بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش تدوین و بررسی برازش مدل بومی عوامل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار بود.
جامعه آماری زنان سرپرست خانوار مددجوی کمیته امداد در سال 1395 به تعداد 520,962 نفر و متخصصان ازدواج بود که نمونه گیری در بخش کیفی تا سرحد اشباع و در بخش کمی بر اساس فرمول10-20 برابری معادلات ساختاری برای زنان مطلقه 860 - نفر - و زنان بیوه 740 - ¬ نفر - تعیین شد و به روش سهمیه طبقهای متناسب با حجم بصورت تصادفی انتخاب و جایگزین شدند. پژوهش در مرحله کمّی از نوع مطالعات توصیفی– تحلیلی با نرمافزار Amos22 و Spss24 و با روش های تحلیل معادلات مدل ساختاری انجام گرفت.
ابزارهای پژوهش، پرسشنامه عوامل بومی بازدارنده ازدواج مجدد بود که با تحلیل عاملی روایی - <p 0 ,90 - و پایایی - ضریب آلفای کرنباخ ، - <p 0,70 داشت سپس به صورت میدانی جهت بررسی برازش مدل تدوینشده اجرا شد.
یافتههای بخش کیفی: اطلاعات سه سویه سازی شد و با کدگذاری سیستماتیک تحلیل شد و مدل بومی عوامل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست بر اساس نتایج فوق و استنباط محقق و مشورت با متخصصین ذیربط تدوین گردید.
یافتههای بخش کمّی: تجزیه و تحلیل یافتههای کمی پژوهش موید برازش مدل بود عوامل خوگیری با شرایط و بر میزان آمادگی برای ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار مددجوی امداد موثر بود - . - Sig ≥ 0/05 میانگین میزان بازدارندگی ازدواج مجدد بالاتر از متوسط است است شاخص باورهای ازدواج از عوامل روانشناختی یشترین بازدارندگی را بر میزان آمادگی ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار دارند .
مقدمه
نهاد خانواده و ازدواج در چند دهه اخیر، تغییرات مح سو سی را تجربه کرده ا ست. با توجه به سرعت تغییرات اجتماعی در سالیان اخیر، انتظار میرود که بر ارزشها و نگرشهای بین نسلی تأثیر گذاشته باشند و ازاینرو، نگرش نسلهای جدید و قدیم در امر ازدواج از یکدیگر متمایز شده با شد. ب سیاری از نیازهای روحی، ج سمی و عاطفی ب شر از طریق ازدواجی سالم برطرف میگردد و معمولاً افرادی که ازدواج موفقی را تجربه کردهاند هدفمندتر، سالمتر و شادابتر از کسانی هستند که یا مجرد ماندهاند و یا ازدواجی ناموفق دا شته اند
بر ا ساس گزارش بانک جهانی در سال 2003 فقر زنان بهویژه زنان سرپر ست خانوار از شدت بیشتری برخوردار بوده است و دارای نوسانات بیشتری بوده است و ازدیاد دختران در سن ازدواج در میدان رقابتی نابرابر، زنان بیوه یا مطلقه شانس کمتری برای انتخاب شدن و ازدواج مجدد دارند - بانکی پورفرد،. - 1392 آمار زنان سرپرست خانوار در ایران بهشدت در حال افزایش است بهطوریکه در فاصله 5 ساله دو سرشماری اخیر - 1385-1390 - میزان آن از 6,5 درصد به 12,1 درصد کل خانوار رسیده است - اداره آمار - سرشماری نفوس و مسکن،. - 1390
به دنبال افزایش روزافزون طلاق در جوامع و دگرگون شدن خانوادهها، ازدواج مجدد بهعنوان روشی موجه و منطقی معنا و مفهوم پیدا میکند و میزان ازدواج مجدد به تبعیت از افزایش میزان طلاق و بیوگی، افزایش خواهد یافت اینگونه روش زندگی گر چهعمدتاً در جوامع صنعتی در حال حاضر جریان دارد ولی بهتدریج به جوامع غیر صنعتی نیز در حال ورود میباشد
از منظر روان شناختی برگ شت مجدد به عالم تجرد بحران ح ساب می شود و از د ست دادن تکیهگاه راه سختی را پیش رو میگذارد باگذ شت زمان بهتنهایی نمیتوان زخمها را التیام بخ شید . بلکه نحوه کنار آمدن فرد با فقدان ع شق و م شکلات تعیینکننده باقی م سیر زندگی ا ست
قرآن کریم درآیات 241 -226 سوره بقره به امنیت روانی و مالی زنان بیوه پرداخته ا ست . عمدهترین علت عدم ازدواج زنان سرپر ست خانوار نگرانی از آینده فرزندان، حو صله ندا شتن ، عدم نیاز به ازدواج مجدد، نبود مورد مناسب، باور تعهد داشتن به ازدواج قبلی هست سبکهای دلبستگی با تأثیر بر سبکهای مقابلهای - روشهای کنار آمدن با مشکلات - و راهبردهای حل تعارض بهطور غیرمستقیم بر ازدواجها مؤثر می باشد - خجسته مهر، - 1391 زنان بهطور معناداری نیاز به آموزشهای روان شناختی برای زنده نگهدا شتن ع شق دارند
ازدواج مجدد در سنین بالا بی شتر بهمنظور رفع تنهایی میبا شد تا سایر عوامل مطرح شده - Vespa,2012 - انگیزه و گرایش به ازدواج در حد خوبی وجود دارد ولی چگونگی و کیفیت این انگیزهها به هیجانات و وجهههای منفی ازدواج وابسته است که نیاز به آموزش و برنامهریزی در این رابطه میباشد
