بخشی از مقاله
چکیده :
امروزه شرکت ها در دنیایی متحول و پیشرفته و در بازاری به شدت رقابتی فعالیت می کنند ، مسلم است که با اعمال مدیریت سنتی و درون گرا نمی توانند به وضع مطلوب دست یابند . لذا باید از شیوه هایی بهره بگیرند که جامع نگر و محیط گرا بوده و دیدی بلند مدت داشته باشد بطوریکه با شناسایی مناسب شرایط داخل و خارج شرکت ، تصویر مناسبی از وضع موجود ارائه دهد و نیز با شناسایی و تعیین وضع مطلوب راه درست رسیدن به آن را نشان دهد . این شیوه مدیریت در واقع همان مدیریت استراتژیک است .
در این پژوهش تلاش کردیم ابتدا بیانیه ماموریت شرکت بسته بندی بیژن گنبد تهیه شود و پس از آن مجموعه عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر موفقیت شرکت شناسایی شده و میزان اهمیت و وزن مهمترین عوامل تعیین و سپس اقدام به تنظیم ماتریس - - EFE و ماتریس - - IFE نمودیم .
به منظور ارزیابی محیط بیرونی شرکت ، ابتدا عوامل خارجی اثر گذار بر موفقیت شرکت ، شناسایی و با تکیه بر آن فرصت ها و نهدیدات پیش روی شرکت تعیین گردید . با آگاهی از تغییرات و روند های محیط خارجی شرکت می توان با برنامه ریزی صحیح از فرصت های بوجود آمده استفاده و تا حد امکان از تهدیدات احتراز نمود . پس از تنظیم ماتریس های فوق مشخص شد که شرکت از نظر بکارگیری استراتژی هایی که بدان وسیله از فرصت ها استفاده نمود و تهدیدات را کاهش داد و همچنین از نظر استفاده از قوت ها و پرهیز از ضعف ها در حد بالایی است .
بر اساس نتایج بدست آمده از ماتریس - - SPACE و ماتریس - - IE شرکت بسته بندی بیژن گنبد می تواند از استراتژی هایی همچون رسوخ در بازار ، توسعه محصول و توسعه بازار استفاده نماید . در ماتریس - - QSPM مشخص شد که شرکت بیژن گنبد می تواند ابتدا استراتژی توسعه بازار و سپس استراتژی رسوخ در بازار و یا تمرکز و در نهایت استراتژی توسعه محصول را جهت افزایش سود آوری شرکت استفاده نماید .
بنابراین ابزارهایی که درتدوین استراتژی های این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند شامل : ماتریس تجزیه و تحلیل عوامل خارجی - - EFE ماتریس تجزیه و تحلیل عوامل داخلی - - IFE ماتریس داخلی و خارجی - - IE ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک - SPACE - 4 ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک - 5 - QSPM که با توجه به این ماتریس ها علاوه بر تجزیه و تحلیل سازمان و محیط - نقاط قوت و ضعف ، فرصت ها و تهدیدات - - 6 - SWOT ، استراتژی های مناسب با توجه به یک محیط پویا در سازمان تدوین گردیده است .
- 1 مقدمه
آیا تا به حال از خود پرسیده اید که چرا برخی از شرکت های کوچک و گمنام به یکباره به جایگاههای ممتازی در صحنه رقابت بین الملل رسیده اند و چرا برخی از شرکت های بزرگ و موفق در مدت زمان کوتاهی با از دست دادن سهم بزرگی از بازار خود به موقعیتی معمولی و حتی تاسف بار تنزل یافته اند ؟
به عقیده بسیاری از متخصصان علم مدیریت پاسخ بسیاری از اینگونه سوالات را باید در مفاهیمی به نام - استراتژی - و - مدیریت استراتژیک - جستجو کرد. واژه استراتژی از لغت یونانی strategos به معنای هنر ژنرال ها اقتباس شده است .
در ارتش، استراتژی کار ژنرال هاست، همچنان که در کسب وکار نیز وظیفه مدیران ارشد است. استراتژی به شکل امروز خود،دستاورد پس از جنگ جهانی دوم و حاصل مسیر تحول برنامه ریزی است . در اوایل دهه 1960 ، وزارت دفاع آمریکا مبا نی برنامه ریزی استراتژیک ر ا پایه گذاری کرد و دو سال پس از آن، یکی از استادان دانشگاه هاروارد، مفهوم استراتژی را به جهان کسب وکار وارد کرد . در دهه 1990 عصر جدید رویکردهای استراتژی با نظریات صاحب نظرانی مانند هنری مینتزبرگ - - H.Mintzberg و گری هامل - G. Hamel - آغاز شد.
در دنیای امروز که شاهد تغییر و تحولات شگرف در زمینههای مختلف بهویژه فناوری اطلاعات هستیم، محیط با عدم اطمینان بسیاری مواجه شده و رقابت از شدت زیادی برخوردار گردیده است. از این رو، سازمانها به منظور کسب موفقیت در میدان رقابت، باید از نوعی برنامهریزی بهره گیرند که آیندهنگر و محیطگرا باشد، بهطوری که علاوه بر شناسایی عوامل و تحولات محیطی در یک افق زمانی بلندمدت، تأثیر آنها بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص کند.
