بخشی از مقاله
چکیده
خانواده ها و مدارس ابتدایی ترین و مهم ترین کانون پرورش و تربیت کودکان و نوجوانان هستند و گردانندگان آنها والدین و آموزگاران هستند و اصلی ترین نقش را در این زمینه به عهده دارند باید با اصول و قوانین تربیت آشنایی کامل داشته باشند و آن را به عنوان احسن بکار گیرند. چرا که اگر این اصول و قوانین بکار برده نشوند نباید در انتظار موفقیت آموزش و پرورش باشیم.معلم باید شاگردان خود را با علم و دانش تشویق نماید و فضائل و مزایای علم و علما را به آنان تذکر بدهد. و باید از عواملی که او را در تشویق شاگردان به علم و دانش مدد می کند استفاده نماید و به آنها گوشزد کند .
تشویق و پاداش از مهمترین انگیزههای پیشبرد تعلیم و تربیت است و در رسیدن انسانها به آرزوهایشان بسیار تأثیرگذار است. تشویق در انسانها تأثیر فراوانی دارد اما آثار تشویق در جهت شکوفایی، بالندگی و رشد و تعالی افراد تأثیر بیشتری دارد. به همین دلیل باید افراد را به مسیری هدایت کرد که از آسیبها دور شوند و در کسب فضایل اخلاقی و اهداف آموزشی و تربیتی پیشقدم باشند. تشویق، تمجید و پاداش یکی از شیوههای مهم آموزش و یادگیری دانشآموزان است و هر معلم و مدرسی که از این شیوه استفاده کرده است با نتایج و پیامدهای درخشان آن نیز مواجه شده است.
مقدمه
شاید برای عده ای تصور این که بتوان در مدرسه ای از تشویق استفاده کرد کمی دشوار است اما واقعیت این است که می توان در سنگر مدارس شاهد حضور با شکوه معلمان و شاگردانی که با سرمایه ای از محبت و چهره های متبسم و مصصم در تلاش هستند که در کارهای خود موفق بوده اند . پس باید رنگ مدرسه ای یاد آور زیباییها باشد . چرا که هم انسانها بلاخص نوجوانان محبت پذیر می باشند . و لذا نیاز به محبت از اساسی ترین نیازهای هر انسان می باشد .
تشویق نیروها و استعدادهای دانتش آموزان را به کار می اندازد و استقامت آنها را در کار زیاد می کند و موجبات سرعت در کارهای بدنی را فراهم می کند و در کارهای فکری موجب سعی و کوشش بیشتری می گردد. - بهشتی،. - 1382 تشویق و تقویت رفتار درست کودکان سبب شکل گیری عادات مطلوب در آنها می شود . به عبارت دیگر از آنجا که از طریق رفتارهای تشویق آمیز کلامی و غیر کلامی مادی و معنوی فرد و گروهی مستقیم و غیر مستقیم مربی بیش از هر چیز به یک نیاز نوجوانان یعنی نیاز به محبت متعلق و توجه پاسخ داده می شود .
ما شاهد بیش ترین ، موثرترین و پایدار ترین اثر در رفتار آنها هستیم در حالی که وقتی دانش آموزی را تنبیه می کنیم نه تنها به هیچ یک از نیاز های خطری و اساسی او پاسخ نمیدهیم بلکه تعادل حیاتی اش را برهم زده او را با تجربه ناخوشایندی که همواره از آن گریز دارد مواجه می کنیم ولو اینکه به طور موقت رفتار مطلوب آن را کنترل کرده باشیم.
رسول خدا پایه رفتار با کودکان و نوجوانان را بر محبت استوار کرده و سفارش می کند که آنها را گرامی بداریم و با جایزه ای که امکان وفایش هست آنها را تشویق نماییم
استفاده از روش تشویق و محبت یکی از روش های تربیتی موثر و نشانه صدر و نقش مطمئنه داشتن فرد است . خدای تعالی رمز پیروزی رسول اکرم را در همین شرح صدور محبت ورزی پیامبر به امت خود می دانند
کودک اگر از لحاظ درسی و اخلاقی در سطح غیر قابل قبولی باشد باید نقطه مثبتی در وضع رفتار و ظاهر او یافت و از آن به عنوان جای پای برای تشویق وی استفاده کرده مثلا ممکن است دستهایش لطیف و از آن به عنوان جای پای برای تشویق وی استفاده کرده .به هر حال باید از همان نقطه مثبت و روزنه کوچک نوری به زندگی تحصیلی کودک تابیده و شخصیت قابل قبولی از آن ساخت و زندگی جدیدی را برایش پی ریزی کرد. سرگرمیها و علایق کودک نیز نباید از نظر معلم دور بماند.
