بخشی از مقاله
چکیده
امروزه شناخت روبه رشدی در حوزه تجارت در رابطه با اهمیت دانش بهعنوان یک منبع حیاتی برای سازمانها وجود دارد. با گذر از اقتصاد سنتی مبتنی بر منابع به اقتصاد مبتنی بردانش، دانش به یکی از داراییهای اساسی سازمانها تبدیل شده است و مدیریت آن امری ضروری به نظر میرسد. به عبارتیدیگر کامیابی سازمانها در عرصه اقتصادی، از قابلیت آنها در کسب، رمزگذاری و انتقال دانش به شیوهای کاراتر از رقبا سرچشمه میگیرد. سازمانهای موفق، مزیت رقابتی را از طریق کاهش کنترل و افزایش یادگیری که این خود از طریق خلق و به اشتراکگذاشتن مستمر دانش جدید بهدست میآید، ایجاد میکنند. خلق و تسهیم دانش موجب خواهد شد که کارکنان با توانایی و دانشی که کسب کرده اند در جهت کسب عملکرد فردی و سازمانی بالاتر کوشش کنند. در این مقاله سعی شده است تا در ابتدا به مفاهیم مرتبط به خلق و تسهیم دانش پرداخته شود و در ادامه به مفاهیمی در مورد عملکرد و عملکرد سازمانی پرداخته شود.
مقدمه
باگذر از اقتصاد سنتی مبتنی بر منابع به اقتصاد مبتنی بر دانش، دانش به یکی از دارایی های اساسی سازمانها تبدیل شده است و مدیریت آن امری ضروری به نظر می رسد. مدیریت دانش، فرایند خلق و تسهیم، انتقال و حفظ دانش به گونه ای است که بتوان آن را به شیوه ای اثربخش در سازمان به کار برد. مدیریت دانش در برگیرنده رفتارهای انسانی، نگرشها و قابلیت های انسانی، فلسفه های کسب و کار، الگوها، عملیات، رویه ها و فناوری های پیچیده است. از آنجا که روندهای مدیریتی - مانند مهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار، یادگیری سازمان و مدیریت کیفیت جامع - به طور مستمر درحال تغییر هستند، مدیران غالباً برای اتخاذ این رویه ها در سازمان با مشکلاتی مواجه می شوند. تجربه نشان داده است که افراد مطلع و کاردان غالباً دوست دارند تا تجربیات و تخصص خود را به دیگران انتقال دهند برای درک این نکته تنها کافی است به صحبت های آنها پس از ساعت کاری گوش دهید.اما غالباً موانعی در محیط کاری وجوددارد که این سرشت طبیعی آنها را دلسرد می کند درک این موانع و شناخت انگیزش ها و محرک های فردی، اولین قدم به سوی اجرای تغییرات در صحنه کاری است - تولایی، . - 5 :1386 عملکرد نیز یعنی حالت یا کیفیت کارکرد. بنابراین، عملکرد سازمانی یک سازه ی کلی است که بر چگونگی انجام عملیات سازمانی اشاره دارد. معروف ترین تعریف عملکرد توسط نیلی1 و همکاران - - 8 :2002 ارائه شده است؛ فرایند تبیین کیفیت اثربخشی و کارایی اقدامات گذشته. طبق این تعریف، عملکرد به دو جزء تقسیم می شود: - 1کارایی که توصیف کننده ی چگونگی استفاده سازمان از منابع در تولید خدمات یا محصولات است، یعنی رابطه بین ترکیب واقعی و مطلوب دروندادها برای تولید بروندادهای معین؛ و - 2اثربخشی که توصیف کننده ی درجه ی نیل به اهداف سازمانی است - رهنورد، :1387 . - 79
بیان مساله
