بخشی از مقاله
چکیده
سازمانها فناوری اطلاعات را امروزه ابزاری می دانند که به کمک آن عملکرد افراد خود را بالا ببرند و با تغییرات وفق دهند. از دلایل کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، کمک به پیشبرد کیفیت آموزش و افزایش خلاقیت و کارآفرینی و کارآمدی می باشد . در این بین نظام های آموزش عالی به عنوان بارزترین نمود سرمایه گذاری نیروی انسانی در زمینه شکوفایی در جامعه نقش اصلی را بر عهده دارند. بسیاری از تلاش هایی که جهت تغییر و تحول آموزش عالی واثر بخش نمودن نتایج آنها از طریق ادغام ، بهسازی ومهندسی مجدد انجام می شود به علت عدم توجه کافی به لوازم اقدامات انطباق پذیری با استراتژی سازمان، با شکست روبرو می شوند.
اغلب سازمان ها مرتکب یک اشتباه قدیمی شده و با تفاوت قائل نشدن بین چالش های انطباق پذیری و مسائل فنی می کوشند تا این چالش ها را بوسیله روشهای مدیریتی و رهبری حل و فصل کنند. تبعات این اشتباه تا بطن فرایندهای آموزش گسترش می یابد و اغلب برنامه های به ظاهر مناسب در اجرا با شکست روبرو می شوند در حالیکه علت اصلی عدم موفقیت به درستی شناسایی نمی شود. به همین منظور در این مقاله تلاش شده است تا با ارائه چارچوبی نقش رهبری که به عنوان عاملی تاثیر گذار است در تطبیق نظام آموزش عالی با استراتژی رویکرد جهانی شدن در هزاره سوم تشریح گردد.
برای تبیین فرایند همگرایی آموزش با استراتژی سازمان، مفاهیم مدیریت و رهبری و مقایسه ویژگی ها و کارکردهای این دو در بخش اول مقاله تبیین خواهد گردید. در بخش دوم، ضرورت رهبری تغییرات در همگرایی با استراتژی ها مورد بحث قرار خواهد گرفت. بررسی کارکردهای رهبری در انطباق با استراتژی ها محور اصلی بخش سوم مقاله را تشکیل می دهد.در بخش چهارم نیز فرایند تطبیق مورد کنکاش قرار گرفته و از این منظر خطاها، موانع و مشکلاتی که در شکل دهی کاراثر گذار می باشند مورد بحث واقع شده است. در در پایان نیز جمع بندی و نتیجه گیری مباحث مطروحه ارائه خواهد گردید.
مقدمه
در هزاره سوم میلادی، جهانی نو در حال پدیدار شدن است، جهانی که در آن شاهد تغییراتی بنیادی در عرصه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی، را باید مرهون تلفیقی از ارتباطات و اطلاعات دانست. عصری که بشر در آن بیش از گذشته خود را نیازمند داشتن اطلاعات و برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیاز می داند. گذشت زمان موجب تکوین و تکامل مفهوم اطلاع رسانی گردید و انسان اولیه جای خود را به انسان هوشمند داد که همه شئونات زندگی اش را متاثر از آن نمود
امروزه با در اختیار داشتن فناوری اطلاعات و ارتباطاتٌ - فاوا - مختلف و پیشرفته،امکان برقراری سریع و تبادل سریع اطلاعات بیش از پیش میسر شده است. افراد در هر کجا که باشند، می توانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود را در هر زمینه ای دریافت کنند. اما بی شک بیشترین تاثیر پدید آمدن فناوری اطلاعات و ارتباط، بر محیط های آموزشی بوده است
با توجه به سرعت روز افزون زندگی و کمی وقت در انجام فعالیت های عادی و ضرورت زندگی روزمره، نیاز به یافتن راه هایی جهت تسریع فعالیت های گوناگون زندگی به شدت احساس می شود. خوشبختانه دستیابی به فناوری اطلاعات و ارتباطات و امکان استفاده از دنیای مجازی در انجام این مهم نقش بسزایی داشته است و با حذف ضرورت جابجایی و صرفه جویی در وقت و انرژی، کمک شایانی به بشر امروز نموده است
از سویی افزایش بی رویه و سرسام آور اطلاعات باعث شده است که سازماندهی، ثبت و ذخیره سازی اطلاعات بیش از پیش پیچیده تر و به همین نسبت استفاده و دستیابی به آنها نیز روز به روز دشوارتر شود. تغییر روزانه در فن آوری سخت افزار و نرم افزار، جهانی شدن، انتظار بالای ارباب رجوع، فشار رقابتی، نیاز سازمان به داشتن کارکنان متخصص و آشنا به روش های فن آوری، عدم نیاز به حضور فیزیکی در کلاس های آموزشی، نیاز سازمان به بالا بردن کارایی و اثربخشی کارکنان خود، گسترش دامنه ی گردش اطلاعات و سهم مؤثر آن در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها و سلسله مراتب بیش از حد اغلب سازمانهای بزرگ دولتی، فنآوری در کانون اصلی توجهات بشر قرار داد. از این رو علم رایانه، ذخیره سازی، بازیابی، حجم اطلاعات و دانش بشری در هم آمیخت و فن آوری اطلاعات شکل گرفت
فن آوری اطلاعات عبارت است از توصیف تجهیزات - سخت افزار - و برنامه های رایانه ای - نرم افزار - که به وسیله آن ها افراد به اطلاعات دسترسی پیدا کرده، آن ها را بازخوانی، ذخیره، سازماندهی و در نهایت ارائه می دهند
سازمانها فناوری اطلاعات را امروزه ابزاری می دانند که به کمک آن عملکرد افراد خود را بالا ببرند و با تغییرات وفق دهند. اما برای آنکه این سازمان ها عملکرد کارکنان خود را از نظر سطح آموزشی و تخصصی کاراتر و اثربخش تر کنند باید همتراز با سرعت تغییرات فناوری، کارکنان خود را در استفاده از فناوری ترغیب و تشویق نمایند
امروزه بسیاری از صاحب نظران معتقدند که با توجه به توسعه فناوری اطلاعات در محیط و فرهنگ جامعه بین المللی و لزوم هماهنگی با آهنگ رشد فناوری در مراکز آموزشی کشورهای صنعتی پیشرفته و جوامع رو به توسعه تهیه و تنظیم و اجرای برنامه توسعه فناوری اطلاعات در نظام آموزش کشور اقدامی ضروری است - میربها،. - 1384 از دلایل کاربرد اطلاعات و ارتباطات در آموزش، کمک به پیشبرد کیفیت آموزش و افزایش خلاقیت و کارآفرینی و کارآمدی می باشد که این از طریق افزایش انگیزش مدیران و مربیان جهت آموزش با استفاده از نرم افزارهای چند رسانه ای و اینترنت صورت می پذیرد.
