راستا توسعه ي گردشگري به عنوان مجموعه فعاليت هاي اقتصادي، تاثير بسزايي در تقويت بنيان هاي اقتصادي جوامع دارد و نقش گردشگري به عنوان منبع جديد براي ايجاد اشتغال ، کسب درآمد، دريافت هاي مالياتي بيشتر، جذب ارز و تقويت زير ساخت هاي اجتماعي که موجب رشد و توسعه ميشود، در مطالعات متعدد مورد تاييد قرار گرفته است ( کاظمي، ١٣٣١: ١). بر اين اساس پژوهش حاضر در سطح روستاي اسفيدان از توابع شهرستان بجنورد با هدف بررسي پتانسيل ها و محدوديت هاي گردشگري، بررسي موقعيت روستا مورد مطالعه ، ظرفيت ها و نقاط قوت و ضعف آن در زمينه گردشگري و اثرات ناشي از آن در اين روستا پرداخته و در پايان با توجه به مدل SWOT، راهکارهايي در جهت تقويت نقاط مثبت ، حذف و يا کم کردن نقاط منفي ارائه ميشود و با توجه به اين بررسيها استراتژي هاي لازم براي توسعه گردشگري در اين منطقه بيان ميشود.
٢-روش تحقيق
مقاله حاضر از حيث هدف کاربردي و به لحاظ ماهيت و روش توصيفي – تحليلي است که روش جمع آوري اطلاعات ، کتابخانه اي / اسنادي و پيمايشي بوده که از از دو روش مصاحبه با مردم محلي در روستا اسفيدان و طريق پر کردن ٦٦ پرسشنامه باز به روش دلفي، توسط کارشناسان و متخصصان مرتبط با توسعه گردشگري روستايي انجام شده است . ابزار مورد استفاده در اين پژوهش ، تکنيک SWOT و براي اولويت بندي راهبردها از مدل ANP استفاده شده است . براي وزن دهي به معيارها و زير معيارها در اين مدل نيز تعداد ٣٢ پرسشنامه بين متخصصين اين حوزه توزيع و با استفاده از روش ميانگين گيري، وزن هر يک از عوامل به دست آمده است .
٣-مباني نظري
٣-١-تعريف گردشگري روستايي
واژه گردشگري معادل لاتين "tourism" بوده که بر گرفته از لغت فرانسوي "tour" است ، به معناي چرخش ، طي کردن و سير کردن (حيدري، ١٢٣١: ٦٣). گردشگري عبارتست از هر آنچه به گردشگران و خدمات مرتبط با آنان مربوط مي شود. بر اساس اين تعريف گردشگري به مجموعه فعاليت هايي اطلاق مي شود که در فرآيند جذب و ميهمانداري بين گردشگران ، سازمان هاي مسافرتي، دولت هاي مبدأ، دولتهاي ميزبان و مردم محلي برقرار ميشود(سراسکانرود و نوربخش ، ٦١:١٣٣١).
گردشگري روستايي يکي از انواع مختلف گردشگري است که شامل فعاليت ها وگونه هاي مختلف گردشگري در محيط هاي روستايي و پيرامون آنها ميباشد و نيز دربردارندة ارزش ها و آثار متفاوتي براي محيط زيست روستا اعم از طبيعي و انساني است .(Soteriades, 2002: 611)
گردشگري روستايي به کليه فعاليت ها و خدماتي اطلاق مي شود که کشاورزان و مردم و دولت ها براي تفريح و استراحت گردشگران و همچنين جذب آنها در نواحي روستايي ارائه مي کنند؛ و مشتمل است بر گردشگري کشاورزي، گردشگري مزرعه ، گردشگري طبيعي و گردشگري فرهنگي( رضواني، ١٣٣١: ٣٢).
٣-٢-گردشگري راهبردي براي توسعه روستايي
گردشگري روستايي به طور مشخص از دهه ١١١٠ به بعد گسترش يافت . در ابتدا (دهه هاي ١١٦٠ و ١١١٠) گردشگري روستايي از جنبه اقتصادي براي جوامع محلي مورد توجه قرار گرفت و سپس به عنوان ابزاري براي توسعه جوامع روستايي مطرح گرديد و در اين مدت صاحبنظران سعي کرده اند با ارائه الگوها و روش هاي مختلف ، نقش گردشگري را در تجديد حيات اقتصادي و اجتماعي افزايش دهند. امروزه ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و زيست محيطي گردشگري روستايي مطرح و مورد توجه است (رضواني وديگران ، ١٣٣٦: ٦٣). گردشگري روستايي راه حل کلي براي همه دردها و مسائل و مشکلات نواحي روستايي نيست .