یکی از شاخههای فرعی علم اقتصاد دانش است - ویکی پدیا، . - 1391 ادلسن می گوید: مردم همواره دانش داشته اند و از آن استفاده کرده اند. امادقیقاً دانش چیست؟ دانش، دانستنی است که در تجربیات، مهارتها، قابلیتها، توانایی ها، استعدادها، افکار، عقاید، طرز کارها، الهامات و تصورات افراد موجود است و به شکل مصنوعات ملموس، فرایندهای کاری امور روزمره یک شرکت خود را آشکار می سازد - اسدزاده و جلالیان، . - 20 :1388 دانش در سازمان یعنی آنچه که افراد درباره ارباب رجوع، محصولات، فرآیندها، اشتباه ها و موفقیت می دانند - حاجی عزیزی، . - 318 :1388 دانش یک سازمان می تواند در ذهن افراد، گروهها و واحدهای آن جای گرفته باشد و بخش اصلی فرآیندهای اجرایی، عرف ها æ قوانین و مقررات آن محسوب می شود. دانش بعنوان ترکیبی سازماندهی شده از وظایف، نقش ها، رویه ها و اطلاعات، تعریف کرده اند. این تعریف به این مفهوم است که اطلاعات را تنها با سازماندهی می توان به دانش تبدیل کرد. کوئین1 دانش را به خرد سازمانی تشبیه کرده است. طبق این دیدگاه، دانش سازمانی نه به سازمان، بلکه به افرادی از سازمان مربوط است که آن را تولید کرده اند. دانش افراد، محصول تعاملات اجتماعی آنها است و ریشه در شرایط اجتماعی و فرهنگی آنها دارد. تأکید بر ماهیت وظایف، سطح آموزش فردی، انگیزه و میل مدیریت به دست کشیدن از وظایف قدیمی خود و محول کردن آنها به کارمندان رده پایین تر تمرکز دارند - حاجی عزیزی و همکاران، . - 318 :1388
در واقع دانش، به عنوان سرمایه فکری2 یک شرکت نامگذاری می شود و بسیار حیاتی و مهم است، فراتر از نام تجاری3 و دارایی های فیزیکی.4 یک شرکت دانش را از سالها تجربیات خود در مواردی مانند تولید، مهندسی و فروش بدست می آورد. این تجربه انباشته شده5 به همراه اطلاعات جمع آوری شده از منابع خارجی، منابع حیاتی یک شرکت را شکل می دهند - حاجی عزیزی و همکاران، . - 318 :1388 بت2 عقیده دارد که دانش سازمانی، نه به طور کامل در افراد و نه در سازمان ذخیره می شود. بخشی از دانش در افراد و بخشی دیگر در سازمان ذخیره می شود. به همین دلیل، هر سازمان دارای سهمی از افراد باهوش است که منابع ارزشمند دانش آن سازمان محسوب می شوند. اما این فرض که دانش یک سازمان، جمع افراد باهوش آن است، نیز نادرست است؛ زیرا اگر دانش در انحصار افراد یک سازمان قرار داشته باشد، چگونه سازمان از آن منتفع می شود؟ اگر این طور باشد، با ترک افراد برجسته از یک سازمان، دانش آن سازمان نیز بی تردید از بین خواهد رفت. بنابراین سازمانها تنها در صورت سازمانی کردن دانش خود می توانند از آسیب پذیری در امان باشند - حاجی عزیزی و همکاران، :1388 . - 318
بنابراین بهره گیری از تجارب افراد و دانش آنان در سازمان مستلزم تسهیم دانش است و چنانچه افراد تمایل به تسهیم دانش خود نداشته باشند و فرایند تسهیم دانش صورت نگیرد و با بازنشسته شدن یا رفتن افراد از سازمان، دسترسی به دانش ضمنی آنان میسر نخواهد بود. عدم دسترسی به اطلاعات و دانش گذشته موجود در سازمان، مانع از اخذ تصمیمات درست، به موقع و اقدام سریع و صحیح بعنوان عامل مهم ادامه حیات سازمانها در محیط رقابتی امروز می باشد. لذا سازمانها باید افراد را به تسهیم دانش خود تشویق نمایند تا زمینه دسترسی به اهداف سازمان فراهم گردد - زنجیرچی و ربانی، :1385 . - 2 به گفته آجرن و فیشبن6 تمایل به تسهیم دانش عبارت است از؛ توجهات فوری برآمده