نرم افزارها می توانند مضمونی معتبر ایجاد کنند و با دخالت دادن مربیان و مدیران در فرایند آموزش دانش آموزان، موجبات تسهیل در مهارتهای فکری و خلاقیت می باشد را ایجاد می کنند. به کارگیری این فن آوری موجب ارتقای سطح مدیریت اثر بخش سیستم های آموزشی گردیده و امر تعلیم و تربیت را تسریع و تسهیل خواهد نمود .با توجه به اهمیت فوق العادهای که در برنامه ملی توسعه و کاربرد فن آوری ارتباطات و اطلاعات ایران برای توسعه منابع انسانی لحاظ شده است، توسعه ی هرچه بیشتر و سریعتر این زیر ساخت ارتباطی از اولویت های مهم برشمرده شده است
محمدی - - 1382 معتقد است که با رشد سازمان ها و پیچیده تر شدن محیط آنها و نیز افزایش رقابت میان سازمان ها، به کارگیری فن آوری اطلاعات در هر سازمان میان واحدها در جهت افزایش کارآیی و اثربخشی هماهنگی ایجاد می کند.
در این خصوص پژوهش های متعددی مرتبط با موضوع انجام شد که به برخی از آن ها در این قسمت اشاره می شود. یافته های پژوهش اخواتی - - 1377 نشان داد که میزان استفاده از اعضای هیات علمی از شبکه اینترنت را %20/7 عنوان می کند که بیشترین استفاده کنندگان نیز سابقه کاری کمتر از 5 سال دارند. یافته های پژوهش منتظر - - 1381 نشان داد که ورود به عصر اطلاعات مستلزم تمهید امکاناتی است که نخستین گام اجرایی آن لحاظ موضوع آموزش نرم افزارهای فناوری اطلاعات در برنامه آموزش است.
نتایج پژوهش رجائی - - 1382 نشان داد که بین نظرات دبیران و دانش آموزان در مورد نقش اینترنت بر کیفیت آموزش و یادگیری و ایجاد رغبت به یادگیری تفاوت معنی داری وجود دارد. یافته های پژوهش شهباز - 1384 - نشان داد که مدیران از رایانه به منزله ابزاری برای تایپ و انجام اداری و دفتری استفاده می کند نه یک وسیله تسهیل کننده یادگیری.
نتایج پژوهش کریمی - - 1386 نشان داد که مهمترین چالش های فناوری اطلاعات حمایت بخش خصوصی شبکه سریع مخابراتی، پشتیبانی فنی برای رفع اشکالات، استانداردهایی برای استفاده از سخت افزار و نرم افزار آموزشی، مکانیزمی برای ارزیابی و بررسی موانع و مشکلات اجرایی می باشد. یافته های پژوهش رحمان پور - - 1387 نشان داد که از جمله چالش های فناوری اطلاعات در آموزش عالی ایران بالا بودن نسبت دانشجو به رایانه های موجود، ضعف روحیه جستجو گری و ضعف زبان انگلیسی دانشجویان و اساتید می باشد.
یافته های پژوهش حسینی طبقدهی و همکاران - 1389 - نشان داد که کاربرد فناوری اطلاعات بر کارایی، اثر بخشی و تصمیم گیری گروهی کارکنان سازمان فنی و حرفه ای تاثیرگذار است. یافته های پژوهش صالحی و همکاران - 1389 - نشان داد که بین بین اثربخشی دبیرانی که از اینترنت ا ستفاده می کنند و دبیرانی که از اینترنت استفاده نمیکنند تفاوت معناداری وجود دارد، همچنین بین خلاقیت و نوآوری دبیرانی که از فنآوری اطلاعات و ارتباطات استفاده میکنند و استفاده نمیکنند تفاوت معناداری وجود دارد.
نتایج پژوهش لانٌ - - 1993 نشان داد که بین متغیرهای مهارت رایانه ای، با نگرش نسبت به استفاده از رایانه رابطه معنی داری وجود دارد.
یافته های پژوهش هرنسٍ - - 2000 نشان داد که آموزش به کمک کامپیوتر اطلاعاتی را فراهم می آورد که می تواند ضمن موثق بودن، یادگیری دانشجویان را افزایش دهد. یافته های پژوهش بلگرام و لاوَ - 2003 - نشان داد که فراگیرانی که تحت آموزش از طریق کامپیوتر قرار دارند در زمان کمتری نسبت به آموزشهای سنتی، مطالب آموزشی را یاد می گیرند.
نتایج پژوهش زاتماریُ - 2003 - نشان داد که ترکیب فناوری اطلاعات در آموزش و پژوهش از مهمترین دستاوردهای بشر بوده است.
