بخشی از مقاله
چکیده
بهره گیری هوشمندانه از فناوری های نوین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی که مبتنی بر نظام معیار اسلامی باشد در سند تحول بنیادین آمده است.همچنین در طی 23 سال گذشته فعالیت های آموزش و پرورش با توسعه تکنولوژی و فناوری اطلاعات و ارتباطات متناسب شده و همواره با دستاوردهای علمی خود را تطبیق داده است.به طوری که از سال 83 به بعد که وارد فضای جدی دولت الکترونیک شدیم تکالیفی برای همه دستگاه های اجرایی تعریف شده و آموزش و پرورش نیز اقدام به تدوین سند توسعه فاوا کرده است.
این سند مسیر توسعه را مشخص می کند و اهداف آن بهره گیری گسترده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور تغییر رویکرد در نظام آموزش و پرورش به سمت سازمان یادگیرنده و پژوهنده و برخوردار از فرصت های آموزشی برابر در محیط یادگیری و یاددهی مبتنی بر دانایی و فرهنگ اسلامی آمده است. بنا براین باید از فناوریهای نوین در جهت ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت دانش آموزان بهره ببریم . و از فناوری اطلاعات و ارتباطات باید در راستای ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت دانش آموزان و فزرندان این نظام بهره ببریم.
علاوه بر اینکه فناوری های نوین تاثیرات بسزایی در تربیت دانش آموزان دارند، اما اگر به گونه ای دیگر به این مسئله نگاه کنیم همین فناوری ها در اثر استفاده نابه جا و غیر متعارف قادرند بر روی سلامت روانی دانش آموزان تاثیرات غیر قابل جبرانی به جای گذارند و علاوه بر فرصت ها می توانند تهدید های جدی بر دامان جامعه به جای نهند. در مقاله حاضر هدف ما بر این است که ابتدا بر روی نقش فناوری های نوین بر روی تربیت بحث کرده و در نهایت با تاثیرات این فناوری ها و همچنین فرصت ها و تهدید های بر روی تربیت آشنا شویم.
مقدمه:
مهمترین شاخصه فناوریهای نوین درهم شکستن مرزهای زمان و مکان است و میتواند مشکلات در حوزه فرهنگ و مسائل ارزشی می تواند ایجاد کند فناوری اطلاعات بیشتر با نظریه وعمل طراحی وتوسعه وبهره گیری و مدیریت و ارزیابی فرآیندها و منابع یادگیری سرو کار دارد.
علاقه دانش آموزان را به یادگیری وموضوعات فراهم می سازد و رشد و پیشرفت تحصیلی را در پی دارد، یک موج تمدنی محسوب می شود، دستیابی به اطلاعات گسترده ومتنوع را فراهم می کند، بکارگیری درست و به جا و به موقع می تواند یادگیری را بالا برد ، قدرت تحول پذیری و توانایی برقراری ارتباط پویا با فراگیران دارد، ذخیره دانش و زمینه تعامل بین معلم ودانش آمو زان را در زمان واقعی هم زمان وغیر همزمان را فراهم می سازد، اشتراک گذاشتن دانش وعقاید ودیدگاه ها ،شبیه سازی محیط واقعی، چیرگی فرهنگی غالب و مسلط و یکنواختی وجهانی سازی، ایجاد فرصت های برای تعلیم و تربیت متفاوت و یکسان را فراهم می سازد.
رشد وتوسعه تکنولوژی در دهه های اخیر بسیار سریع وشتابان است ورایانه به عنوان یکی از نمادهای تکنولوژی تاثیر بسیار شگفتی برتمام جوانب زندگی بشر بخصوص بر اموزش و یادگیری گذاشته است. درحال حاضر بزرگترین چالشی که اکثر نظامهای اموزشی دنیا با ان مواجهاند فناوری ونحوهی کاربرد ان است. اگر به فناوری اموزشی به عنوان فرصت برای اصلاح ووضع نابسامان اموزشی نگاه شود و مواردی چون شرایط لازم برای به فعل دراوردن توانایی های بالقوه فناوری در اموزش لحاظ شود .دور از واقعیت نیست که بتوان به نتایج درخشانی دست یافت.