ازدواج مجدد یکی از راههای افزایش سلامت جسم و روان و جلوگیری از فروپاشی سازمان شخصیت انسان میباشد - اشجاری، - 1391 ولی در تحقیقات داخلی و خارجی که روی ازدواج مجدد انجامشده است نشان میدهد نقاط ضعف آن از نقاط قوت اش بی شتر ا ست و فرزندان ستیزهگر می شوند و خطاهای افراد در زندگی بی شتر ا ست و موجب توقف ر شد در فرزندان و زنان میشود
بااینحال اگر ازدواج مجدد را بهعنوان یکراه کار برای برونرفت از مشکل بدانیم باید ازدواجهای مجدد هم کفوتر و سازگارتری داشته باشیم. یافتههای پژوهشی نشان میدهد که در مجموع میزان نگرش زنان مطلقه به ازدواج پایدار متوسط به بالا میباشد. بیشتر افراد مطلقه علاقه به ازدواج مجدد دارند. ولی سپری شدن مدتی از عمر زنان سرپرست خانوار با شرایط بیوگی و تامین نیازهای اولیه با روش های جایگزین موجب خوگیری با شرایط جدید می شود خوگیری حالتی است که در آن موجود زنده یاد میگیرد تا از محرکهای دائمی یا تکرای صرف نظر کند و به آنها پاسخی ندهد
منظور از خوگیری ، کاهش تدریجی در نیرومندی پاسخ به علت تحریک مکرر است . نگاه کردن، ضربان قلب ، و تنفس ، همگی میتوانند به دلیل بی علاقگی کاهش یابند . وقتی این حالت روی میدهد فرد کمتر نسبت به این محرک پاسخ خواهد داد. زنان سرپرست خانوار نیز بارها مباحث مرتبط با ازدواج مجدد یا درخواست های ازدواج مجدد یا موقت و یا مراسمات خواستگاری را تجربه کرده اند و دچار خوگیری یا عادی شدن شرایط بیوگی می شوند و در مقابل روندهای مرسوم در مورد ازدواج مجدد بی تفاوت می شوند و در نهاد های حمایتی و خیریه ها رسوب می کنند و سبک زندگی جدید - وابستگی به خدمات حمایتی ، عدم تمایل به برگشت به سطوح عملکردی قبل و اجتماع ، عدم تمایل به ازدواج مجدد - پیش می گیرند
با توجه به آمار بالای زنان سرپرست خانوار تحت حمایت امداد و شیب تند افزایش آن علی رغم افزایش منابع و خدمات کمیته امداد رشد فقر در این خانوادهها مهار نشده است و ادامه روند با سبک قبلی جوابگوی نیازهای روز افزون این قشر نمیباشد و خوگیری زدائی می تواند پاسخ و سبک زندگی زنان سرپرست خانوار را تغییر دهد
شرایط موجود کمیته امداد را بر آن داشت تا با انجام پژوهشی دانشگاهی در سال 1395 بر روی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش امداد کشور راههای برون رفت از مشکل و برگشت این خانوادهها به چرخه زندگی عادی و غیر وابسته به حمایتهای امدادی را با شناسائی و تدوین مدل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار را با کمک متخصصین شاغل در این نهاد فراهم آورد و با برنامه ریزی و استفاده از نتایج تحقیق در سیاست گذاریها و شیوه ارائه خدمت زمینه توانمند سازی و استقلال هر چه بیشتر این خانوادههامیسّر گردد.
سئوالات :
1. مدل بومی عوامل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار چگونه است؟
2. شاخصهای کلیدی عوامل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار کدامند؟
روش تحقیق: مطالعه از نوع مطالعات کمی- کیفی میباشد و در دو مرحله انجام گردید. در مرحله اول با روش مصاحبه اکتشافی عوامل خوگیری با شرایط و بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار بر میزان آمادگی زنان سرپرست خانوار شناسائی شدند و داده های هر سه منبع - متون و مقالات، متخصصان ازدواج، زنان سرپرست خانوار - بطور مجزا و همچنین با سه سویه سازی اطلاعات بصورت ترکیبی با طرح تحقیق سیستماتیک نظریه برخاسته از دادهها دسته بندی شد و مدل بومی عوامل بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپر ست خانوار بر ا ساس یافته های تحقیق کیفی و ا ستنباط محقق از مو ضوع تدوین گردید و گویه های پر سشنامه جهت برر سی برازش مدل بر ا ساس یافته تنظیم گردید و با نظرخواهی بروش دلفی از زنان و ا ساتید روائی صوری و محتوائی و سازه آن تائید شد و با اجرا در نمونه پایلوت به روش تحلیل عاملی تأییدی و اکت شافی، روایی همگرا، روایی ت شخی صی - p>0,90 - و پایایی - ضریب آلفای کرنباخ ، - p>0,70 مورد آزمون و تائید قرار گرفت.
طرح کلی پژوهش: این پژوهش به روش طرح تحقیق کمی- کیفی و م طال عات توصیفی- تحلیلی و در حی طه پژوهش های رگرسیونی و از نوع معادلات مدل ساختاری میباشد که در 2 مرحله - بخش کیفی ، بخش کمی - صورت میپذیرد.