بلکه يکي از شيوه هايي است که ممکن است آثار اقتصادي مهمي داشته باشد و به نوعي مي تواند به کند شدن روند تخليه سکونتگاه هاي روستايي و کاهش مهاجرت جمعيت روستايي کمک نمايد. امروزه با توجه به رونق اين صنعت پويا در تمامي مناطق ، ممالک و نواحي شهري و روستايي در دنيا، موضوع گردشگري پايدار مطرح گرديده است . گردشگري پايدار سعي در تنظيم روابط بين جامعه ميزبان ، مکان گردشگري و گردشگران دارد چرا که اين رابطه مي تواند پويا و سازنده و يا مخرب باشد و به دنبال تعديل فشار و بحران بين اين عناصر است تا آسيب هاي محيطي و فرهنگي را به حداقل رسانده ، رضايت بازديدکنندگان را فراهم آورد به رشد اقتصادي ناحيه کمک کند. گردشگري مي تواند با مشارکت در اشتغال زايي و ايجاد در آمد، اقتصاد و جوامع محلي را احياء کند و نيز مي تواند در تقويت فرهنگ محلي سهيم باشد و در حفظ محيط زيست يا بازسازي محيط زيست طبيعي و انسان ساخت تغيير ايجاد کند. از طرف ديگر گردشگري قادر است اقتصاد جوامع محلي را تضعيف کند و کيفيت زندگي را کاهش دهد(رضواني، .(11 :1336
با توجه به ديدگاه و نظريات مختلف در زمينه گردشگري روستايي مي توان ابراز داشت که گردشگري روستايي از يک سو، فراهم آوردن فرصت هاي جديد براي بسياري از روستاها به عنوان وسيله اي است که به جوامع روستايي حيات دوباره مي دهد و موجب توسعه اين نواحي مي شود و اين سکونتگاه ها را پا برجا نگه مي دارد، و از سوي ديگر توسعه بدون برنامه ريزي شده آن سبب آسيب هاي اجتماعي و زيست محيطي در سکونتگاه هاي روستايي مي شود(رضواني، ١٣٣٦: ١٦).
گردشگري روستايي مي تواند راهبردي براي توسعه همه جانبه دولت ها از نظر اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي باشد.
گردشگران روستايي براي اقامت ، خريد کالاهاي محلي و خدمات پول پرداخت مي کنند. اين پول ها در فعاليت هاي محلي جريان مي يابد و موجب تحرک مناطق روستايي در برآورده کردن هرچه بهتر و بيشتر نيازهاي بازديد کنندگان مي شود و اثرات مهم اقتصادي آن به کند شدن روند تخليه سکونتگاه هاي روستايي منتهي مي شود (جوان و سقايي، ١٣٣٣: ١٢٣).
در بعد اجتماعي نيز اعتقاد بر اين است که ورود گردشگران به مناطق روستايي باعث ارتباطات مردم بومي با اين افراد و تأثيراتي قابل ملاحظه در رشد و ارتقاي فرهنگي و اجتماعي، بالا رفتن سطح سواد و افزايش سطح مشارکت مي شود. همچنين گردشگري روستايي به عنوان يک ابزار براي توليد اشتغال و توسعه اقتصادي در سطح منطقه اي مي تواند موجب کاهش فقر و افزايش درآمد گردد.
بنابراين توسعه گردشگري در نواحي روستايي مي تواند نقش مهمي در متنوع سازي اقتصاد جوامع روستايي داشته باشد و زمينه ساز توسعه پايدار روستايي باشد. از طرف ديگر وسيله اي براي تحرک رشد اقتصاد ملي از طريق غلبه بر انگاره هاي توسعه نيافتگي و بهبود استانداردهاي زندگي مردم محلي به حساب آيد(بهرامي، ١٣٣١: ١).