این نوع برنامه ریزی در واقع همان برنامهریزی استراتژیک است که با بررسی محیط خارجی و داخلی سازمان، فرصتها و تهدیدهای محیطی و قوتها و ضعفهای داخلی را شناسایی می کند و با توجه به مأموریت سازمان، اهداف بلندمدت برای سازمان را تنظیم می نماید و برای دستیابی به این اهداف، از بین گزینههای استراتژیک، به انتخاب استراتژیهایی میپردازد که با تکیه بر قوتها و رفع ضعفها، از فرصتهای ایجاد شده به نحو شایسته استفاده کند و از تهدیدها پرهیز نماید تا در صورت اجرای صحیح، موجب موفقیت سازمان در میدان رقابت شوند
از آنجایی که امروزه فناوری اطلاعات در سازمان ها، هم به عنوان یک فرصت و هم به عنوان تهدید مطرح میشود، شرکتهایی نیز که در زمینه فناوری اطلاعات، بهویژه تولید نرمافزار فعالیت میکنند، میتوانند با بهرهگیری از برنامه ریزی استراتژیک، از توانمندهای قابل توجهی برخوردار شوند. از این رو، با توجه به ضرورت برنامهریزی استراتژیک برای پاسخگویی به محیط، در این پژوهش هدف آن است که با روش سوات، استراتژی برای شرکت مورد بررسی تدوین شود.
برای دستیابی به این هدف، ابتدا اطلاعات مربوط به فرصتها و تهدیدهای پیش روی شرکت و نیز نقاط قوت و ضعف شرکت از طریق پرسشنامه و مصاحبه با مؤسسین شرکت، جمعآوری و تجزیه و تحلیل شد. طبق نتایج تحقیق، اولین استراتژی پیشنهادی که شرکت باید بیشترین سرمایهگذاری را در آن انجام دهد، عبارت است از: استراتژی نوآوری در محصولات و خدمات. در کنار این استراتژی میتوان استراتژی گسترش بازار - گسترش فعالیت ابتدا در سطح کشور و سپس در سطح جهانی - را نیز در دستور کار خود قرار دارد.
- 2-1 بیان مساله پژوهش ارزش صنعت بسته بندی در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر ، از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست . صنعت بسته بندی به عنوان توانمندساز بخش های اقتصادی عمل می کند ، ضعف در این صنعت می تواند آسیب های جدی به سایر بخش های اقتصادی وارد سازد. این ضعف در نهایت باعث ضعف شرکت های ایرانی در بازارهای صادراتی و بازارهای داخلی شده و مزیت رقابتی چندانی نخواهند داشت . به دلیل اینکه مواد غذایی در مقابل عوامل جوی و میکروارگانیزم ها فاسد می شود , بسته بندی در صنایع غذایی از اهمیت بالایی نسبت به صنایع دیگر بر خوردار است. هر چند صنعت در مواد غذایی در شکل جدید خود عمر چندان زیادی ندارد اما طی دهه های اخیر ما شاهد رشد این صنعت در کشورمان می باشیم . از جمله مشکلاتی که در زمینه توسعه بسته بندی مواد غذایی کشور در حال حاضر وجود دارد بسیار متعددند که آنها عبارتند از :
-1اطلاع کم مسئولین ازتاثیر بسته بندی بر سلامت جامعه
-2سننتی بودن جامعه داخلی کشور که افراد - بعنوان موتور محرکه هرصنعتی - از کودکی باخریدمحصولات فله ای اشنا میشوند که البته این مورد با اطلاع رسانی وافزایش دانش جامعه ازمزایای بسته بندی به سرعت در حال کم شدن است.
-3بسته بندی به عنوان صنعتی که بین رشته ای میباشد - شیمی-طراحی-جامعه شناسی و... - نیاز به متخصصانی که از این علوم سررشته کافی داشته وفقط دررشته بسته بندی کار کنند داردکه این مهم هنوز جای کار زیادی دارد.
-4پایین بودن سطح کیفیت ظروف بسته بندی و بسته های تولیدی:
الف - در زمینه کارتن ها: پایین بودن درجه استحکام, ضعف پوششی ارتباطی و کیفیت نامناسب چاپ و رنگ های مورد استفاده در طراحی.
ب - در زمینه قوطی های فلزی: قدیمی بودن تکنولوژیاستفاده, از ورق های با کیفیت پایین و بعضاً نا مناسب, افت استاندارد پوشش های داخل قوطی - لاک ها - و به ویژه کیفیت پایین دوخت در قوطی ها را می توان نام برد.
ج - در زمینه شیشه: سنگینی وزن, تیرگی رنگ, ناصاف بودن و کج بودن رینگ, موجدار بودن بدنه و پایین تنوع از جنبه طرح شیب.
د - در زمینه پلاستیکی: پایین بودن سطح کیفیت, ظروف تولیدی, عدم توان داخلی در تولید لفاف های چند لایه را می توان نام برد.
-5تولید کم مواد اولیه مورد نیاز در زمینه بسته بندی در داخل و نیاز به واردات پاره ایی از اقلام به ویژه لفاف های چند لایه که ارز بری بالایی دارند.
-6 پایین بودن سطح کیفیت ماشین آلات بسته بندی ساخت داخلی.
-7 گرانی تجهیزات و سیستم های پیشرفته بسته بندی و سرمایه گزاری بالا در خصوص خریداری تجهیزات از خارج به ویژه سیستم های اسپتیک .
-8 ضعف سیستم آموزشی در خصوص تربیت کارشناسان متبحر در زمینه بسته بندی و عدم وجود مراکز و پژوهشکده های تحقیقاتی در زمینه بسته بندی در کشور و این در حالی است که در کشورهای نظیر آمریکا هزینه های صرف شده برای بسته بندی بیش از 100دلار برای هر نفر در سال است و حدوداً 1/4 نیروی کار این کشور در زمینه تولید مواد اولیه بسته بندی فعالیت دارند و صنایع بسته بندی یکی از مهم ترین بخش های مصرف کننده مواد خام است.
-9عدم وجود حمایت مالی دولت از این بخش -10مهمترین مشکل صنعت بسته بندی حمایت ضعیف مسئولین از این صنعت است