درحالی که جهانیان با سرعت هرچه تمام این فناوری را بکار میبرند، بومی سازی میکنند و موجبات جهش جوامع خود را به جلو فراهم میاورند. نظام اموزشی می تواند با مرور تجربیات گذشته در این زمینه وانجام پژوهش های منسجم وسازمان یافته به الگو وچارچوبی برای بکارگیری صحیح ومستمر ازاین فناوری ها دست یابند.نیازبه یادگیری باز و آسان ازاوایل سال 1950 همچنان روبه افزایش است .
نظام اموزشی کشور نیز در راستای سایرتغییرات جهانی دست خوش تحولات الکترونیک و رایانه شد. در این بین رایانه ها توانستند سکوی پرتاب توسعه پایدار را فراهم نمایند . امروزه با ورود رایانه ها به ویژه هنگام اتصال به شبکه های اطلاع رسانی تغییرات عمدهای در نظام اموزشی، اهداف، محتوا و الگوهای رفتاری این سیستم ایجاد شده است. به همین علت در بسیاری ازکشورهای دنیا گسترش فناوری درنظام های اموزشی مورد توجه قرار گرفته است .
زندگی در دنیای امروز نیازمند شناخت کامل و کسب مهارت های استفاده از فناوری اطلاعات وارتباطات است، انگونه که بدون داشتن چنین ابزاری زندگی وبدنبال ان رقابت بسیار مشکل ومستلزم ازدست دادن فرصتهای زیادی در زندگی روزمره است .به عبارت دیگر پیشبینی میشود که تمام کارهای روزانه ازطریق رایانه واینترنت قابل انجام خواهد بود وتنها افرادی خواهند توانست از ان استفاده کنند که اموزش های لازم راکسب کرده باشند.
باتوجه به تعریف جدید یونسکو از فرد باسواد مبنی بر ضرورت داشتن سواد رایانه ای، توجه عمیق تر به مبانی اموزش و محتوای اموزش بدیهی می باشد. در این راستا کشور های زیادی در دنیا به ویژه کشور های پیشرفته دیر زمانی است که توجه خاصی به نقش فناوری درسیستم امو زش وهزینه های هنگفتی دراین زمینه داشتهاند. در کشور ما هم به دلیل این که از این فناوری ها عقب نباشند درچند سال گذشته دست به تغییر در نظام اموزشی خود زده است. و استفاده ازفناوری را جزو یکی از برنامه های ضروری نظام اموزشی خود قرار داده است ودر این خصوص بودجه ای اختصاص داده است.
با توجه به ویژگیهای عصر کنونی که انسان با انفجار اطلاعات و توسعه فناوری مواجه است، نظام آموزش و پرورش وظیفه دارد برنامه های آموزشی و درسی علوم را به نحوی ساماندهی کند که همه تواناییهای شناختی و شخصیتی دانشآموزان رشد کرده و با بهره گیری از مزایای علوم و فناوری، توانمندیهای لازم را برای رویارویی با تحولات جدید کسب نمایند اما شواهد موجود نشان میدهد که اغلب دانشآموزان فاقد این ویژگی هستند و به عبارت دیگر برنامههای آموزشی علوم نتوانسته است روحیه علمی و کاوشگری، آفرینندگی و خلاقیت را در دانشآموزان پرورش دهد
از اواسط دهه پنجاه، سیر شتابان و مستمر ظهور فناوریهای نوین اطلاعاتی، تمامی سازمان ها را به نحو روز افزونی با چالش های متنوع، غیر منتظره و گسترده مواجه ساخت. با نزدیک شدن به سا لهای پایانی قرن بیستم و ورود به قرن جدید سرعت این تغییرات شدیدتر شده به گون های که بسیاری از سازمان ها با نوعی سردرگمی در چگونگی مقابله با محیط در حال تغییر روب هرو شدند. تواتر فزاینده این تغییرات در کنار آهنگ گسترش آنها موجب شده است تا عکس العمل در مقابل این تغییرات بسیار دشوار بوده و منابع زیادی را برای اجرای پاسخ مناسب طلب نماید
استفاده از اینترنت بعنوان یکی از تولیدات و دست آورهای تکنولوژیکی مدرن در چند دهه گذشته رواج و گسترش بیش از حدی در بسیاری از جوامع اعم ازتوسعه یافته و یا در حال توسعه داشته است، بطوریکه هر روز تعداد کثیری از افراد در زمره کاربران اینترنت قرار میگیرند. دسترسی به اینترنت، پدیده ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می گیرند. نتیجه تحقیقات نشان می دهد بااستفاده بیش از حد از اینترنت، بهره وری کاربران اینترنت، پایین می آید. و در اثر دیر حاضر شدن در محل کار یا تحصیل خود، دچار کم کاری می شوند.