با توجه بدين مباحث ، گردشگري را مي توان به عنوان راهبردي جامع براي توسعه روستايي مدنظر قرار داد و با اين ديد، گردشگري تا حد گسترده اي به توسعه پايدار و در نتيجه ، به گردشگري پايدار نزديک مي شود که تمام ابعاد اقتصادي، اجتماعي، کالبدي، زيست محيطي روستاها را مورد توجه قرار مي دهد و تلاش دارد تا در بلند مدت زمينه رشد و شکوفايي روستاها را در تمامي عرصه ها فراهم کند.
٣-٣-برنامه ريزي راهبردي
براي حل پايدار مسائل توسعه و بالاخص توسعه روستايي، در اواخر دهه ١١٦٠ به دنبال تغيير مفهوم مديريت و رواج نظريه سيستمي، مباني نظري برنامه ريزي سنتي به کلي تغيير پيدا کرد و برنامه ريزي راهبردي و برنامه ريزي سيستمي جانشين آن شد.
لذا بايد اذعان داشت که مباني نظري برنامه ريزي راهبردي برگرفته و ريشه در نظريه سيستمي لوديگ برتالانفي ( ,Bertalanffy٣٣١ : ١١١٢) و نظريه تصميم سازي در مديريت دارد که از دهه ١١٦٠ به طور منسجم وارد مباحث علمي شده است . در واقع از دهه ١١٦٠ با ايجاد گروه هاي مشورتي برنامه ريزي راهبردي، متأثر از نگرش سيستمي در برنامه ريزيها مورد استفاده قرار گرفته است
(هال ،١٣٣٠: ٦١ /١١١٠,Bryson /١١١١٢٠١,Faludi). در اين رويکرد از مشارکت جامعه محلي و کنش گران اجتماعي ذينفع در فرايند برنامه ريزي راهبردي نهايت استفاده ميگردد (مراد مسيحي،١٣٣٢: ١١/ مهديزاده ، ١٣٣٢ : ٣٦).
راهبرد يعني داشتن اهداف طولاني مدت مرکزي و تدبير کردن راه هاي رسيدن به آن (٣١٣ :٢٠٠١ ,Close) و برنامه ريزي راهبردي به عنوان شيوه اي از برنامه ريزي سيستمي در جهت ايجاد و برقراري پيوستگي بين اقدامات اولويت دار با در نظر داشتن ضعف ها و قوت ها و نيز فرصت ها و تهديدها، با فرآيندي ضروري براي دستيابي به اهداف مي باشد (٣ :١١١١ ,Rouse &Rouse ).
مدل SWOT به لحاظ توالي زماني آخرين مدل مطرح شده در تدوين برنامه ريزي راهبردي است که از آن به عنـوان کامـل تـرين و شفاف ترين مدل نام برده مي شود (فروزنده دهکردي، ١٣١٣). اين مدل برگرفته شـده از دانشـکده بازرگـاني هـاروارد٢ مـي باشـد و متشکل از نقاط قوت ٣، ضعف ٤، فرصت ٥ و تهديد٦ است که به صورت نظام يافته ، راهبردهاي متناسب با موضوع و هدف را با توجه به زمان و ويژگيهاي خاص مکان تعيين مي کند (١١١ :١١١٦ ,Mitzberg). هـدف از بـه کـارگيري ايـن چهـار عامـل در برنامـه ريـزي راهبردي، فرموله کردن و برقراري رابطه اي است که بتواند بهترين راهبرد را براي منطقه مورد مطالعه ، ارائه نمايـد (٢٠١٠ ,Danca/ قاسمي خوزاني، ١٣١٠).
