بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش راهبردهاي هاي مقابله دینی بر مهارت هاي درون فردي و برون فردي زنان صورت گرفت. پژوهش شبه آزمایشی، و جامعه آماري آن، 70 نفر از مادرانی بودند که فرزندانش آنها در مدرسه ابتدایی ناحیه 5 مشهد - سال تحصیلی - 91-92 تحصیل می کردند. نمونه گیري از نوع نمونه گیري در دسترس بود. پرسشنامه هوش هیجانی بار- آن در 2 مؤلفه توسط شرکت کنندگان تکمیل و 30 نفري که پایین ترین نمره را داشتند، انتخاب و به روش تصادفی ساده به دو گروه تقسیم شدند.
براي گروه آزمایش 10 جلسه آموزش راهبردهاي مقابله دینی برگزار گردید و سپس پس آزمون گرفته شد. براي تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. با توجه به نتایج، مهارت هاي آموزش راهبردهاي مقابله دینی می تواند در ارتقاي سطح مهارت درون فردي و برون فردي - سطح - 0/01 مؤثر باشد. بنابراین این آموزش جهت تربیت هیجانی پیشنهاد می شود.
مقدمه:
اسلام به عنوان دین انسان ساز، تأکید وافر بر ساختن انسان هایی دارد که از سلامت روانی برخوردارند تا بتوانند اهداف الهی را پیگیري نمایند. از دیدگاه اسلامی انسانی که خودآگاهانه با تمامی هستی ارتباطی زنده و پویا و متکامل دارد، انسانی سالم است. تأکید عمده در حفظ سلامت انسان بر محور پیشگیري استوار است، یعنی تلاش براي حفظ بهداشت روانی و جسمانی است
بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی بهداشت روان، عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردي و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب.
از حدود 40 سال پیش، رویکرد جدیدي تحت عنوان روانشناسی مثبت گرا شکل گرفت که به جاي تأکید بر عوامل خطرزا، نابهنجاري ها و اختلالات روانی، توجه اش را معطوف به عواملی کرد که تأثیر عوامل خطرزا را تعدیل می کند
این رویکرد، با شعار توجه به توانمندي هاي انسان، هدف خود را شناسایی شیوه هایی می داند که بهزیستی و تطابق هر چه بیشتر با نیازها و تهدید هاي زندگی را سبب گردد. در این میان، بار-آن و پارکر - 2000 - معتقدند انسان براي رسیدن به زندگی بهتر و سالم تر نیاز به هماهنگی بین افکار و عواطف خود متناسب با موقعیت هاي زندگی دارد و هوش هیجانی1 از جمله مواردي است که میتواند به زندگی افراد جهت دهد و سازگاري مناسبتري را نسبت به محیط در آنها به وجود آورد
مایر و سالوي - 1997 - هوش هیجانی را شامل توانایی براي تشخیص درست هیجان ها وعواطف دیگران و پاسخ متناسب به آنها و همچنین برانگیختن، آگاهی و نظم بخشی و کنترل پاسخ هاي هیجانی خویشتن می دانند - رجایی، نجات و هاشمیان،. - 1385 نتایج پژوهشی که بر روي اهمیت هوش هیجانی در رابطه با انتخاب راهبرد هاي مختلف در مقابله با فشار روانی نشان می دهد که افراد با هوش هیجانی بالاتر در مقایسه با دیگران در استفاده از راهبردهاي مقابله با فشار روانی راه هاي مؤثرتري را انتخاب می کنند
همچنین نتایج پژوهشی دیگري اهمیت هوش هیجانی بر سلامت جسمی و روانی خصوصاً در گروه هاي آسیب پذیر را به خوبی نشان می دهد.
در دو دهه اخیر علاقه به پژوهش درباره ارتباط با مذهب و روانشناسی افزایش داشته است. تحقیقات نشان داده است که مذهبی بودن به معناي وسیع کلمه می تواند اثرات بحران هاي شدید زندگی را تعدیل کند
واژه استرس به احساس درونی فشار روانی اشاره دارد و فشاري که توانمنديهاي روانی و جسمانی انسان را کاهش داده و از طریق مختل ساختن سیستم ایمنی بدن، فرد را در معرض انواع بیماري هاي روانی و جسمانی قرار میدهد. در زندگی مدرن امروز با وجود تمام امکانات و فواید بی شماري که حضور دارد، مضراتی از قبیل فشارهاي روانی، افسردگی و سر درگمی نیز به مسئله اي براي بشر امروز تبدیل شده است.
راه هاي مقابله با فشار روانی و ایجاد آرامش درونی متعددند، اما نکته مهم در انتخاب راهبرد مناسب براي مقابله با فشار روانی، همخوانی این راهبردها با زمینه هاي اعتقادي و فرهنگی افراد یک جامعه است، مسئله اي که در تحقیقات - تایکس و فرایزر،1998؛ لوئیس، مالت باي و دي،. - 2005 نیز به اثبات رسیده است.
شیوه هاى مقابله، توانایی هاى مختلفی هستند که توسط فرد در معرض فشار روانی به منظور کنترل نیازهاى خاص درونی و بیرونی که فشارآور بوده و فراتر از منابع فردى می باشند، به کار گرفته می شوند
در همین راستا مقابله دینی شکلی از مقابله است که با کاربرد فنون شناختی و رفتاري در مواجهه با رویدادهاي تنیدگی زاي زندگی، ریشه در دین و معنویت دارد
یافته هاى اخیر نشان داده اند، از آن جا که این نوع مقابله ها هم به عنوان منبع حمایت عاطفی و هم وسیله اى براى تفسیر مثبت حوادث زندگی هستند