به گفته میترا و واتس - 2002 - خیلی ها معتقدند که اینترنت به یک عامل همه جا حاضر قرن 21 در ارتباطات جهان تبدیل خواهد شد. توسعه تکنولوژیهای اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از چهره های بارز جامعه مدرن در عصری که به عصر اطلاعات و ارتباطات معروف شده، شناخته شده است. هرچه مردم بیش از پیش از طریق کامپیوتر و به ویژه شبکه های اینترنت و اینترانت به یکدیگر متصل می شوند، این ابزار جدید نیز توجه زیادی را به سوی خود جلب می کند.
مفهوم تربیت
در تربیت مدرن و علمی، بیشتر سعی بر شکوفا ساختن استعدادهای افراد است. به طور کلی، میتوان تربیت را جریانی دانست که به طور مستمر در جهت رشد همهجانبه فرد - اعم از جسمانی، شناختی، روانی، عاطفی و اجتماعی و دینی - و شکوفا ساختن استعدادهای او است
به عبارت دیگر، تربیت اعم از آموزشهای رسمی و غیررسمی است وکلاً هر جریانی که در جهت تغییر و اصلاح تجربیات فرد است را در برمیگیرد. به این ترتیب، تربیت فرایندی است که در سراسر عمر انسان اتفاق میافتد و قاعدتاً جنبه تکاملی، رشدی و صعودی دارد. لاک معتقد بود که انسان همچون یک لوح سفید به دنیا میآید و از طریق تربیت یاد میگیرد که بر اعمال و رفتار خود تسلط یابد، رفتارهای تکانهای از خود بروز ندهد و قبل از انجام هر عمل و رفتاری در قبال آن اندیشه کند
روسو، فیلسوف سوئیسی قرن هجدهم، برخلاف لاک معتقد بود که کودکان حالات و روشهای خاص خود را از نظر احساس و اندیشه دارا هستند. آنها مطابق با طرح طبیعت رشد مییابند و ما باید تنها تسهیلکننده این رشد باشیم.
انسان در طول زندگی به طور اعم به تعلیم و تربیت و به طور اخص به تربیت مذهبی نیاز دارد، چون انسان به صورت فطری گرایش به مذهب دارد و هر جامعهای بر اساس مذهبی که برای خود برمیگزیند. سعی میکند افراد جامعه را با سنتهای مذهبی و آداب و رسوم دینی خود تربیت کند. موضوع تربیت اسلامی، پس از گسترش جریان علم طلبی و سرایت موج مطالبه تربیت جدید به ایران، از حدود دهه 1260 1250، در کشور ما آغاز شده است؛ البته تاریخچه تربیت اسلامی از یک لحاظ، به تاریخ ظهور اسلام بازمیگردد؛ ولی مسئله تربیت اسلامی، بهعنوان یک موضوع سیاسی فرهنگیِ مستقل، از زمان ورود تعلیم و تربیت جدید به ایران و شاید کمی قبلتر، از تاریخ ظهور پیشدرآمدهای اجتماعی واقتصادیِ مقتضی آموزشوپرورش نوین، مطرح بوده است
مفهوم تربیت و فناوری
یکی از مهمترین کارکردهای فضای مجازی، کمک به فرایند فرهنگپذیری است. فرهنگسازی عبارت است از: فرایند انتقال ارزشها، هنجارها، عقاید، باورها، معیارها و الگوهای رفتاری و احساسی موجود در فرهنگ جامعه به آحاد افراد آن. نهاد خانواده و سپس نهاد تعلیم و تربیت، اولین مراکز انتقال مفاهیم فرهنگی به کودکان هستند.
