بخشی از مقاله
چکیده:
انسان براساس فطرت الهی خویش همواره در آرزوی تکامل، پیشرفت و بهبود اوضاع خود میباشد، این خصیصه مشمول گذر زمان نگردیده، در همه عصرها و نسلها دستیابی به وضعیت مطلوب و پیشرفت و توسعه مدنظر بوده است. انقلاب اسلامی تحولی بنیادین برای تغییر و دگرگونی اوضاع در مسیر رساندن انسان به رشد و تکامل مطلوب خویش و هدایت جامعه درمسیر پیشرفت همهجانبه و شکوفایی استعدادها و بهرهگیری از ظرفیتها و توانمندیهای بالقوه و بالفعل جامعه میباشد. امروزه تعارض جدی بین برخی ابزارها، اهداف، ارزشها، معیارها و نتایج توسعه جامعه دینمدار و جوامع معنویتگریز، وجود دارد. از اینروباید جامعه اسلامی ایرانی با یادگیری از تجارب جوامع توسعهیافته مادی، تمدن اسلامی دوران پیامبر و حکومت امام علی - ع - ، کلام وحی، تعالیم معصومین - ع - ، یافتههای علمای اسلام و دیدگاههای مترقی امام خمینی - ره - و رهبری، یک الگوی بومی برای پیشرفت جامعه اسلامی ایرانی که چهار عرصه »فکر، علم، زندگی و معنویت« را در نظر دارد ،ارائه کند.در این مقاله ، یک الگوی پیشرفت بر اساس سخنان رهبر معظم انقلاب برای مدیریت راهبردی پیشرفت بر پایه شاخص-های کلیدی توسعه جامعه و تمدن اسلامی ایرانی بهعنوان راهنما و نقشه راه، تبیین شده است.
واژگان کلیدی:الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت،مدیریت راهبردی،عدالت.
-1مقدمه
دستیابی به »نقشه اسلامی ایرانی پیشرفت« در مرحله ی نخست نیاز به فهم و تفاهم نسبت به »مدل دستیابی به نقشه اسلامی ایرانی پیشرفت« دارد، لذا استفاده از هر نوع روش و ابزاری برای هم اندیشی با نخبگان باید در چارچوب این مدل مطرح شود. تجربه ی دهه های اخیر جامعه ی کارشناسی جهت دستیابی به چنین الگوی جامع، پیچیده و راهبردی که بناست در نهایت زمینه ساز طراحی تمدن اسلامی شود نشان از آن دارد که روش های کم اثری مانند برگزاری همایش، مقاله پژوهی، گفتار سنجی و... هدف مورد نظر را پوشش نمی دهد.وجود جریانات فکری متفاوت و بعضاً متضاد در بین نخبگان حوزوی و دانشگاهی و کارشناسان تصمیم ساز و تصمیم گیر کشور، استفاده ی داوران علمی و مراکز کارشناسی را از مقالات و دیدگاه های گوناگون و احیانا غیر قابل جمع، به حداقل ممکن رسانده، هر چند استفاده از آن روش ها، تنها به عنوان روش مکمل، در تولید نقشه و مراحل پیش نیاز آن - یعنی مدل دستیابی به نقشه - قابل استفاده است. تجربه ی دهه ی اخیر در خصوص طراحی اسناد راهبردی همچون چشم انداز 1404، نقشه مهندسی فرهنگی کشور، نقشه جامع علمی، سند تحول آموزش و پرورش و... مسیر تازه ای را جهت تدوین این نقشه، در برابر جامعه کارشناسی کشور قرار داده است. آنچه به اختصار دراین طرح پیشنهادی آمده چکیدهای از جمع بندی تجارب پژوهشگران راهبردی کشور، با هدف طراحی مدل دستیابی به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است.
-2مفهوم شناسی موضوع
در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چند مفهوم کلیدی به چشم می خورد که با تجزیه موضوع میتوان مهمترین آنها را الگو، اسلامی، ایرانی، پیشرفت دانست. .1 الگو: الگو چارچوب نظری و ذهنی است که پایه و معیار حرکت قرار میگیرد. الگو ،نقشه راه است. رهبری معظم انقلاب اسلامی، الگو را نقشه جامع دانستند که به ما میگوید به کدام سمت و برای کدام هدف داریم حرکت میکنیم. بدون نقشه جامع، دچار سردرگمی خواهیم شد.برای طراحی الگو باید نهضت نرمافزاری و جنبش تولید علم را جدی گرفت ،گفتمانسازی، نظریهپردازی و تئوریپردازی لازم دارد، یک شأن نخبگانی است که باید در دراز مدت تحقق پیدا کند. اتاق های فکر راه انداخت، نشستهای راهبردی و همایشهای تخصصی برگزارکرد و با فراخوان مقالات و میزگردهای علمی و فعال نمودن کمیتهها و کارگروه های کارشناسی به بررسی موضوع پرداخت و با تعریف و طراحی پروژههای پژوهشی و طرحهای تحقیقاتی به بررسیهای کارشناسی ابعاد،گستره وعمق بیشتری بخشید .
2. اسلامی: اسلامی بودن الگو به معنای استخراج مبانی، چارچوبها و الگوی پیشرفت از منابع و مبانی اسلامی میباشد، مبتنی بر مبانی نظری و فلسفی اسلام باشد، تمامی مراحل و فرایند طراحی و اجرای الگو باید بر خواسته از اسلام باشد. تقلید از اندیشههای غیر اسلامی و چارچوبهای غربی و غیربومی در این زمینه زیانبار است اگر چه استفاده از نقاط مثبت دستاوردهای فرهنگ و تمدن بشری پس از بومیسازی مدنظر خواهد بود.این الگو... اسلامی است، به خاطر اینکه غایات، اهداف، ارزشها و شیوههای کار، همه از اسلام مایه خواهد گرفت، یعنی تکیه ما به مفاهیم اسلامی و معارف اسلامی است.
3. ایرانی: ولی امر مسلمین علیرغم پذیرفتن نگاه کارشناسان و نخبگان در خصوص منظور از ایرانی بودن الگو با شاخصههایی همچون شرایط تاریخی، شرایط جغرافیایی، شرایط فرهنگی، شرایط اقلیمی، شرایط جغرافیای سیاسی ایرانی داشتن تاکید میکنند که: الگوی ایرانی طراحان آن متفکران ایرانی هستند. ما نمیخواهیم این الگو را از دیگران بگیریم، ما میخواهیم آنچه را که خودمان لازم میدانیم، مصلحت کشورمان میدانیم، آیندهمان را میتوانیم با آن تصویر و ترسیم کنیم، این را در یک قالبی بریزیم. - ولایتی - 1389
4. پیشرفت: منظور از پیشرفت وجود حرکت، تکاپو و جهش از وضع موجود به سمت رسیدن به وضع مطلوب یعنی چشمانداز یا اهداف بلندمدت و میانمدت است، در این الگو، ایستایی، رکود، توقف و تردید راه ندارد و این پیشرفت باید در مقایسه با رقبای ما مشهود و ملموس باشد و رشد و تعالی انسان محقق شود.
-3فرآیند طراحی نقشه : فرآیند کلی طراحی نقشه که می توان از آن به »مهندسی نقشه اسلامی ایرانی پیشرفت« نیز تعبیر کرد در دو فاز »صفر و یک«قابل طراحی است. شایان ذکر است که اجرای نقشه که از آن به »مدیریت