مقداری توجه و تحسین برای هر کسی مفید است چون انسان نیاز به تایید و احترام دارد و می خواهد در هر کاری که فعالیت می کند دیگران کوشش او را قدر بدانند و برایش ارزش قائل شوند . منتها برای سرآمد شدن یا برجسته شدن و دریافت تحسین باید کوشش بیش از حد متعارف داشته باشته و البته به موازات کوشش آمادگی و استعداد آن فعالیت ویژه هم باید در انسان باشد .
تشویق باید واحد ظوابط و حدود باشد یعنی اینکه نباید فرد برای عمل تشویق شود بلکه شایسسته است که رفتارهای خاص و برجسته او مورد ستایش قرار گیرد اما به جهت گستردگی موضوع فوق فقط در این پروژه فقط به موضوع تشویق می پردازیم.
تعاریف
- 1 تشویق:
فرآیند یا روش و یا وسیله ای است که ملی آن حالتی مطلوب و خوشایند برای دانش آموزان ایجاد می شود که سبب افزایش عمل مطلوب و یا تکرار آن می شود .
- 2 تشویق غیر مادی:
تایید دانش آموزان در قبال انجام مورد قبول که با دادن چیزی که ارزش پولی نداشته باشد این دو تشویق به دو صورت کلامی و غیر کلامی انجام می پذیرد ،تشویق غیر مادی کلامی اغلب رفتارها،حرکات و اعمالی که بدون استفاده زبان و صرفا با ایما و اشاره و حالات ظاهری بدن صورت می گیرد. مانند لبخند زدن ،تکان دادن سر به منظور تایید ، دست زدن روی شانه دانش آموز و دادن نمره. اما تشویق به تشویقی می گوییم که در قبال انجام کار مورد قبول از طرف دانش آموزان توسط معلم با گفتن کلامی مانند : بله خوب است ، آفرین ، خوشم اومد ... صورت می گیرد.
- 3تشویق مادی :
به دادن چیزی که دارای ارزش یا کیفیت تجاری و یا پولی باشد که معلم به منظور تایید و تمجید رفتار مزایایی مانند کتاب،خودکار، تابلو و یا حتی پول به دانش آموزان می دهد.
- 4یادگیری :
ایجاد تغییر نسبتا پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده مشروط بر آنکه این تغییر بر اثر اخذ تجربه رخ دهد .
- 5پیشرفت تحصیلی :
اصطلاحی به معنای موفقیت است و برابر تعیین پیشرفت آموزش به صورتی که از تستهای از قبیل حساب و دیکته و غیره حاصل می شود.
بهترین نوع تشویق-تشویق بیجا-تشویق غیر مادی
بهترین نوع تشویق آن تشویقی است که بگفته روانشناسان از تأییدی درونی برخوردار بوده و طفل از انجام عملیقلباً احساس رضایت کند. این حالت شاید در سنین خردسالی برای کودک بدستآمدنی نباشد ولی از حدود سنین 7 سالگی به بعد که مسأله تفکر منطقی در کودک پدید آمده و رشد پیدا میکند این امر حاصل شدنی است.
اساس مسأله این است که وجدان در کودک رشد کند، او حقیقت یک امر را بیابد و آن را درون خود لمس و احساس کند. از حدود سنین 7 سالگی میتوانیم ارزش انجام وظیفه و قد است آن را در ذهنها مستقر سازیم و با تذکر و القاء، و با نشاندادن ارزش عملی امور را به وضع و حالتی برسانیم کهقلباً از امری اظهار رضایت کند