٣-٤-مدل ANP
فرضيه اصلي AHP بر روي عملکرد مستقل گروه هاي بالايي سلسله مراتبي از همه ي قسمت هاي پاييني آن و از معيارها يا آيتم - هاي هر سطح بنا نهاده شده است . بسياري از مشکلات تصميم گيري نميتواند به صورت سلسله مراتبي ساختاري شود براي اينکه امکان دارد شامل فعل و انفعال و ارتباط عوامل گوناگون با يکديگر شود. عامل هاي سطوح بالا ممکن است بعضي وقت ها با عامل - هاي سطوح پايين وابستگي داشته باشند. ساختار مسايل با وابستگي عملکردي که براي بازخورد (feedback) ميان عوامل شرايطي فراهم ميآورد، به عنوان يک سيستم شبکه اي مورد توجه قرار ميگيرد. ساعتي استفاده از مدل تحليل سلسله مراتبي (AHP) را براي حل مسايل با معيارها يا آلترناتيوهاي مستقل پيشنهاد کرده و براي حل مسايل با معيارها و آلترناتيوهاي وابسته به هم مدل تحليل شبکه اي (ANP) را پيشنهاد کرده است (٢٠٠١ ,Hie Kim &Lee ).ANP که به وسيله ساعتي پيشنهاد شده ,Saaty) (١١١١ در واقع يک کل از مدل AHP مي باشد. در حاليکه AHP چارچوبي با ارتباط سلسله مراتبي يک جهتي را نشان ميدهد، ANP براي روابط متقابل پيچيده ميان سطوح تصميمات و مشخصه ها اجازه ميدهد. رويکرد بازخوردي ANP، سلسله مراتب را با شبکه هايي جايگزين کرده که در آن ارتباط ميان سطوح بالايي يا پاييني، مسلط يا تبعي، مستقيم يا غيرمستقيم به آساني قابل نشان دادن نيست (٢٠٠١ ,Dagdeviren &Yuksel ). براي نمونه علاوه بر اينکه اهميت معيارها اهميت جايگزين ها را مشخص مي - کند، بلکه اهميت جايگزين ها نيز ممکن است تاثيري در اهميت معيارها داشته باشد (رهنمايي و ديگران ، ١٣١٠).
ساختاربندي يک مسئله با وابستگيهاي عملياتي به ما اجازه ميدهد بازخوردي بين کلاسترهاي شناسايي شده در سيستم شبکه دريافت گردد. ساعتي روش AHP را براي حل مسايلي در حالت استقلال بين گزينه ها و معيارها و روش ANP را براي حل مسايلي که وابستگي بين گزينه ها يا معيارها دارند را پيشنهاد کرده است . ANP توسط ساعتي پايه ريزي شد و به عنوان تعميمي از AHP
ارائه شد. همانطور که AHP بستري را براي ساختارهاي سلسله مراتبي با روابط يک سويه فراهم ميکند ANP نيز روابط پيچيده داخلي بين سطح هاي مختلف تصميم و معيارها را اجازه مي هد. در سالهاي اخير روش ANP به عنوان روش مشروح و مبسوطي در بحث تصميم گيريهاي چند منظوره و براي حل مسايل پيچيده تصميم گيري مطرح بوده است (نجفي: ١٣٣١). ANP يک تئوري رياضي است که به طور سيستماتيک (وابستگي متقابل اثر معيارها) با انواع وابستگيها سروکار داشته و به طور موفقيت آميزي در
زمينه هاي گوناگون به کار گرفته شده است . ANP روش جامع و قدرتمندي براي تصميم گيري دقيق (براي حل مسايل تصميم - گيري پيچيده ) با استفاده از اطلاعات تجربي و يا قضاوت هاي شخصي هر تصميم گيرنده در اختيار نهاده و با فراهم کردن يک ساختار براي سازماندهي معيارهاي متفاوت و ارزيابي اهميت و ارجحيت هر يک از آنها نسبت به گزينه ها، فرايند تصميم گيري را آسان ميکند (کياني و سالاري سردري: ١٣١٠).
٤-محدوده و قلمرو پژوهش
روستاي اسفيدان از توابع بخش و دهستان گرمخان در شهرستان بجنورد مي باشد که در طول جغرافيايي ١١ درجه و ٣٦ دقيقه و عرض جغرافيايي ٣١ درجه و ١١ دقيقه قرار گرفته است و ارتفاع تقريبي آن از سطح دريا ٢٠٠٣ متر مي باشد. دسترسي به روستاي مذکور از طريق جاده مشهد- بجنورد و از محل روستاي سيساب به طرف جنوب مي باشد.
شکل (١) موقعيت سياسي و جغرافيايي روستاي اسفيدان
٥-يافته هاي تحقيق
٥-١-جاذبه هاي طبيعي، فرهنگي و تاريخي روستاي اسفيدان
روستاي اسفيدان در دامنه رشته کوه هاي آلاداغ قرار دارد که خود بخش وسيعي از کشور ترکمنستان ، شمال شرقي ايران و شمال افغانستان را شامل مي شود. مهمترين جاذبه هاي گردشگري روستا، جاذبه هاي طبيعي آن است . منطقه اسفيدان از ديرباز به علت استقرار در دامنه هاي آلاداغ و داشتن دره هاي سرسبز و رودخانه هاي پرآب به عنوان ناحيه خوش آب و هوا و ييلاقي مورد علاقه مردم بوده است . اين روستا بدليل ساختار پلکاني خود شباهتي به روستاي ماسوله لاهيجان دارد. در گذشته برنامه هايي براي تبديل اسفيدان به يک منطقه مهم گردشگري در دست اجرا بود اما بعدها رو به فراموشي نهاده شد. از جمله اين برنامه ها مي توان به ساخت تله کابين و رستوران بزرگ اسپيدان اشاره کرد. در ضلع شمال غرب روستاي اسفيدان ، دره اي عميق و طولاني بنام "هينورد (هين نبرد)" وجود دارد که به فاصله تقريبي نيم ساعت از روستا در کمرکش کوه صخره اي، چشمه اي زلال به همين نام خارج ميشود.
در جنوب غرب روستاي اسفيدان دره اي ديگر با نام "بهارگاه " قرار دارد که با چشمه هاي متعدد و آبشار ديدني و سرسبزي خاص خود، هر تازه واردي را به خود جذب ميکند. در غرب روستاي اسفيدان ديواري صخره اي نمايان است که به آن "تاش قلعه (قلعه سنگي)" ميگويند، بر روي اين قلعه ديوارهاي سنگي و سفال ساده نخودي و قرمز و سفال هاي منقش به رنگهاي مختلف ديده ميشود. بر فراز کوههاي اطراف روستاي اسفيدان ، آثار برج هاي سنگي قديمي مشاهده ميشود که مصالح بکار رفته در آنها از سنگ و ساروج است . معروفترين آنها يکي برج "قاري مالاق " و ديگري برج "قارقه (کلاغ )" در شمال غرب روستاست که پايه هاي آن هنوز باقيمانده است . در ضلع شمال غربي روستا بر بالاي صخره چشمه "هينورد" کوهي بنام "خزانه "وجود دارد که در بالاي آن غار "خزانه راهه " واقع شده است که بگفته مردم ، غاريست دست ساز که در انتهاي آن چاهي وجود دارد که در قديم به عنوان پناهگاه استفاده ميکرده اند. در روستاي اسفيدان بناي امامزاده محمد بن باقر بن موسي بن جعفر(ع ) قرار دارد که بنايي قديمي با گنبدي کوتاه مي باشد که به گفته اهالي روستا ازتاريخ دفن اين امامزاده بيش ازهزار سال مي گذرد و بر اساس اظهارنظر کارشناسان اداره ميراث فرهنگي خراسان شمالي، بناي اوليه آرامگاه در قرن ششم هجري ايجاد گشته است . ساکنان روستا از طوايف مختلف با ريشه هاي متفاوت مي باشند. اين طوايف شامل طوايف ايزانلو، محمدي، ترکانلو، رباني، رضايي، اسفيداني و طهماسبي (تامازي) مي باشند که اکثرا ترک زبان هستند. زبان فعلي و رايج در منطقه زبان ترکي مي باشد. از آنجا که ريشه مردم منطقه از عشاير ترک زبان ناحيه همدان است ، لباس هايي که در قديم مورد استفاده قرار مي گرفته از نوع پوشش عشاير آن منطقه است (فرمانداري شهرستان بجنورد،١٣١٠).
٥-٢-تجزيه و تحليل مسائل گردشگري در روستاي اسفيدان به روش SWOT
به منظور ارائه راهکارها و سياست هاي توسعه گردشگري در روستاي اسفيدان شهرستان بجنورد، شناخت عوامل چهارگانه مدل SWOT در جهت رفع ضعف ها و تهديدها، بهبود قوت ها و فرصت ها امري اجتناب ناپذير تلقي مي شود که در پژوهش حاضر اين امر مورد مطالعه قرار گرفته است . سپس با نظر سنجي از کارشناسان سازمان ها و نهادهاي مرتبط با گردشگري استان خراسان شمالي در مورد روستاي اسفيدان ، اقدام به وزن دهي به هر يک از عوامل داخلي و خارجي موثر بر توسعه گردشگري در روستاي اسفيدان شهرستان بجنورد کرده ايم .
